Læknablaðið - 15.04.2002, Page 51

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
E 23 Fylgikvillar við lifrarúrnám
Páll Helgi Möller', Kristín Huld HaraldsdóttiL, Linda Myllymaki2, Björn
Ohlsson2, Karl-Göran Tranberg2
'Almenn skurðdeild Landspítala Hringbraut, 2skurðdeild háskólasjúkrahússins í
Lundi, Svíþjóð
Inngangur: Aðgerðum á lifur hefur fjölgað bæði hvað varðar góð-
kynja og illkynja sjúkdóma. Samkvæmt flestum rannsóknum virð-
ast fylgikvillar enn vera algengir en skurðdauði kemur ekki jafnoft
fyrir. Tilgangur þessarar rannsóknar var að skoða áhættuna með
lifrarúrnámi.
Aðferð: Afturskyggn rannsókn á 404 sjúklingum sem gengust undir
430 lifrarúrnám á tímabilinu 1970-2000 (n=213 fyrir 1970-1989,
n=217 fyrir 1990-2000). Konur voru 224 og karlar 180 með meðal-
aldur 58 (bil 20-91) ár. Aðgerðin var valaðgerð hjá 389 sjúklingum
(96%) en hjá þeim var greiningin illkynja æxli hjá 330 (82%) sjúk-
lingum, góðkynja æxli hjá 50 (12%) og aðrir sjúkdómar hjá níu
(2%) sjúklingum. Hjá sjúklingum sem gengust undir bráðaaðgerð
voru samsvarandi tölur 12 (3%), 0 og 3 (1%; áverki). Aðgerðirnar
voru útvíkkað brottnám á lifrarlappa (hemihepatectomy) í 197 til-
fellum (46%), brottnám á einum eða fleiri geirum lifrar (mono- eða
polysegmentectomy) í 89 (21%), og aðrar meiri eða minniháttar
aðgerðir á lifur í annars vegar 56 (13%) og hins vegar 88 tilfellum
(20%). Tólf sjúklingar (3%) höfðu skorpulifur. Endurtekið úrnám
(vegna illkynja æxlis) var framkvæmt hjá 26 sjúklingum (6%).
Niðurstöður: Á tímabilinu 1970-1989 fengu 58 sjúklingar (27%)
fylgikvilla í eða eftir aðgerð (alvarlegir fylgikvillar hjá 39 sjúkling-
um (18%) og minniháttar hjá 19 sjúklingum (9%)). Samsvarandi
tölur fyrir tímabilið 1990-2000 voru 16 sjúklingar (7,3%) (alvarlegur
fylgikvilli hjá 9 sjúklingum (4,1%) og minniháttar hjá 7 sjúklingum
(3,2%)). Skurðdauði var 5,2% (11 sjúklingar) fyrir fyrra og 0% fyrir
seinna tímabilið. Síðasta andlátið átti sér stað 1986 (loftstífla). Al-
gengasti fylgikvilli aðgerðar var á báðum tímabilunum kviðarhols-
sýking (6,6% og 1,8%). Hættan á alvarlegum fylgikvilla eða dauða
hélst í hendur við tímalengd aðgerðar og magn blóðgjafar en ekki
með greiningu, aldur sjúklings, aðgerð, lokun blóðflæðis til lifrar,
eða hvort um skorpulifur var að ræða.
Umræða: Þróun tækninnar ásamt minni hættu á blæðingu í aðgerð
hefur haft í för með sér að hægt er að framkvæma lifrarúrnám með
viðunandi skurðdauða og fylgikvillum.
E 24 Offituaðgerðlr á Landspítala
Hjörtur Gíslason', Björn Geir Leifsson', Ludvig Guðmundsson2
'Skurðdeild Landspítala Hringbraut, "Reykjalundur
Offita er víða vaxandi heilsufarslegt vandamál. Notast er við líkams-
þyngdarstuðul (BMI) til að skilgreina offitu. Fólk með BMI>25 er tahð
offeitt, en sjúklingar með BMI>45 þjást af alvarlegri offitu. Alvarlegri
offitu fylgja ýmsir fylgisjúkdómar og er ævilengd þessara sjúklinga að
meðaltali 15 árum styttri en hjá eðlilega þungum jafnöldrum.
Síðustu áratugi hafa fjölmargar skurðaðgerðir verið reyndar til
hjálpar offitusjúklingum en með misjöfnum árangri. Nú er ljóst að
þessar aðgerðir þurfa að fela tvennt í sér til þess að góður lang-
tímaárangur náist, það er magaminnkun og að tengt sé framhjá efri
hluta mjógirnis. Sú aðgerð sem nú er mest notuð er „Roux-en-Y
gastric bypass“, en með þessari aðgerð losna sjúklingar við um 80%
af yfirþyngd sinni og þyngjast ekki aftur.
Byggð hafa verið upp þverfagleg meðferðarteymi fyrir offitu-
sjúklinga í samvinnu við Reykjalund þar sem sjúklingar eru til upp-
vinnslu/meðferðar áður en að aðgerð kemur.
Við val á sjúklingum í aðgerð er stuðst við eftirfarandi: a)
BMI>45, b) yngri en 55 ára, c) nýlega verið í meðferðarprógrammi/
uppvinnslu hjá meðferðarteymi (til dæmis Reykjalundi) og d)
langtímaeftirlit sé tryggt (samvinna við heimilislækni). Ef fylgisjúk-
dómar offitu eru til staðar þá styrkir það ábendingu fyrir aðgerð.
E 25 Framhjáveita maga með kviðsjátækni
Hjörtur Gíslason, Björn Geir Leifsson
Skurðdeild Landspítala Hringbraut
Framhjáveita maga með kviðsjártækni (Laparoscopic Roux-en-Y
gastric bypass) var fyrst kynnt árið 1994 (Wittgrove AC) og frá 1997
hafa mörg sjúkrahús tekið upp hana tækni. Flestir nota Roux-En-Y
gastric bypass og beita við það mismunandi tækni sem hefur þróast
ört síðustu árin. Margir kostir fylgja því að gera þessa aðgerð með
kviðsjártækni, svo sem minni hætta á sárasýkingum og kviðsliti,
sjúklingarnir eru fljótari að ná sér eftir aðgerð, lega á sjúkrahúsi
eftir aðgerð er skemmri og sjúklingarnir komast fyrr til vinnu. Þessi
aðgerð var tekinn upp á Landspítala í nóvember 2001. Helstu þættir
aðgerðarinnar verða kynntir á myndbandi.
E 26 lnterleukin-1 breytileiki og tengsl við magakrabbamein
Ólöf Dóra Bartels Jónsdóttir', Birna Berndsen', Bjarki Jónsson Eldon',
Sturla Arinbjarnarson’, Sigfús Nikulásson2, Albert Imsland', Steinunn
Thorlacius', Eiríkur Steingrímsson''3, Bjarni Þjóðleifsson45, Jónas
Magnússon46
'Urður Verðandi Skuld, "Rannsóknastofa Háskólans í meinafræði, 'Lífcfna- og
sameindalíffræði, Læknadeild Háskóla íslands, 'Læknadeild Háskóla íslands,
'Meltingar- og innkirtlasjúkdómadeild Landspítala Hringbraur “Skurðdeild
Landspítala Hringbraut
Inngangur: Helicobacter pylori (HP) sýking í magaslímhúð eykur
líkur á magakrabbameini. Viðvarandi sýking getur leitt til frumu-
breytinga sem síðan getur þróast yfir í krabbamein. Nýlega var sýnt
fram á fylgni milli erfðabreytileika í stýrisvæði interleukin 1 beta (IL-
1B) gensins og aukinnar áhættu á magakrabbameini hjá HP sýktum
einstaklingum. Breyting þessi veldur aukinni tjáningu IL-IB gensins
en próteinafurð þess er bólguörvandi cytokín (IL-IB) sem meðal
annars hindrar sýruseytun í maga. Einnig hafa fundist tengsl milli
breytileika í interleukin 1 RN (IL-IRN) geni og aukinnar áhættu á
magakrabbameini, en afurð þess, IL-lRa (receptor antagonist), binst
IL-1 viðtökum og hefur þannig áhrif á virkni IL-IB í maga. Rann-
sóknir El-Omar og fleiri (Nature 2000; 404: 398-402) bentu til auk-
innar áhættu á magakrabbameini ef einstaklingar báru annað hvort T
samsætuna í stýrisvæði IL-IB eða voru arfhreinir um IL-1RN*2 sam-
sætuna í IL-IRN geninu. Markmið verkefnisins var að kanna tengsl
milli þessara erfðabreytileika og áhættu á magakrabbameini á ís-
landi.
Aðferðir: Erfðaefni 125 magakrabbameinssjúklinga (42 konur, 83
karlar) og 202 viðmiða (95 konur, 107 karlar) var greint með tilliti til
ofangreindra erfðabreytileika. Breytileiki í stýrisvæði IL-IB gensins
var greindur með PCR og raðgreiningu, en breytileiki IL-IRN gens
var greindur með PCR og stærðargreiningu. Tengsl milli erfðabreyti-
leika og áhættu á magakrabbameini voru metin með áhættuhlutfalli.
Niðurstöður: Áhættuhlutfall þeirra sem bera T samsætu í IL-IB
Læknablaðið 2002/88 319