Læknablaðið - 15.04.2002, Page 48

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
1996-2001. Gögnum er aflað um 155 aðgerðir. 95 karlar, 60 konur.
Meðalaldur var 68,4 ár (42-90). Allir sjúklingar höfðu þrengingu yfir
60% (algengast 90-99%). 107 höfðu einkenni af þrengingunni en 48
voru einkennlausir eða með óljós einkenni. Nær-aðgerðar fylgikvillar
voru eftirfarandi: einn lést vegna heilablóðfalls (0,6%), þrír fengu
minniháttar heilablóðfall (1,8%), þrír fengu skammvinnt blóðþurrð-
arkast (TIA) (1,8%), fjórir fengu einkenni frá úttaugum (2,4%) þar
af hlutu tveir varanlegan skaða á úttaugum (1,2%). 11 fengu blæð-
ingu í skurðsárið sem þurfti aðgerðar við (6,6%). Einn sjúklingur
fékk sýktan sýndargúlp (pseudoaneurysm). Einn fékk óstabíl anginu.
Tíðni fylgikvillla við brottnám æðaþrenginga til varnar heila-
blóðfalli á Islandi á árunum 1996-2001 var vel innan þeirra marka
sem krafist er. Ábendingar samræmdust erlendum viðmiðunum.
Ætlunin er að kanna afdrif þessara sjúklinga nánar með eftirfylgd.
E 17 Kviðarholsspeglun. Opin aðferð
Helgi Birgisson, Martin Ljungman, Agneta Montgomery
Handlækningadeild, Centrallasarettet Vasterás og Háskólasjúkrahús Malmö, Svíþjóð.
Rifjuð verður upp saga kviðarholsspeglunar og mismunandi
aðferðir við að útfæra loftkvið og innsetningu „trocar“. Farið verð-
ur yfir fylgikvilla kviðarholsspeglunar og sjúkratilfelli kynnt. Lýst
verður opinni aðferð við innsetningu „trocar'' og gerð loftkviðar
með hjálp mynda og myndbands.
E 18 Gildi greinandi kviðsjárskoðunar hjá konum á barneignarskeiði
sem taldar eru vera með botnlangabólgu
Sigurður Blöndal, G.B.Hanna, S.M.Shimi
Ninewclls sjúkrahúsinu og læknaskólanum, Dundee
Inngangur: Hjá konum á aldrinum 15-40 ára er greining botnlanga-
bólgu erfið og tíðni eðlilegra botnlanga (negative appendicectomy
rate) við opna botnlangaaðgerð á bilinu 20-45 %. Botnlangataka
hjá konum á frjósemisskeiði er talin geta leilt til ófrjósemi, sérstak-
lega á þetta við þegar botnlangi er sprunginn eða með drepi
(gangrenous).
Tilgangur: Að kanna áhrif greinandi kviðsjárskoðunar á tíðni eðli-
legra botnlanga og á botnlanga með drepi hjá konum sem taldar eru
vera með botnlangabólgu.
Efniviður og aðferðir: Notaður var framskyggn gagnagrunnur. Kon-
ur á aldrinum 15-40 ára sem fóru í greinandi kviðsjárskoðun og tald-
ar voru með botnlangabólgu á Ninewells sjúkrahúsinu í Dundee á
árabilinu 1996-1999 voru fundnar í gagnagrunninum, upplýsingar
þaðan voru notaðar en jafnframt voru sjúkraskýrslur yfirfarnar.
Sama aðferðafræði var notuð á þann hóp kvenna 15-40 ára sem fór
í opna botnlangatöku á sama tímabili og niðurstöður bornar saman
við hópinn sem fór í kviðsjárskoðun.
Niðurstöður: Alls fóru 163 konur, meðalaldur 23 ár, í greinandi
kviðsjárskoðun. 80 sjúklingar fóru í kviðsjárskoðun innan 12 klst.
frá komu. Botnlangi var talinn óeðlilegur í 74 sjúklingum (45,4% ),
aðrar meinsemdir fundust í 54 sjúklingum (33,2%) en kviðsjárskoð-
un var eðlileg hjá 35 sjúklingum (21,4%). Vefjafræðileg skoðun á
botnlanga leiddi í ljós eðlilegan botnlanga í átta sjúklingum, það er
10,8%, en átta sjúklingar höfðu sprunginn botnlanga eða botnlanga
með drepi í, eða 12,1% af þeim sem höfðu bólginn botnlanga. 30%
sem fóru í opna botnlangatöku höfðu eðlilegan botnlanga en 24,3%
sprunginn botnlanga eða botnlanga með drepi í.
Ályktun: Greinandi kviðsjárskoðun fækkar tíðni eðlilegra botn-
langa og sprunginna og botnlanga með drepi í hjá konum á bam-
eignarskeiði sem taldar eru vera með botnlangabólgu og fækkar
ónauðsynlegum aðgerðum.
E 19 Greinandi kviðsjárskoðun hjá körlum sem taldir eru vera með
botnlangabólgu. Ómaksins verð?
Sigurður Blöndal, G.B.Hanna, S.M.Shimi
Ninewells sjúkrahúsinu og læknaskólanum, Dundee
Inngangur: Greinandi kviðsjárskoðun hefur verið ráðlögð hjá kon-
um sem taldar eru vera með botnlangabólgu til að auka greiningar-
nákvæmni og fækka ónauðsynlegum holskurðum. Þetta hefur verið
meira umdeilt hjá körlum.
Tilgangur: Kanna notagildi greinandi kviðsjárskoðun hjá körlum
sem taldir eru vera með botnlangabólgu, sérstaklega áhrif á tíðni
eðlilegra botnlanga og á tíðni sprunginna botnlanga með drepi í.
Efniviður og aðferðir: Notast við framskyggnan gagnagrunn. Karl-
ar sem fóru ígreinandi kviðsjárskoðun á árunum 1997-1998 og voru
taldir vera með botnlangabólgu voru bornir saman við karla sem
fóru í opna botnlangaaðgerð á sama tímabili.
Niðurstöður: 82 sjúklingar fóru í kviðsjárskoðun og 80 í opna að-
gerð á rannsóknartímabilinu. Hjá þeim sem fóru í kviðsjárskoðun
var tíðni eðlilegra botnlanga 8,5% samanborið við 6,25% hjá þeim
sem fóru í opna aðgerð. Tíðni sprunginna botnlanga eða botnlanga
með drepi í 16,3% í hópnum sem fór í kviðsjárskoðun samanborið
við 14,9% hjá þeim sem fóru í opna botnalangatöku. Við kviðsjár-
skoðun fundust aðrar meinsemdir í 17 sjúklingum, þar á meðal
sprungið skeifugarnarsár í fjórum, bólga í bugðuristli í þremur,
ristilbólgur í tveimur og drep í smágirni í einum.
Ályktun: Kviðsjárskoðun hjá körlum sem taldir eru vera með
botnlangabólgu dregur ekki úr tíðni eðiilegrar botnlangatöku eða
fjölda sjúklinga með sprunginn botnlanga eða með drep í botn-
langa. Hins vegar kann vel að vera að kviðskjárskoðun sé gagnleg
hjá þessum sjúklingahópi þegar saga, einkenni og skoðun eru ekki
dæmigerð fyrir botnlangabólgu.
E 20 Gallsteinasjúkdómurinn í Reykjavik 1983-2000
Tryggvi Stefánsson', Hulda Birna Eiríksdóttirí, Jónas Magnússon’, Albert
Imsland3
'Skurðlækningadeild Landspítala Hringbraut, 'læknadeild Háskóla íslands,
’Tölfræðideild Urðar Verðandi Skuldar
lungangur: Eftir 1992 varð kviðsjáraðgerð kjöraðferð til að fjar-
lægja gallblöðru. Tilgangur rannsóknarinnar var að athuga tíðni
greininga á gallsteinum og gallblöðrubólgu og tíðni gallblöðru-
bólguaðgerða í Reykjavík 1983-2000 og hvaða áhrif breytt aðgerð-
artækni hefur haft.
Efniviður og aðferðir: Með aðstoð tölvuskráningar sjúkrahúsanna í
Reykjavík voru fundnir allir sjúklingar með greiningarnar: 574 og
575 (ICD 9) og K80 og K81 (ICD10) á árunum 1983-2000, skráðar
voru innlagnar, útskriftar- og aðgerðardagar auk aldurs og kyns
sjúklinga. Tíðni greininga og aðgerða var stöðluð beint miðað við
íbúafjölda á Stór-Reykjavíkursvæðinu samkvæmt manntali með til-
liti til aldursdreifingar og kyns. Borin voru saman þrjú tímabil 1983-
1988,1989-1994 og 1995-2000.
Niðurstööur: Alls höfðu 5635 gallsteina- eða gallblöðrubólgugrein-
316 Læknablaðið 2002/88