Læknablaðið - 15.05.2000, Qupperneq 61

UMRÆÐA & FRÉTTIR / UMFERÐARSLYS
Umferðarslys eru stórt
heilbrigðisvandamál
Rætt við yfir-
læknana Brynjólf
Mogensen og
Stefán Yngvason
um aukið álag á
heilbrigðiskerfið
vegna fjölgunar
umferðarslysa
Umferðin um Miklubrautina á ofurvenjulegu þriðjudagssíðdegi getur verið mikil og hröð.
Veturinn sem nú er senn á enda er með þeim verri
í umferðinni hér á landi. Mörg alvarleg slys hafa orðið
og um tíma í vetur rak hvert banaslysið annað. Um-
ferðin tekur sinn toll og það sárgrætilegasta við það er
að stórt hlutfall þeirra sem látast eða örkumlast í
umferðarslysum eru ungt fólk. Unga fólkið - einkum
og sérílagi ungir karlmenn - er líka hlutfallslega fjöl-
mennast í röðum þeirra sem valda slysum.
Erfitt getur reynst að meta hversu stórt vandamál
umferðarslysin eru en ljóst er þó að þau eru eitt af
þurftarfrekustu heilbrigðisvandamálum þjóðarinnar
og kosta samfélagið bæði mikla fjármuni og vinnu. Þá
eru ótaldar allar sálarkvalirnar, sorgin og vonbrigðin
sem eru óhjákvæmilegur fylgifiskur þess að fólki í
blóma lífsins er skyndilega kippt í burtu eða það svipt
fæminni til þess að lifa og starfa með eðlilegum hætti.
Læknablaðið ræddi við tvo lækna sem þekkja vel
til afleiðinga umferðarslysa enda fer stór hluti af
starfsorku þeirra í að kljást við þær. Brynjólfur Mog-
ensen forstöðulæknir á slysa- og bráðasviði Land-
spítalans Fossvogi og Stefán Yngvason yfirlæknir á
endurhæfingardeild Landspítala Grensási voru sam-
mála þeirri staðhæfingu að umferðarslys væru mikið
heilbrigðisvandamál. Peir sögðu líka að töluverðar
sveiflur væru í fjölda þeirra sem slasast.
Banaslysum fjolgar aftur
„Á árunum 1987-1998 komu hingað á slysadeild flest
árin á bilinu 2.000-2.500 manns sem slasast höfðu í
umferðarslysum. í fyrra varð hins vegar töluverður
kippur upp á við því þá komu hingað 3.144 eftir um-
ferðarslys," sagði Brynjólfur. Hann bætti því við að
banaslys í umferðinni hefðu fyrir nokkrum árum ver-
ið hlutfallslega flest hér á landi á Norðurlöndunum.
„Þá tókum við okkur á og tókst að fækka þeim
þannig að um skeið vorum við neðstir Norðurlanda-
búa. En á síðustu tveimur til þremur árum hefur aftur
sigið á ógæfuhliðina. Ég get ekki svarað þvf til hvað
veldur þessari slæmu uppsveiflu."
Stefán sagði að afleiðingar umferðarslysa væru
töluverður hluti af starfseminni í Grensási en tók
undir með Brynjólfi um að sveiflurnar væru allmiklar.
Hann staðfesti að tíminn frá hausti 1998 til hausts
1999 hefði verið mjög erfiður. „Við fáum til okkar þá
sem verða fyrir alvarlegustu slysunum en oft getur
verið mjótt á mununum hvort fólk deyr eða lifir slysin
af með miklum örkumlum og það skýrir sveiflurnar
að hluta. En það hefur orðið greinileg aukning á
vinnuframlagi okkar fólks vegna umferðarslysa að
undanförnu.'1
Erfitt er að gera sér grein fyrir heildarumfangi um-
Læknablaðið 2000/86 379