Læknablaðið - 15.05.2000, Blaðsíða 60

S M A S J A I N
Noregur vinsælastur
■ NOMESKO ER SKAMMSTÖFUN á
heiti fastanefndar sem starfar á veg-
um Norræna ráðherraráðsins. Fullu
nafni heitir nefndin Nordisk medicin-
alstatistisk Komite og fæst við töl-
fræðilegan samanburð og þróunar-
verkefni á sviði norrænna heilbrigðis-
nrála. Fyrir skömmu skilaði nefndin
skýrslu um það hversu margir nor-
rænir læknar og hjúkrunarfræðingar
hafa aflað sér starfsréttinda og sér-
fræðiviðurkenningar í öðrum nor-
rænum ríkjum á árunum 1991-1998.
Sé litið á læknana kemur það
ekki á óvart að hlutfallslega flestir
íslenskir læknar hafa leitað sér sér-
fræðiviðurkenningar í öðru nor-
rænu ríki og benda skýrsluhöfund-
ar á skort á möguleikum til fram-
haldsnáms hér á landi sem helstu
skýringu. En skýrslan leiðir í ljós að
norskir og finnskir læknar eru
áhugalausastir um að afla sér
starfsréttinda utan heimalandsins.
Þegar hugað er að því hvar á
Norðurlöndum læknar sækja helst
eftir því að starfa kemur í ljós að
framan af tíunda áratugnum leita
flestir tii Svíþjóðar en frá 1993 sker
Noregur sig úr. Af 5.207 læknum
sem afla sér sérfræðiviðurkenning-
ar utan heimalandsins allan áratug-
inn hafa 4.022 sótt til Noregs en
einungis níu til Islands. Svipuð
hlutföll eru hjá hjúkrunarfræðing-
um, af 11.002 sem leituðu sér starfs-
réttinda utan heimalandsins kusu
8.009 Noreg sem starfsvettvang.
Skýrsluhöfundar kvarta yfir því
að misræmi í skráningu og skýrslu-
haldi geri þeim erfitt fyrir um ýms-
an samanburð, til dæmis á því
hversu margir notfæra sér starfs-
réttindi í öðru landi. t>ó komast
þeir að þeirri niðurstöðu að árið
1999 var einungis um fjórðungur
þeirra lækna sem öfluðu sér starfs-
réttinda í öðru norrænu ríki á árun-
um 1991-1998 starfandi í því landi.
-ÞH
Staða læknisins hefur breyst
Danskir læknar hafa haldið úti stuðningsneti fyrir
kollega í vanda í hartnær áratug
í Danmörku komu læknar á fót stuðn-
ingsneti við kollega sem eiga í vanda og hef-
ur það verið starfandi frá árinu 1991. Ar-
lega setja um 2% af starfandi læknum í
Danmörku sig í samband við ráðgjafa
stuðningshópsins með ýmiss konar vanda-
mál.
í Ugeskriftfor lœger 3. apríl í ár er við-
tal við Michael Andreassen sem nýlega
er tekinn við sem læknisfræðilegur ráð-
gjafi í Kollegial Netværk for Læger eins og
stuðningsnetið nefnist. Andreassen hefur
þó verið viðloðandi stuðningsstarfið frá
því það hófst og segir að stofnun netsins
hafi verið eðlilegur hlutur eftir að lækna-
samtökin horfðust í augu við þá stað-
reynd að læknar eru hvorki óskeikulir né
ósæranlegir.
Nú eru ráðgjafar í sjálfboðaliðsstarfi
fyrir stuðningsnetið í öllum umdæmum
danska læknafélagsins, þar með töldu m
Færeyjum og Grænlandi. Erindin sem
læknar bera upp við þá eru af ýmsum
toga, klögumál sem læknar hafa orðið
fyrir, sumir eru haldnir óöryggi og kvíða
andspænis ábyrgð læknisins, öðrum finnst
þeir útbrunnir eða eiga við ofneyslu að
etja, jafnvel sálræn vandamál og fjár-
mála- og hjónabandsvandi koma við sögu.
Andreassen segir að hlutverk og staða
læknisins hafi breyst töluver t í áranna rás
frá því að vera allt að því alföðurlegur
yfir í það að vera einhvers konar blanda
af embættismanni og lækni sem miklar
siðferðiskröfur eru gerðar til. Samfélagið
geri þá kröfu til læknisins að hann geri
það sem hægt er í ljósi aðstæðna en lækn-
inum er innprentað að gera alltaf það
sem er rétt og nauðsynlegt. Þegar þetta
tvennt stangast á lendir læknirinn í
klemmu.
Þegar læknir finnur að hann á undir
högg að sækja stendur hann oftast einn,
þótt læknar séu smám saman að verða
færari um að leita eftir ráðum og stuðn-
ingi hjá kollegum sínum. En læknisstarfið
er svo nátengt sjálfsmynd læknisins sem
manneskju að hann tekur gagnrýni nær
sér en flestar aðrar starfsstéttir, að mati
NETVÆRKSLINIEN
35 38 89 51
Með þessum viðsnúningi á þekktu máltœki sem
einnig er til á íslensku auglýsir stuðningsnet
danskra lœkna símanúmer sitt.
Andreassen. Auk þess séu læknar upp til
hópa einstaklingshyggjumenn sem eru
þjálfaðir í því að taka sjálfstæðar ákvarð-
anir og starfa sjálfstætt, ólíkt öðrum
starfsstéttum í heilbrigðiskerfinu þar sem
hefð er fyrir meiri samstöðu.
„Reglan er sú að læknirinn tekur
ákvörðun að höfðu samráði við aðra
hópa starfsfólks - hann er yfirleitt einn en
aðrir koma fram sem hópur. Þessi staða -
miklar faglegar kröfur og að læknirinn
stendur oftast einn - gerir lækna við-
kvæmari fyrir kærum og klögumálum,“
segir Andreassen.
Hann segir einnig að starf stuðnings-
hópsins verði að vera opið og sýnilegt, að
öðrum kosti nýtist sú reynsla sem þar
aflast ekki allri læknastéttinni. En starf-
semi þess stendur og fellur með áhuga
ráðgjafanna sem leggja sitt af mörkum án
þess að þiggja laun, segir Michael And-
reassen.
-ÞH endursagði
378 Læknablaðið 2000/86