Læknablaðið - 15.03.2000, Blaðsíða 24

FRÆÐIGREINAR / SVÆFINGALÆKNINGAR
Dauðsföll af völdum svæfinga
Könnun d 134.762 svœfingum d íslenskum sjúkrahúsum
Ólafur Þ. Jónsson
Frá svæfinga- og gjörgæslu-
deild Sjúkrahúss Reykjavíkur.
Fyrirspurnir, bréfaskipti:
Ólafur P. Jónsso, Sjúkrahúsi
Reykjavíkur, Fossvogi, 108
Reykjavík. Sími: 525 1000;
netfang: olafurjo@shr.is
Efni þessarar greinar var að
nokkru kynnt sem ágrip á
þingi Svæfingalæknafélags
íslands í Reykjavík í apríl
1999 og á þingi Norræna svæf-
ingalæknafélagsins í Árósum í
júní 1999.
Lykilorö: svœfmgar, dauðsföll.
Ágrip
Tilgangur: Allmargar kannanir hafa farið fram er-
lendis á undanförnum áratugum á dauðsföllum af
völdum svæfinga. Þær rannsóknaraðferðir sem notað-
ar hafa verið eru margs konar og er því samanburður
erfiður. Þó virðist sem slíkum dauðsföllum hafi farið
fækkandi. Tilgangur könnunar þeirrar sem hér er
greint frá var annars vegar að athuga hvort dauðsföll
af völdum svæfinga ættu sér stað hér á landi og hins
vegar að fá samanburð við erlendar kannanir um
sama efni.
Efniviður og aðferðir: Könnun þessi var gerð á
íslenskum sjúkrahúsum á fimm ára tímabili á árunum
1992-1996. Áður en könnunin hófst var öllum sér-
fræðingum í svæfingalækingum starfandi hér á landi
og öðrum sem vitað var að önnuðust svæfingar ritað
bréf þar sem gerð var grein fyrir könnuninni. Fljót-
lega eftir hver áramót var haft samband við yfirlækna
svæfingadeilda stærri sjúkrahúsanna og einnig þá sem
önnuðust svæfingar á öðrum sjúkrahúsunum. Leitað
var eftir fjölda svæfinga á hverjum stað svo og upplýs-
ingum um dauðsföll af völdum þeirra hafi einhver
verið. Einnig var leitað eftir upplýsingum frá deildar-
stjórum svæfingadeilda stærri sjúkrahúsanna og
skurðstofuhjúkrunarfræðingum á öðrum sjúkrahús-
um. Haft var samband við landlæknisembættið til
þess að kanna hvort einhver mál hefðu borist embætt-
inu á tímabilinu varðandi dauðsföll af völdum svæf-
inga.
Niðurstöður: Ekki bárust upplýsingar um dauðsföll
frá einstaklingum. Upplýsingar bárust frá 14 sjúkra-
húsum. Samkvæmt þeim gögnum sem fyrir liggja var
alls um að ræða 134.762 svæfingar á sjúkrahúsum
landsins á fyrrnefndu fimm ára tímabili. Ekkert
dauðsfall var talið að rekja mætti til svæfinga. Engin
mál bárust landlæknisembættinu á þessu tímabili
varðandi dauðsföll vegna svæfinga.
Ályktanir: Þessi könnun leiddi í ljós að ekki urðu
dauðsföll á íslenskum sjúkrahúsum á þessu tímabili af
völdum svæfinga. Samanburður við erlendar rann-
sóknir sýnir að árangur þessi er mjög góður.
Inngangur
Almennt mun álitið að svæfingar og deyfingar við
skurðaðgerðir, rannsóknir eða í öðru skyni séu hættu-
litlar og ekki þurfi að óttast að eitthvað fari úrskeiðis
og geti haft alvarlegar afleiðingar. Sem betur fer eru
þetta réttar ályktanir í langflestum tilfellum þrátt fyrir
eftirfarandi staðreyndir: Við svæfingar og deyfingar
eru notuð mörg lyf með mjög sterka verkun svo sem
ENGLISH SUMMARY
Jónsson Ó
Deaths attributable to anesthesia: a survey in
lcelandic hospitals
Læknablaðið 2000; 86: 174-7
Objective: During the past 50 years many studies have
been carried out to investigate deaths attributable to anes-
thesia. It can by difficult to interpret and compare the out-
come as studies differ considerably in the methodology
employed. However the trend seems to be that anesthetic
mortality has indeed decreased over the years. No investi-
gation of this kind is known to have taken place in lceland.
Therefore it was decided to conduct a survey in lcelandic
hospitals in order to make comparison with these studies
in other countries.
Material and methods: This prospective survey was
carried out in lcelandic hospitals during the five year
period from 1992 to 1996. A letter was sent to all anes-
thesiologists in the country and also other health care
professionals known to administer anesthesia. The pur-
pose and the protocol were explained. At each year during
the study period the chairmen of the departments of
anesthesiology in the larger hospitals and those who ad-
ministered anesthesia in the smaller hospitals were con-
tacted in order to seek information as to whether any
deaths due to anesthesia had taken place during the year
and the number of anesthesias performed. The chief
anesthesia nurses in the larger hospitals as well as the
operating room nurses in other hospitals were asked if
they were aware of any such deaths. The Directorate of
•Health was contacted to find out if any complaints had
been filed during this period related to deaths under
anesthesia.
Results: No reports of deaths came from individuals. There
were 14 hospitals which proveded information. During the
study period 134,762 anesthesias were performed. No
death was considered to be caused directly by anesthesia.
No complaints related to anesthetic deaths were filed with
the Directorate of Health.
Conclusions: This study documents a low anesthetic
mortality and compares favorably with results in other
countries.
Keywords: anesthesia, mortality.
Correspondence: Ólafur Þ. Jónsson e-mail:
oiafurjo@shr.is
svæfingalyf til innöndunar eða þau sem gefin eru í æð,
sterk verkjastillandi lyf, vöðvalamandi lyf, sterk lyf til
staðdeyfinga og lyf sem hafa áhrif á hjartslátt og
blóðþrýsting. Þá má nefna tæknileg atriði sem krefjast
hæfni og þjálfunar, notaður er tækjabúnaður sem er
174 Læknablaðið 2000/86