Morgunblaðið - 24.01.2013, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. JANÚAR 2013
Kjartan Kjartansson
kjartan@mbl.is
„Þetta er mjög dramatískt. Við er-
um að minnast einhverra mestu
hörmunga sem yfir byggðarlagið
hafa dunið og færa þökk fyrir
hversu vel tókst til að reisa það við.
Andinn hér var í takt við það,“
sagði Elliði Vignisson, bæjarstjóri í
Vestmannaeyjum, um þakkargjörð
sem gerð var í bænum í gær til að
minnast þess að fjörutíu ár voru lið-
in frá upphafi Heimaeyjargossins.
Á bilinu 1.500 til 2.000 manns
tóku þátt í blysför frá Landakirkju
að Básaskersbryggju og því lætur
nærri að 40-50% íbúa Vest-
mannaeyja hafi tekið þátt í þakk-
argjörðinni að mati Elliða. Inn á
milli hafi verið brottfluttir Vest-
mannaeyingar sem vildu minnast
dagsins en megnið hafi verið
heimamenn.
„Við færðum sérstaklega þakkir
til þess fólks sem valdi að flytja aft-
ur til baka og reisa hér byggð úr
ösku,“ sagði bæjarstjórinn.
Minningaratburðum um gosið er
þó ekki lokið en dagskrá verður
áfram næstu daga í bænum. Að
sögn Elliða verður stemningin svo
gíruð upp þar til endað verður á
heljarinnar partíi á hinni árlegu
Goslokahátíð í júlí.
Ljósmyndari/Óskar P. Friðriks
Ljósadýrð Bæjarbúar fjölmenntu í blysför frá kirkjunni, niður Kirkjuveg og endað í Herjólfi í Básaskersbryggju.
Bærinn reis úr ösku
Ljósmyndari/Óskar P. Friðriks
Minnisvarði Nýtt skilti var afhjúpað við Skansinn í tilefni af 80 ára afmæli
Sjóveitunnar og til að minnast gömlu sundlaugarinnar í Eyjum.
Ljósmyndari/Óskar P. Friðriks
Mannfjöldi Haldin var helgistund í Landakirkju og safnaðarheimilinu til
þess að minnast tímamótanna og var húsfyllir í kirkjunni.
 Þakkargjörð í
Eyjum til að minn-
ast 40 ára frá gosi
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Ákvæði stjórnarskrárfrumvarpsins
um að auðlindir í náttúru Íslands,
sem ekki eru í einkaeigu, skuli vera
sameiginleg og ævarandi eign þjóð-
arinnar er óskýrt og getur haft
ófyrirséð áhrif, taki nýja stjórnar-
skráin að óbreyttu gildi.
Þetta er mat Laganefndar Lög-
mannafélags Íslands sem fellst á
það meginsjónarmið að æskilegt sé
að gera stjórnarskrána aðgengilegri
þegnum landsins. Hins vegar sé ein-
boðið að gera þurfi frekari breyt-
ingar á frumvarpinu umfram þær
tillögur sem sérfræðingahópur hafi
lagt fram áður en hægt sé að sam-
þykkja það sem stjórnskipunarlög.
Lagnefndin bendir meðal annars
á þá óvissu sem hljótist af orðalagi
34. greinar frumvarpsins um að til
auðlinda í þjóðareign teljist náttúru-
gæði. „Miðað við orðalagið getur
þarna verið um að ræða hvers kyns
gæði, jafnvel sólarljós, andrúmsloft
o.s.frv. Svo víðtæk skilgreining þess
sem getur talist til auðlinda í þjóðar-
eign getur haft ófyrirséð áhrif, t.d.
gæti verið hægt að takmarka nýt-
ingu sólarljóss á Íslandi.“
Umsögn Lögmannafélagsins var
skilað til stjórnskipunar- og eftirlits-
nefndar Alþingis í gær en hún er 10
blaðsíður og nær til margra greina.
Hefur ófyrirséðar afleiðingar
Af öðrum athugasemdum má
nefna að félagið staldrar við 35.
greinina þar sem segir að „með lög-
um [skuli] tryggja almenningi að-
gang að undirbúningi ákvarðana
sem hafa áhrif á umhverfi og nátt-
úru, svo og heimild til að leita til
hlutlausra úrskurðaraðila“.
Lögmannafélagið telur þetta
munu leiða til óvissu.
„Það er ófyrirséð hvaða áhrif svo
víðtæk aðild getur haft, en jafnframt
mögulegt að varla verði hægt að
reka slík mál sökum þess fjölda sem
hefur aðild að þeim.“
Sjötta grein frumvarpsins um
jafnræði þegnanna án tillits til ým-
issa þátta, þar með talið tungumáls,
er einnig gagnrýnd. Hún geti þann-
ig bannað kröfur um málafærni.
„Raunar má einnig velta upp
þeirri spurningu hvort ákvæðið, sé
það skýrt bókstaflegri skýringu,
geti einnig haft þau áhrif að vinnu-
veitendum verði óheimilt að gera
kröfu um að umsækjendur um til-
tekið starf séu „vel máli farnir“ eða
„séu vel ritfærir“ á íslenska tungu,
þar sem með því væri skertur réttur
þeirra sem verr eru staddir við beit-
ingu tungumálsins.“
Þá er orðalag í 8. grein frum-
varpsins um að öllum skuli tryggður
réttur til að lifa með reisn gagnrýnt,
enda sé það óljóst. Jafnframt geti
20. greinin, sem kveður á um breyt-
ingar á félagafrelsisákvæði stjórn-
arskrárinnar, takmarkað möguleika
hins opinbera til að grípa til ráðstaf-
ana, m.a. gegn skipulögðum glæpa-
hópum.
Loks má nefna að athugasemd er
gerð við 113. grein frumvarpsins,
um að frumvarp til breytinga á
stjórnarskrá skuli borið undir þjóð-
aratkvæði ef Alþingi samþykkir
frumvarpið, enda muni það „leiða til
mikillar óvissu um það hvort frum-
varpi sé synjað í heild eða einungis
að hluta“.
Telja margt
óskýrt í stjórn-
lagafrumvarpi
 Lögmannafélagið skilar áliti
Morgunblaðið/Golli
Umdeilt Á fundi stjórnlagaráðs.
153 umsagnir
» Stjórnskipunar- og eftirlits-
nefnd hefur fengið 153 um-
sagnir um stjórnlaga-
frumvarpið.
» Nefndin hugðist senda
frumvarpið til 2. umræðu í
þinginu á morgun en ákvað í
fyrradag að fresta því um sinn.
Björn Jóhann Björnsson
bjb@mbl.is
„Veiking krónunnar undanfarið er
vissulega slæm tíðindi fyrir þá sem
skulda í erlendri mynt en sveitar-
félögin hafa verið að draga úr erlend-
um skuldum sínum og sum þeirra
greitt þau upp. Frá hruninu 2008 hafa
erlendar skuldir lækkað um helm-
ing,“ segir Halldór Halldórsson, for-
maður Sambands íslenskra sveitarfé-
laga, um erlenda skuldastöðu
sveitarfélaganna. Hjá Lánasjóði
sveitarfélaga nema erlendar skuldir
þeirra um 10 milljörðum króna, þegar
Orkuveita Reykjavíkur hefur verið
tekin frá.
Eins og kom fram í Morgunblaðinu
í gær hefur veiking krónunnar að
undanförnu haft veruleg áhrif á
skuldabyrði Orku-
veitunnar, sem
eins og kunnugt
er er í eigu
Reykjavíkurborg-
ar. OR hefur verið
með um 90% af er-
lendum skuldum
sveitarfélaganna.
Í apríl á síðasta
ári námu erlendar
skuldir sveitarfé-
laga alls 1,7 milljörðum dollara, jafn-
virði 217 milljarða á þeim tíma en 219
milljarða í dag. Ekki liggur fyrir ná-
kvæm skuldastaða í dag.
Hlutur skulda OR var í apríl sl. um
195 milljarðar en var í lok september
sl. kominn niður í 184 milljarða. Síðan
þá hefur krónan veikst nokkuð og ein-
göngu skuldir í evrum farið úr 80
milljörðum í september sl. í um 86
milljarða í dag.
„Sveitarfélögin hafa verið að skuld-
breyta sínum lánum og tekið ný lán í
erlendri mynt. Það er að mínu mati
skynsamlegra, til lengri tíma litið. Tel
það betra en að skipta yfir í innlend
lán. Síðan er þetta mismunandi eftir
sveitarfélögum. Sum þeirra skulda
engin erlend lán á meðan hlutfallið
hjá flestum öðrum er upp í 20 eða 30%
af heildarskuldum. Í samhengi við
Orkuveitina eru þessi erlendu lán
hins vegar smáaurar,“ segir Halldór.
Hann segir veikingu krónunnar
vissulega koma sér ágætlega fyrir þá
sem selja afurðir úr landi. En krónan
muni ekki styrkjast á ný nema til
komi meiri verðmætasköpun og fjár-
festingar. „Við þurfum að búa til ein-
hver verðmæti.“
Halldór
Halldórsson
Erlendar skuldir sveitarfélaga
hafa lækkað verulega