Læknablaðið - 15.03.2000, Blaðsíða 20

FRÆÐIGREINAR / MAGALÆKNINGAR
Fig. 1. H, pylorí positive
patients (age and sex).
sýklalyf) voru jafnframt send sýni úr slímhúð maga-
bols til vefjagreiningar (histology) fyrir H. pylorí. Þær
greiningar fóru fram á vefjarannsóknarstofunni í
Glæsibæ, Reykjavík. Við vefjagreiningar var notuð
hematoxýlín/eósín (H&E) litun. Næmi CLO rann-
sókna er talið vera um 90% og sértæki um 98% (18).
Næmi vefjagreiningar er talið vera 78% en sértæki
þeirrar rannsóknar er allt að 100% (19).
Fyrir hvern sjúkling sem tók þátt í rannsókninni
var fyllt út þar til gert eyðublað með persónuatriðum,
upplýsingum um fyrri lyfjameðferðir við H. pylorí,
upplýsingum um niðurstöður CLO rannsókna og
vefjagreininga, þar sem við átti, svo og upplýsingum
um ábendingar og niðurstöður speglunarinnar.
Við úrvinnslu gagna var notaður gagnabanki
byggður á tölvuforritinu Microsoft® Access 97
(Microsoft Corporation, Redmond, USA) og við töl-
fræðilega útreikninga var notað tölvuforritið Instat
(GraphPad Software, San Diego, USA). Tölfræðileg
marktækni var miðuð við p<0,05, tvíhliða og stuðst
var við nákvæmnispróf Fishers og kíkvaðratspróf við
útreikninga á p-gildum.
Niðurstöður
í rannsóknina komu 562 sjúklingar en unnt var að
meta niðurstöður 458 sjúklinga (194 karla (42%) og
264 kvenna (58%)), eða 81,5% þeirra sem upphaf-
lega voru skráðir í rannsóknina (562). Þeir voru á
aldrinum sjö til 90 ára (meðalaldur 51,5 ár, staðal-
frávik 18,8 ár). Karlar voru á aldrinum sjö til 90 ára,
(meðalaldur 48,4 ár, staðalfrávik 19,3 ár) en konur
voru á aldrinum 12 til 90 ára (meðalaldur 53,8 ár,
staðalfrávik 18,1 ár). Við úrvinnslu gagna voru úti-
lokaðir 104 sjúklingar (18,5%), 76 (13,5%) vegna
þess að í Ijós kom að þeir höfðu áður fengið uppræt-
ingarmeðferð H. pylorí (upplýsingar lágu ekki fyrir
þegar þessir sjúklingar voru teknir inn í rannsóknina)
og 28 (5%) vegna þess að ekki fundust fullnægjandi
gögn um þá.
Af 458 sjúklingum reyndust 220 (48%) H. pylorí
jákvæðir en 238 (52%) H. pylorí neikvæðir. Af H.
pylorí jákvæðum voru 98 karlar og 122 konur, eða
46% kvennanna en 50,5% karlanna. Þessi munur
milli kynjanna á H. pylorí jákvæðum er ekki tölfræði-
lega marktækur (p=0,3947).
Af 220 H. pylorí jákvæðum einstaklingum voru
205 (93%) sem höfðu jákvæða CLO rannsókn úr
magabol og 205 (93%) með jákvætt sýni úr maga-
helli. Jákvæð sýni frá bæði magabol og magahelli
komu fyrir hjá 190 einstaklingum eða 86% tilfella.
Hlutfall H. pylorí sýkinga nær hámarki milli sex-
tugs og sjötugs hjá körlum og er 72% en hjá konum
nær hlutfall sýktra hámarki milli fertugs og fimmtugs
og er 62%. Hjá báðum kynjum lækkar hlutfall ein-
staklinga með virka sýkingu í elstu aldurshópunum.
Mynd 1 sýnir hlutfall H. pylorí sýktra með tilliti til
aldurs sjúklinga.
Samband milli ábendinga tilvísandi lækna (ekki
var gerður greinarmunur á meltingarsérfræðingum
og öðrum læknum) og þeirra niðurstaðna sem hol-
sjárskoðun leiðir í ljós er ekki gott. Einkum eru það
ætisár sem eru ofgreind klínískt og því nefnd sem
ábending fyrir holsjárskoðun en samsvörun milli
klínískra greininga vélindabólga og þess að þær séu
staðfestar með holsjárskoðun er meiri. A mynd 2 sést
sambandið milli klínískra greininga og greininga með
holsjárskoðun.
Algengi H. pylorí sýkinga er hæst meðal sjúklinga
með ætisár. Þannig eru 82% sjúklinga með skeifu-
garnarsár jafnframt H. pylorí jákvæðir í þessari rann-
sókn. Af sjúklingum með magasár reyndust hins veg-
ar 60% H. pylorí jákvæðir. Þegar litið er á sjúklinga
með ætisár sem einn hóp eru 69% þeirra með virka
H. pylori sýkingu. Sjúklingar með maga- og skeifu-
garnarbólgur eru í 57% tilvika H. pylorí jákvæðir.
Sjúklingar með „heilmagabólgu" (pan gastritis) eru
H. pylori jákvæðir í 82% tilvika, 63% sjúklinga með
hellisbólgu (antral gastritis, gastritis B), 48% sjúk-
170 Læknablaðið 2000/86