Læknablaðið - 15.04.2002, Side 53

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
Fimm sjúkratilfelli verða kynnt, sjúkrasaga þeirra rakin og gerð grein
fyrir greiningu og meðferð þeirra: Karlmaður 82 ára með æxli í brisi,
karlmaður 56 ára með æxli í vélinda, karlmaður 70 ára með krabba-
mein í blöðruhálskirtli og stækkaða eitla og fyrirferð við briskirtil,
kona 65 ára með æxli í vélinda, kona 86 ára með æxli í maga.
E30 Staðbundin afturkoma eftir læknanlega aðgerð á krabbameini í
endaþarmi í Reykjavík 1987-1997
Tryggvi Stefánsson1, Ólafur H. Þorvaldsson2, Páll H Möller3, Tómas
Jónsson3, Jakob Jóhannson1
'Skurðlækningadeild Landspítala Fossvogi, Jæknadeild Háskóla íslands, 'skurðlækn-
ingadeild Landspítala Hringbraut 'krabbameinslækningadeild Landspítala Hringbraut
Inngangur: Nýgengi krabbameins í endaþarmi á íslandi er 6,2 á
hverja 100.000 íbúa á ári. Skurðaðgerð er mikilvægasta meðferðin
við sjúkdómnum. Staðbundin afturkoma krabbameinsins er alvar-
legasti síðkomni fylgikvilli aðgerðarinnar. Tíðni staðbundinnar
afturkomu er mjög breytileg milli uppgjöra 5%-65%. Tíðnin er háð
Dukes stigun, þroska æxlisins, staðsetningu og skurðlækninum sem
gerir aðgerðina. Þeir skurðlæknar ná bestum árangri sem hafa sér-
hæft sig í aðgerðum á krabbameini í endaþarmi. Tíðni staðbundinn-
ar afturkomu á Islandi er lítið þekkt, en á Borgarspítalanum 1975-
1987 var hún 25%. Tilgangur þessarar afturvirku rannsóknar var að
finna tíðni staðbundinnar afturkomu á sjúkrahúsunum í Reykjavík
(Borgarspítala, Landakoti og Landspítala) á árunum 1987-1997.
Efniviður: Allir sjúklingar sem greindust með kirtilfrumukrabba-
mein í endaþarmi á árunum 1987-1997 á sjúkrahúsunum í Reykja-
vík og gengust undir aðgerð í læknanlegum tilgangi. Samtals voru
180 sjúklingar með krabbamein í endaþarmi. Oskurðtækir vegna
krabbameins voru 40 sjúklingar og vegna aldurs og annars ástands
fjórir sjúklingar. Með í rannsókninni voru því 134 sjúklingar, 73
karlar og 61 kona.
Niðurstöðun Staðbundin afturkoma á sjúkrahúsunum í Reykjavík
á árunum 1987-1997 var 23% (31/134).
Alyktanir: Tíðni staðbundinnar afturkomu í Reykjavík var há á ár-
unum 1987-1997 og sambærileg við tíðni annars staðar þar sem að-
gerðirnar eru ekki gerðar af skurðlæknum sem eru sérhæfðir í að-
gerðum á ristli og endaþarmi.
E 31 Árangur meðferðar á krabbameini í endaþarmi á Landspítala
Fossvogi1997-2000
Tryggvi Stefánsson1, Ólafur H. Þorvaldsson2, Friðbjörn Sigurðsson3,
Sigurður Björnsson3, Örn Thorstensen1
'Skurðlækningadeild Landspítala Fossvogi, 2læknadeild Háskóla íslands, 'krabba-
meinslækningadeild Landspítala Fossvogi 4röntgendeild Landspítala Fossvogi
Inngangur: Skurðaðgerð er aðalmeðferðin við læknanlegu krabba-
meini í endaþarmi. Mikilvægasti þáttur skurðaðgerðarinnar er al-
gjört brottnám endaþarmshengjunnar (TME=total mesorectal ex-
cision) og er hún þá tekin í heilu lagi án þess að skaða himnuna utan
um hana. Með tilkomu þessarar aðferðar hefur tekist að lækka
verulega hlutfall staðbundinnar afturkomu krabbameinsins.
Geislameðferð fyrir aðgerð og krabbameinslyfjameðferð lækka
einnig tíðni staðbundinnar afturkomu. Frá 1997 hafa sjúklingar á
Landspítala Fossvogi sem hafa haft læknanlegt endaþarms-
krabbamein verið meðhöndlaðir með algjöru brottnámi á enda-
þarmshengju, sjúklingar með krabbamein í tveimur neðri þriðj-
ungum endaþarmsins hafa fengið geislameðferð, fimm gy á dag í
fimm daga, vikuna fyrir aðgerð og krabbameinslyfjameðferð (5-FU
og Leukovorin) hefur verið gefin eftir aðgerð öllum sjúklingum
með æxlisvöxt í gegnum garnavegg (Dukes B2) eða dreifingu í eitla
(Dukes C). Samvinna hefur skapast milli þeirra sérfræðinga sem
hafa stundað sjúklingana og fundir verið haldnir vikulega til að
fylgja eftir meðferðinni. Markmið rannsóknarinnar var að taka
saman árangurinn á meðferð á læknanlegum krabbameinum í
endaþarmi á Landspítala Fossvogi 1997-2000.
Efniviður og aðferðir: Upplýsingar voru fengnar afturvirkt úr
sjúkraskrám. Öllum sjúklingum var fylgt eftir af skurðlækni og öll-
um sjúklingum sem fengu lyfjameðferð var fylgt eftir af krabba-
meinslæknum.
Niðurstöður: Þrjátíu sjúklingar gengust undir læknanlega aðgerð á
krabbameini í endaþarmi á Landspítala Fossvogi 1997-2000. Eng-
inn sjúklinganna hefur fengið staðbundna afturkomu. Einn sjúk-
lingur sem hafði alvarlegan hjartasjúkdóm dó á sjúkrahúsinu meira
en 30 dögum eftir aðgerðina. Þrír sjúklingar fóru í endaþarmsbrott-
nám gegnum kvið og spöng og fengu ristilraufun. Aðrir sjúklingar
hafa ristilinn tengdan niður í endaþarmsop og af þeim fengu þrír
leka á samgötun. Meðallegutími eftir aðgerð voru 16,5 dagar.
Alyktanir: Arangur meðferðar á Iæknanlegu krabbameini í enda-
þarmi á Landspítala árin 1997-2000 er sambærilegur við besta
árangur sem náðst hefur annars staðar þar sem sérhæfð teymi sinna
meðferðinni.
E 32 Hátt fremra úrnám við krabbameini í neðri bugðuristli
Helgi Birgisson, Kenneth Smedh
Handlækningadeild, Centrallasarettet Vásterás, Svíþjóð
Inngangur: Arið 1996 sameinuðust ristil- og endaþarmsskurðlækn-
ingar í Vastmanlandsléni undir eitt teymi við Centrallasarettet í
Vásterás. Frá sama tíma hefur hátt fremra úrnám (high anterior
resection) verið ráðandi aðgerð við krabbameini í neðri bugðuristli
(colon sigmoideum) í stað bugðuristilúrnáms. Tilgangur rannsókn-
arinnar er að bera saman tvö ólík tímabil þar sem mismunandi að-
gerðir voru framkvæmdar við æxlum í neðri bugðuristli og komast
að því hvor aðgerðin gæfi betri árangur.
Efniviður og aðferðir: Mörk neðri bugðuristils voru ákveðin 16-25
cm frá endaþarmsopi. Afturskyggn rannsókn þar sem valdir voru
allir sjúklingar í Vastmanlandsléni þar sem læknanlegt úrnám
bugðuristils var framkvæmt vegna krabbameins í neðri bugðuristli á
árunum 1991-2000. Gerður var samanburður á tímabilinu 1991-
1995 (hópur 1) og 1996-2000 (hópur 2). Litið var á aðgerðartækni,
meinafræðiniðurstöður, fylgikvilla við aðgerðir, sjúkrahúsdauða og
endurkomu krabbameins.
Niðurstöður: Af 164 sjúklingum með krabbamein í neðri hluta
bugðuristils gengust 146 undir ristilúrnámsaðgerð. Aðgerð var talin
læknanleg hjá 121 sjúklingi, þar af voru 58 sjúklingar í hópi 1 en 63
í hópi 2. Ekki var marktækur munur á ASA gráðu, aldri eða Duke
stigun. Sjá nánari niðurstöður í töflu hér á eftir.
Hópur 1 Hópur 2 P
Hátt fremra úrnám 36% 71% < 0,01*
Fleiri en 5 eitlar 24% 78% < 0,05*
Skuröbrún - æxli > 5cm 22 % 67% < 0,05*
Fylgikvillar 34% 22% > 0,05
Enduraðgeröir 10% 0% < 0,01*
Staöbundin endurkoma 10% 3% > 0,05
* Marktækur munur
Læknablaðið 2002/88 321