Morgunblaðið - 22.03.2014, Blaðsíða 24

BAKSVIÐ
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Leiðtogar Evrópusambandsins sam-
þykktu í gær að hraða aðgerðum til að
draga úr ósjálfstæði ESB í orkumál-
um og þá sérstaklega gagnvart Rúss-
landi vegna atburðanna í Úkraínu.
Olía og gas er undirstaða rússnesks
efnahagslífs. Vladimír Pútín, forseti
Rússlands, hefur ekki hikað við að
nota orkugjafana sem vopn í valda-
tafli sínu. Hann skrúfaði fyrir gasið til
Úkraínu 2006 og 2009 og í seinna
skiptið leiddi það einnig til skorts víð-
ar í Evrópu. 2010 var dregið úr gas-
flæðinu til Hvíta-Rússlands og í fyrra
var haft í hótunum við Moldóva ef
þeir hættu ekki við að undirrita frí-
verslunarsamning við ESB.
Gasið er ein leið Pútíns til að skapa
Rússlandi sess stórveldis. Í fljótu
bragði virðist samþykkt leiðtoga Evr-
ópusambandsins ekki vera tilefni til
mikils skjálfta í Moskvu, en Rússar
ættu að gá að sér. Eins og haft er eftir
Jeffrey Mankoff, sérfræðingi um mál-
efni Rússlands, í grein í tímaritinu
New Yorker virðist Pútín hafa gefið
sér að Evrópa myndi ekki hætta á að
fara í hart vegna Úkraínu út af því
hvað ríki Evrópusambandsins eru
háð Rússum um gas. Um 30% af gas-
inu, sem notað er í ESB, koma frá
Rússlandi. Sum grannríki Rússlands í
sambandinu - Finnland, Pólland,
Ungverjaland, Slóvakía, Búlgaría og
Eystrasaltsríkin - kaupa nánast allt
sitt gas af Gazprom.
James Surowiecki skrifar í New
Yorker að herbragð Pútíns sé klass-
ískt dæmi um að fórna skammtíma-
hagsmunum fyrir langtímahag. Hann
bendir á að eftir aðgerðir Rússa 2006
og 2009 hafi ríki Evrópu aukið inn-
flutning á gasi frá Noregi og Katar.
Reistar hafi verið nýjar stöðvar til að
taka á móti gasi í vökvaformi og
birgðastöðvar stækkaðar þannig að
hægt væri að safna birgðum ef skrúf-
að yrði fyrir. Þá var innflutningur
kola aukinn og leiðslukerfið endur-
bætt.
Nú hefur innlimun Pútíns á Krím-
skaga ýtt við Evrópusambandinu á ný
og hefur David Cameron, forsætis-
ráðherra Breta, haft þar frumkvæði.
Evrópusambandið er vissulega háð
Rússlandi, en það er vitaskuld gagn-
kvæmt. 53% af árlegum útflutningi
Rússa á gasi fara til ESB. Andvirðið
er 24 milljarðar dollara (2.700 millj-
arðar króna) á ári. „Rússar þurfa
meira á Evrópu að halda, en ESB á
Rússlandi,“ sagði Cameron.
Pútín virðist nú hafa öll ráð í hendi
sér, en haldi hann staðfastlega við þá
áætlun að hrekja viðskiptavininn frá
sér með því að nota mikilvægustu við-
skiptavöru Rússlands sem vopn gæti
taflið snúist með afdrifaríkum afleið-
ingum fyrir Rússa.
ESB vill undan gasoki Rússa
 Hyggjast hraða aðgerðum til að draga úr ósjálfstæði í orkumálum  Cameron segir Rússa þurfa
meira á ESB að halda en ESB á Rússum  Helmingurinn af útfluttu gasi Rússa til ríkja ESB
AFP
Lífæð Krani á gasleiðslu skammt fyrir utan Kænugarð, höfuðborg Úkraínu. Rússar kröfðu Úkraínu í gær um
endurgreiðslu á afslætti á gasi. Evrópusambandið ætlar að auka sjálfstæði sitt gagnvart Rússum í orkumálum.
Spennan vex
» Arseníj Jatsenjúk, bráða-
birgðaforsætisráðherra Úkra-
ínu, undirritaði í gær tíma-
mótasamkomulag við ESB.
» Rússar kröfðu Úkraínu í gær
um 11 milljarða dollara endur-
greiðslu afsláttar á gasi fyrir
að leyfa þeim að hafa flotastöð
á Krím þar sem skaginn heyrði
ekki lengur undir Úkraínu.
» Jatsenjúk sagði í gær að tap
Krímskaga gæti kostað Úkra-
ínu hundruð milljarða dollara.
24 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. MARS 2014
Sendum frítt hvert á land sem er gegn staðgreiðslu
Hringdu og bókaðu tíma í máltöku
TWIN LIGHT
GARDÍNUR
Betri birtustjórnun
Meira úrval Meiri gæði
Íslensk framleiðsla eftir máli
Álnabær
Allt fyrir gluggann… úrval, gæði og þjónusta.
Síðumúla 32, Reykjavík ▪ Tjarnargötu 17, Keflavík ▪ Glerárgötu 32, Akureyri
alnabaer.is ▪ Opnunartími: mán -fös 11-18
Ásrtralskar og bandarískar herflugvélar leituðu í gær án
árangurs langt utan alfaraleiðar í Indlandshafi að braki,
sem sást á floti á gervihnattamyndum og talið er að gæti
verið úr malasísku farþegavélinni, sem hvarf með 239
farþegum og áhöfn.
Gervihnattamyndirnar eru það óskýrar að ekki er
hægt að staðfesta að um brak úr vélinni sé að ræða, en
ástralskir og malasískir embættismenn segja að þær séu
bestu vísbendingarnar til þessa í leitinni að vélinni.
Vélunum var flogið frá Perth í Ástralíu 2.500 km leið í
suðaustur. Hin langa flugleið gerir að verkum að aðeins
er hægt að leita í tvo tíma áður en snúa þarf aftur til
Ástralíu.
Kínverski ísbrjóturinn Snjódrekinn, sem fyrir tveimur
árum kom til Íslands, er á leiðinni á svæðið samkvæmt
kínversku fréttastofunni Xinhua og er væntanlegur eftir
þrjá til fjóra daga. 153 Kínverjar voru um borð í vélinni.
Þungt er í sjóinn á þessu svæði Indlandshafs, hvasst
og sterkir hafstraumar, sem gætu torveldað leit. Brakið
gæti nú þegar hafa borist þúsund km frá þeim stað, sem
það sást á gervihnattamyndunum, að sögn sérfræðinga.
Suðurskautslandið er skammt undan.
Árangurslaus leit að braki
AFP
Erfið leit Maður úr áhöfn Orion-vélar ástralska flug-
hersins leitar að braki yfi Indlandshafi í gær.
 Erfiðar aðstæður og
sterkir hafstraumar
Fólksfjölgun og vaxandi efnahagur í
þróunaríkjunum mun valda tvöföld-
um vanda vegna aukinnar eftir-
spurnar eftir vatni og orku á næstu
áratugum, að því er fram kemur í
nýrri skýrslu Sameinuðu þjóðanna í
tilefni af alþjóðlegum degi vatns.
Í skýrslunni segir að þörfin á
hreinu vatni og rafmagni sé sam-
tvinnuð og muni valda miklu álagi á
takmarkaðar auðlindir jarðar. Fjölg-
un fólks og vöxtur hagkerfa muni
leiða til breytts neyslumynsturs og
auka verulega þrýstinginn á tak-
markaðar auðlindir náttúrunnar og
vistkerfi.
Nú þegar hafa 768 milljónir
manna ekki öruggan og traustan að-
gang að vatni, 2,5 milljarðar manna
búa við óviðunandi hreinlætisað-
stæður og 1,3 milljarðar hafa ekki
öruggan aðgang að rafmagni.
Í skýrslunni kemur fram að
fimmtungur vatnsbóla jarðar sé nú
þurrausinn. Þar segir einnig að tveir
þriðju af vatnsnotkun mannkyns séu
vegna landbúnaðar.
Í skýrslunni segir að vatnsþörf
jarðarbúa muni aukast um 55% fyrir
2050. Þá sé líklegt að 40% íbúa jarð-
ar muni búa á svæðum þar sem ill-
mögulegt verður að útvega nægt
vatn. Í Asíu megi helst búast við
átökum um vatn þar sem vatnsból
eru á landamærum. Þá fari gríðar-
legt vatnsmagn í að vinna orku, sér-
staklega gas og olíu með steinbroti
og lífræna orkugjafa. Þó færist notk-
un endurnýjanlegra orkugjafa á
borð við sól og vind í vöxt.
Vatns- og orku-
skortur blasir við
 SÞ spá vanda vegna fólksfjölgunar
Þing Kenía hef-
ur samþykkt lög
um að karlar
megi kvænast
eins mörgum
konum og þeir
vilja, að því er
greint var frá í
gær. Lagasetn-
ingin vakti mikla
reiði kvenna á
þingi og stormuðu þær út úr þing-
salnum.
Upphaflega var gert ráð fyrir að
eiginkonur hefðu neitunarvald um
fyrirhugað kvonfang eiginmanna
sinna, en karlar á þingi náðu sam-
an þvert á flokka um að fella það
ákvæði út og gera karlana einráða.
„Við vitum að karlar hræðast
ekkert jafn mikið og tungu
kvenna,“ sagði þingkonan Soipan
Tuya er hún gagnrýndi lögin og
bætti við að þeir ættu að vera
menn til að fallast á að hafa eigin-
konur og fjölskyldur með í ráðum.
Ný fjölkvænislög
vekja reiði kvenna
Soipan Tuya
KENÍA