Læknablaðið - 15.03.2000, Blaðsíða 43

UMRÆÐA & FRETTIR / FRETTASKVRING
laganna sem dómstólar þyrftu að taka afstöðu til væri
það að lögin geri ráð fyrir því að hver sem er geti sagt
sig úr gagnagrunninum en að þetta gilti eingöngu um
lögráða og lifandi menn. Látnir menn, þeir sem svipt-
ir hafa verið sjálfræði og börn upp að 18 ára aldri eru
ekki hæf til að taka slíkar ákvarðanir og þess vegna
mætti ætla að þessir hópar væru undanþegnir en svo
væri ekki. Þarna væri ýmislegt óljóst en þetta kynni
að stangast á við stjórnarskrá.
Læknaráð eða pólitískar stjórnir?
Fram kom á fundinum að undirbúningur málsóknar
myndi taka nokkurn tíma og svo væri alls óvíst
hversu langan tíma sjálfur málareksturinn myndi
taka. Það færi meðal annars eftir því hvort nauðsyn-
legt reyndist að skjóta málinu til alþjóðlegra dóm-
stóla. Það myndi hins vegar ekki hafa áhrif á undir-
búning og vinnu við gerð gagnagrunnsins.
Meðan á þessu stendur heldur Islensk erfðagrein-
ing áfram að undirbúa gerð gagnagrunnsins. I auglýs-
ingu frá landlækni sem birtist í Morgunblaðinu 17.
febrúar er minnt á að enn sé tími til að segja sig úr
gagnagrunninum. „Líklegt er að nokkrir mánuðir líði
þar til gengið verði frá samningum við heilbrigðis-
stofnanir, en að því loknu getur færsla gagna í grunn-
inn hafist," segir þar.
Samkvæmt lögunum um gagnagrunninn þarf Is-
lensk erfðagreining að semja við stjórnir heilbrigðis-
stofnana - sjúkrahúsa og heilsugæslustöðva - og sjálf-
stætt starfandi lækna um afhendingu upplýsinga. Af
því tilefni hafa vaknað ýmsar spurningar, svo sem um
það hvort pólitískt skipaðar stjórnir heilbrigðisstofn-
ana geti tekið ákvarðanir um slíkt, hvort það sé ekki
eingöngu á valdi lækna og læknaráða að semja um
afhendingu sjúkraskráa.
Hver er staða yfirlækna?
Viðbrögð lækna hafa verið á ýmsa lund. Til dæmis
hefur Friðrik Vagn Guðjónsson heilsugæslulæknir á
Akureyri lýst því yfir að hann muni frekar hverfa úr
starfi en afhenda gögn um sjúklinga sína.
Eitt læknaráð hefur gefið út yfirlýsingu í tilefni af
þessum umræðum en það er læknaráð Heilsugæsl-
unnar í Kópavogi. Yfirlýsing ráðsins frá 7. febrúar er
svohljóðandi:
„Læknaráð Heilsugæslunnar í Kópavogi vill hér
með koma á framfæri að ráðið er alfarið andvígt því
að sjúkraskrárgögn verði afhent þriðja aðila án upp-
lýsts skriflegs samþykkis. Þannig samþykki býr að
baki allri annarri afhendingu sjúkraskráa sem og upp-
lýsinga úr þeim. Siðareglur lækna mæla gegn öðru.“
Gunnar Ingi Gunnarsson yfirlæknir Heilsugæslu-
stöðvarinnar í Árbæ lýsti því yfir að hann myndi ekki
afhenda gögn en þá birtist stjórnarformaður heilsu-
gæslunnar í fjölmiðlum og boðaði það að Gunnari
Inga yrði sent bréf, væntanlega með útskýringum á
því hver staða hans væri.
En staða yfirlækna er langt frá því að vera ljós.
Þeir munu á næstu mánuðum væntanlega standa
frammi fyrir því að hinar pólitískt kjörnu stjórnir sam-
þykki afhendingu upplýsinga úr sjúkraskrám. Þá reyn-
ir á afstöðu þeirra. Yfirlæknar sem Læknablaðið ræddi
við vildu ekki tjá sig mikið um þessa stöðu og einn
þeirra sagði þá bíða eftir fundi yfirlækna á heilsu-
gæslustöðvum sem haldinn verður 3. mars. Þar mun
Dögg Pálsdóttir hæstaréttarlögmaður og lögfræðileg-
ur ráðgjafi læknasamtakanna í gagnagrunnsmálinu ein-
mitt fjalla um stöðu yfirlækna andspænis grunninum.
Eflaust verður afstaða yfirlækna til afhendingar
gagna með ýmsum hætti. Þannig hafði DV eftir Þór-
arni Tyrfingssyni yfirlækni á Vogi þann 1. febrúar síð-
astliðinn að þetta yrði væntanlega „auðvelt fyrir okk-
ur því læknarnir hér og ég erum tiltölulega nálægt
stjórn spítalans og því mun afstaða læknanna eflaust
verða sú sama og stjórnarinnar". Hann bætti því
raunar við að hann væri „orðinn hundleiður á þessu
púkalega máli. Það hefur verið klifað á því endalaust,
menn eru stöðugt að þrasa, bara til að þrasa,“ eins og
hann sagði.
Raunverulegar áhyggjur sjúklinga
En þótt sumum þyki þetta vera þras og aðrir hafi
jafnframt gefið í skyn að læknar séu eingöngu að
vernda einhverja óskilgreinda einkahagsmuni sína
eða völd þá segjast margir læknar þegar vera farnir
að finna fyrir áhrifum gagnagrunnsins á sjúklinga.
Þeir segja að sjúklingar séu margir hverjir orðnir var-
ir um sig og spyrji gjarnan að því hvort það sem þeir
segi fari í gagnagrunninn. Þess munu jafnvel vera
dæmi að læknar séu famir að halda tvöfald bókhald
ef svo má segja, skrái sumt í hinar hefðbundnu
sjúkraskrár en haldi sumum upplýsingum fyrir sig.
Viðauki F
Skrd yftr heilbrigöisstéttir
Ljóst er af starfsleyfi gagnagrunns á
heilbrigðissviði að ætlunin er að fá
upplýsingar frá fleiri stéttum en
læknum, sbr. Viðauka B, 26. lið. I
Viðauka F er að finna eftirfarandi
lista yfir heilbrigðisstéttir sem njóta
lögverndunar á vegum Heilbrigðis-
og tryggingamálaráðuneytisins.
1. Læknar
2. Tannlæknar
3. Ljósmæður
4. Hjúkrunarfræðingar
5. Sjúkraþjálfarar
6. Lyfjafræðingar
7. Aðstoðarlyfjafræðingar
8. Lyfsalar
9. Félagsráðgjafar
10. Iðjuþjálfar
11. Þroskaþjálfar
12. Meinatæknar
13. Sjóntækjafræðingar
14. Sjúkraliðar
15. Röntgentæknar
16. Matartæknar
17. Lyfjatæknar
18. Fótaaðgerðarfræðingar
19. Hnykkir
20. Sjúkraflutningamenn
21. Næringarfræðingar
22. Næringarráðgjafar
23. Læknaritarar
24. Sjúkranuddarar
Læknablaðið 2000/86 193