Læknablaðið - 15.03.2000, Blaðsíða 68

en þá fékk Elín sendan plástur frá Selá á
Árskógsströnd þar sem Björg Arngríms-
dóttir, systir Angantýs, hélt áfram plásturs-
gerðinni. Þóra Angantýsdóttir, sonardóttir
Bjargar taldi að leyndarmálið um gerð
plástursins hefði farið í gröfina með for-
eldrum hennar, en Björg kenndi Dagmar
Þorvaldsdóttur móður hennar uppskriftina
og mun hún síðast hafa gert plásturinn, eða
allt fram á sjöunda áratuginn. Þóra vissi þó
að uppistaðan í honum hefði verið bómolía
og að í honum var blýmenja. Soðið var
mjög hægt og lengi, fleiri kíló í einu, fyrst
var jukkið lapþunnt, síðan dökknaði það og
þykknaði, en potturinn var hafður opinn og
hrært viðstöðulítið í. Þóra á ennþá bita úr
síðustu löguninni og pottinn sém plásturinn
var soðinn í. Koppsetningartæki sem Þór-
unn átti og fatið sem plásturinn var látinn
kólna í eru hins vegar komin á byggðasafn-
ið á Dalvík. Þegar plástursdeigið var orðið
kalt var það skorið niður í flata bita sem
voru um 2 sm í þvermál og 1 sm á þykkt.
Plásturinn var velgdur og honum smurt í
tusku sem lögð var við bólgur og ígerðir.
Fólk sem vann við beitingu notaði
plásturinn mikið því að það fékk oft ígerð í
fingur vegna stungusára.
Ekki er ólíklegt að heimildir um Tjarn-
arplásturinn séu til á fleiri stöðum, enda
stutt síðan að hann var í notkun. Seint
verður til dæmis fullleitað í gögnum þjóð-
háttadeildar og ekki hefur enn fengist pen-
ingur til að tölvusetja svör við spuminga-
skrá um gömul læknisráð, en slíkt myndi
auðvelda verulega leit í þeim gögnum.
Fundur Evrópusamtaka
sérfræðilækna í Vínarborg
dagana 21.- 24. október 1999
Undirritaður fór á ársfund Evrópu-
samtaka sérfræðilækna (UEMS) í Vínar-
borg á haustdögum, sem l'ulltrúi Læknafé-
lags íslands. Þessi samtök, sem urðu 40 ára í
fyrra, eru regnhlífarsamtök evrópskra sér-
fræðilækna og hefur Island verið fullgildur
meðlimur síðan haustið 1997.
Á fundinum að þessu sinni var mál mál-
anna áform um að koma meiri samhæfíngu
á símenntun lækna í Evrópu. Fyrirhugað er
að koma á fót Símenntunarstofnun Evrópu,
sem UEMS hyggst ráða einkaaðila til að
reka. Stofnun þessi á væntanlega að hafa
með höndum samhæfingu og framkvæmd
símenntunarmála, talningu endurmenntun-
arpunkta, þar sem slíks er krafist og svo
framvegis Allt er þetta þó í mótun enn sem
komið er.
Vandamál sem varða einstakar sérfræði-
greinar eru alltaf rædd talsvert á aðalfund-
um UEMS. Að þessu sinni bar þar helst til
tíðinda að samþykkt var að taka upp til
reynslu Section of clinical neuropliysiology,
sem er ákveðin viðurkenning fyrir klíníska
taugalífeðlisfræði sem sérgrein. Gyneaco-
logical Oncology sótti um að viðurkenn-
ingu innan UEMS sem undirsérgrein. Við
þessari beiðni var orðið en almennt virtust
fulltrúar hafa áhyggjur af síauknum fjölda
sérgreina og undirsérgreina innan læknis-
fræði. Fleiri mál af svipuðum meiði voru
rædd, bæði ónæmislækningar og nýbura-
lækningar, sem og taugalækningar sem und-
irsérgreinar af barnalækningum. Ekki var
tekin nein ákvörðun hvað varðar þessar
sérgreinar/undirsérgreinar, en nánari upp-
lýsingar um umræðuna er hægt að fá hjá LI.
Gengið var til kosninga um nýja stjóm
UEMS. Þar áltust við annars vegar alvöru-
gefinn franskur fulltrúi, Hoertig en hins
vegar lagviss íri, Cillian Twomey. Hoertig
naut stuðnings frönskumælandi þjóða sem
og fulltrúa Miðjarðarhafsins en Twomey
var maður Bretlandseyja, Norðurlanda,
Hollands og Portúgals. Leikar fóru þannig
að Twomey var kosinn forseti samtakanna,
sem er mikið lán. Kosningar um aðrar stöð-
ur fóru einnig þannig að Norður-Evrópubú-
ar eru þar í meirihluta.
Gestrisni Austurríkismanna var við
brugðið og mikið sungið, enn meir borðað
en ekkert dansað þá daga sem fundurinn
stóð.
PÁLL MATTHÍASSON
ZOMIG D AslniZcncca, 960319
TÖFLUR: N 02 C X R
Hver tafla inniheldur: Zolmitriptanum INN 2,5 mg eða 5 mg.
Kiginleikar: Zolmitriptan er sérhæft örvandi cfni fyrir 5HT1D viðtaka í
æðum. Áhrif fást innan 1 klst frá lyfjagjöf og cndurspeglast í linun á höf-
uðverk og öðrum mígrenieinkcnnum eins og ógleði, ljósfælni og hljóð-
fælni. Zolmitriptan frásogast hratt og vel (a.m.k. 64%) eftir inntöku og
hcfur matur ekki áhrif á frásog. Lyfið umbrotnar að miklu leyti í lifur,
Mcira en 60% af lyfinu útskilst umbrotið mcð þvagi en um 30% óbreytt
mcð saur.
Ábendingar: Bráð mcðferð á mígreni með eða án fyrirboða (auru). Frá-
hcndingar: Ofnæmi fyrir innihaldsefnum lyfsins. Háþrýstingur og væg-
ur ómeðhöndlaður háþrýstingur. Kransæðastífla. Blóðþurrðar hjartasjúk-
dómar eða einkenni um slíkt. Kransæðahcrpingur (Prinzmetals angina).
Otlægiræðakrampasjúkdómar. Ekki má nota samtímis lyf sem innihalda:
ergotamín eða afieiður þess, súmatríptan, naratríptan cða aðra 5-HT1D
viðtaka örva. Sjúkdómar sem tengjast blóðæðum eða blóðnæringu heila
cða saga um skammvinna heilablóðþurrð (TIA). Krcatínín klerans < 15
ml/mín. Varúð: Lyfið á einungis að nota þcgar greining á mígreni hefur
verið staðfest og aðrir hugsanlegir alvarlegir taugasjúkdómar útilokaðir.
Zomig á ekki að nota við helftarlömunar-, hcilastofns- eða sjónlömunar-
mígreni. Lyfið skal ekki gefa sjúklingum með Wolff-Parkinson-White
heilkenni eða hjartsláttartruflanir sem orsakast af annars konar auka-
leiðslubrautum í hjarta. Ekki er ráðlagt að nota Zomig hjá sjúklingum
með blóðþurrðar hjartasjúkdóma eða sjúklingum sem grunur leikur á að
hafi kransæðasjúkdóm. Ekki skal taka hærri skammta af Zomig en mælt
er með. Meðganga: Lyfið skal eingöngu nota á meðgöngu ef kostir þess
réttlæta hugsanlega áhættu af notkun þess fyrir fóstrið. Dýratilraunir
benda ekki til að lyfið valdi vansköpun. Brjóstagjöf: Ekki er vitað um
útskilnað lyfsins í móðurmjólk, og skal því gæta varúðar þegar lyfið er
gefið konum með böm á brjósti. Til að draga úr áhrifum á bamið skal
forðast að gefa bami brjóst innan 24 klst eftir inntöku á Zomig. Áhrif á
akstur og stjórnun vinnuvéla: Skammtar allt að 20 mg höfðu ekki nein
marktæk áhrif á hæfni heilbrigðra einstaklinga í skynhreyfiprófum. Mælt
er með að sjúklingar scm stjóma vélknúnum ökutækjum gæti varúðar, þar
sem svefnhöfgi og önnur einkcnni geta komið fram við mígrenikast.
Aukaverkanir: Aukaverkanir em venjulega vægar, tímabundnar. ekki
alvarlegar og hætta sjálfkrafa án sérstakrar mcðferðar. Hugsanlegar auka-
verkanir koma yfirleitt fram innan 4 klst. og cm ekki algengari við endur-
tekna skömmtun.
Algcngar (>/%): Almennar: Þróttleysi, þyngslatilfinning í útlimum.
Herpingstilfinning í hálsi, koki, útlimum og brjósti. Miðtaugakerfi:
Sundl, svcfnhöfgi, hitatilfinning, tmfiun á húðskyni. Meltingarfœri:
Ógleði, munnþurrkur. Stoðkerfi: Vöövaslapplciki, vöðvaþrautir.
Sjaldgafar (<!%): Almennar: Þyngslatilfinning í brjósti og hálsi. Þrýst-
ingstilfinning í koki, kjálka, hálsi og brjósti. Hjarta- og aðakerfi: Hrað-
taktur, hjartsláttarónot, væg blóðþrýstingshækkun. Sum einkennin geta
verið hluti af mígrenikastinu.
Milliverkanir: Engar sannanir liggja fyrir um að samtímis meðferð með
koffíni, ergotamíni, díhýdróergotamíni, parasetamóli, metóklópramíði,
pizótffeni, fiúoxetíni, rífampisíni cða própranólóli hafi áhrif á verkanir
cða aukaverkanir Zomig. Hins vegar skal ckki taka Zomig innan 24 klst
frá því að lyf sem inniheldur crgotamín cr tckið vegna aukinnar hættu á
herpingi í kransæðum. Einnig skal ekki taka lyf sem inniheldur ergotam-
ín innan 6 klst frá því að Zomig er tekið. Sjúklingar scm taka mókló-
bemíð scm er sérhæfður mónóamfnoxfdasa-A hemill, skulu ekki taka
meira en 5 mg af Zomig á sólarhring. Ef móklóbemíð er tekið í hærri
skömmtum cn 150 mg tvisvar á dag, skal ekki gefa þcssi tvö lyf samtímis.
Samtímis meðhöndlun með címetidíni tvöfaldar helmingunartíma Zomig
og því skal hámarksdagskammtur Zomig ckki vera meiri en 5 mg. Ekki er
útilokað að aðrir sérhæfðir CYP 1A2 hcmlar (t.d. fiúvoxamín og
kínólónar) hafi sömu áhrif og címctidín, og því er mælt með að draga úr
dagskammti Zomig á sama hátt. Zomig gctur haft áhrif á frásog annara
lyfja. Ofskömmtun og eiturverkanir: 50 mg skammtur af lyfinu hefur
yfirleitt slævandi áhrif á heilbrigða cinstaklinga. Fylgjast þarf með sjúk-
lingum sem tekið hafa of stóran skammt af Zomig í a.m.k. 15 klst, eða á
meðan einkenni ofskömmtunar eru enn fyrir hcndi. Ekkert sérstakt mót-
citur er til. í alvarlcgum eitrunartilfellum er mælt mcð meðferð á gjör-
gæsludeild, þ.á m. að koma á og viðhalda opnum öndunarvegi sjúklings-
ins, tryggja fullnægjandi súrefnisflutning og öndun, ásamt því að fylgjast
með og styrkja hjarta- og æðakcrfi.
Skammtastærðir handa fullorðnum: Zomig á ckki að nota sem
fyrirbyggjandi meðferð við mígreni. Ráðlagður dagsskammtur er 2,5 mg.
Lyfið skal taka við fyrstu einkenni mígrenihöfuðverkjar, en getur verkað
þótt það sé tekið síðar. Ef ekki fæst fullnægjandi árangur eða einkenni
koma aftur innan 24 klst. má taka annan skammt, cn þó ckki innan 2 klst
frá upphafsskammti. Ef upphafsskammtur hcfur engin áhrif á mígreni-
kastið er ólíklegt að annar skammtur hafi áhrif á sama kast. Endurtekin
köst má mcðhöndla með 5 mg skömmtum hafi 2,5 mg ekki gefið full-
nægjandi árangur. Hcildardagsskammtur skal ckki vcra meiri en 10 mg
og lyfið skal ekki tckið oftar cn tvisvar á sólarhring. Aldraðir (yfir 65
ára): Ekki hafa verið færðar sönnur á öryggi og verkun Zomig hjá öldr-
uðum og því er ekki mælt með notkun þcss.
Sjúklingar með vanstarfsemi lifrar: Ekki þarf að aðlaga skammtinn fyrir
sjúklinga með væga eða miölungs vanstarfscmi. Mælt er með að sjúk-
lingar mcð alvarlega vanstarfsemi taki ckki mcira en 5 mg af Zomig á sól-
arhring.
Sjúklingar með vanstarfsemi nýrna: Ekki þarf að aðlaga skammtinn hjá
sjúklingum með krcatínín klerans >15 ml/min.
Skammtastærðir handa bömum: Böm (undir 12 ára): Ekki hafa verið
færðar sönnur á öryggi og verkun Zomig hjá bömum og því ekki mælt
með notkun þess. Unglingar (12-17 ára): Ekki hafa verið færðar sönnur
á öryggi og verkun Zomig hjá unglingum og því er ekki mælt með notkun
þess.
Útlit: Töflur 2,5 mg: Kringlóttar, gular, 0 7,5 mm, mcrktar Z.
Töflur 5 mg: Kringlóttar, bleikar. 0 8,5 mm, merktar Z.
Pakkningar og verð:
Töfiur 2,5 mg (þynnupakkað): 3 stk. - 2.924- kr.; 6 stk.- 5.209- kr.;
18 stk.- 13.155- kr.
Töflur 5,0 mg (þvnnupakkað): 6 stk.- 5.701- kr.; 18 stk.- 14.865-kr.
Greiðslufyrirkomulag: E ncma 18 stk þá 0
Sjá ítarlegri upplýsingar um lyfið í texta Sérlyfjaskrár 1999
Umboð á íslandi: Pharmaco hf., AstraZcneca, Hörgatúni 2, 221
Garðabæ,
Sími: 535 7151 Fax : 565 7366
Lyfjanefnd ríkisins, 17. september 1998.
212 Læknablaðið 2000/86