Helgafell - 01.12.1953, Blaðsíða 40

KMENNTIR
Ævisctga Árna prófasts
Þórarinssonar I—VI
Fært hefur í letur
Þórbergur ÞórSarson —
Helgafell — Rvík 1945—1950
Ævisögurit Árna Þórarinssonar pró-
fasts er í 6 bindum — 2084 blaðsíður
prentaðs tnáls. Höfundarnir unnu báð-
ir saman að hinu tröllaukna riti frá
6. febr. 1943 til 20. marz 1944, og enn
aftur frá 20. okt. 1945 til 1. cnarz 1946.
Fyrsta bindiö — Fagurt mannlíf —
kom út árið 1945, en síÖan rak hvert
bindiÖ annaÖ á ári hverju unz lokið var
útgáfunni árið 1950. Komu þau í þess-
ari röð: í sálarháslia — 1946, Hjá
vondu jólhi — 1947, Á Snœfellsnesi —
1948, Með eilífóarverum — 1949 og
.í4ð œvilokum — 1950.
Á titilblaði hvers bindis er rit þetta
kallaÖ œvisaga og má það til sanns
vegar færa, en aðeins með töluverð-
um herkjum. RitiÖ er að vísu ofiÖ um
lífsþráö manns, sam bæði var langlíf-
ur og langminnugur, en þó kemst hver
sá í mikinn vanda, sem ætti að skipa
ritinu í bókfræðilegan flokk. ,,Ævi-
sagan“ spriklar í reipum venjulegrar
bókfræðiskráningar. Hún er spunnin
úr mörgum og sundurleitum þáttum ís-
lenzkrar þjóðtilveru — æviþræði eins
manns, þjóðsögum, skemmtifrásögn-
um, kynjasögum, andatrúarsögum og
kraftaverka, þjóðlífslýsingui.m og
mannfræði um þann urmul af fólki,
so.m Árni Þórarinsson kynntist á langri
lífsleið eða hafði spurnir af. Oft tekur
höfundurinn svo langa spretti af alfara-
leið ævisögunnar, að lesandinn áttar
sig ekki alminlega á því, hvar hann er
staddur, og heldur, að hann hafi villzt
í ævisögur allt annarra manna — þaö
minnir dálítið á miðilsfundi, þegar ó-
skyldir andar hlaupa á þráðinn og
trufla sambandið — en óðar en varir
er hann kominn aftur, leiðsögumaður-
inn okkar, glettinn og hýr, og snýr
okkur á rétta leiÖ unz áfangastað er
náð. Og þegar ritinu er lokið hefur les-
andinn verið á yndislegum útreiðartur
um íslenzka þjóðtilveru í átta tugi ára,
og ekki alltaf farnar reiðgötur.
Það var hamingjudagur í sögu rs-
lenzkra bókmennta, er fundum þeirra
Árna prófasts Þórarinssonar og Þor-
bergs Þórðarsonar bar sa.man, og matti
þó ekki seinna verða. Sjaldan hafa
samhentari menn mætzt í túni íslenzkr-
ar frásagnarlistar. Báðir eru mennirnir
svo congenial, að furSu sætir, og giH"
ir það jafnt um skaplyndi þeirra, hugs-
unarhátt og hugðarefni. Báðir eru jafn
hagvanir í öðrum heimi sem á hinu
grófgerðara síldarplani jarðneskrar til-
veru, gamansami þeirra og fyndni af
sama rammíslenzka toga. Þótt margar
þingmannaleiðir skilji ,,fjósiS í Mið-