Læknablaðið - 15.11.2004, Síða 35

FRÆÐIGREINAR / HÆTTULEG HÁLSBÓLGA
Hættuleg hálsbólga
Sjúkratilfelli
Sigurður Heiðdal1
SÉRFRÆÐINGUR í
LYFLÆKNINGUM OG
SMITSJÚKDÓMUM
Sigurður E.
Sigurðsson2
SÉRFRÆÐINGUR í
SVÆFINGA- OG GJÖR-
GÆSLULÆKNINGUM
Orri Einarsson3
SÉRFRÆÐINGUR í
MYNDGREININGU
Karl G.
Kristinsson4
SÉRFRÆÐINGUR í
SÝKLAFRÆÐI
'Lyflækningadeild Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri,
2Gjörgæsludeild Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri,
3Myndgreiningadeild Fjórð-
ungssjúkrahússins á Akureyri,
4Sýklafræðideild Landspítala.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Sigurður Heiðdal, lyflækninga-
deild FSA, 600 Akureyri.
sigurdurh@fsa. is
Lykilorð: Lemierre heilkenni,
Fusobacterium, necrobacill-
osis, loftfœlnar bakteríur,
bláœðabólga, hóstarbláœð.
Sjúkrasaga
Þrjátíu og þriggja ára gamall bóndi, áður hraustur, kom
á bráðamóttöku Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
(FSA). Hann hafði veikst sex dögum áður með háum
hita, miklum slappleika og verkjum aftan í hálsi. Hann
var alveg rúmfastur, kastaði mikið upp en var ekki
með niðurgang. Allan tímann var hann með óstöðv-
andi hiksta. Kona hans tók eftir að hann var móður
og svaf illa. Hann mældist með hita um 40° C og fór að
lokum til heilsugæslulæknis sem sá að hann var gulur
og fárveikur og sendi hann á bráðamóttöku FSA.
Við komu á FSA var hann fárveikur (septískur),
lá á bekk, vakandi og áttaður, mjög þvoglumæltur,
og skalf mikið. Blóðþrýstingur var 140/85 mmHg
iiggjandi og 128/64 mmHg sitjandi. Púls 119/mín,
reglulegur. Öndunartiðni 36/mín. Hiti 39,8°C í enda-
þarmi. Hann var gulur á húð og í augnhvítu. Mikil
þreifieymsli voru í hnakka og aftan á hálsi en ekki
hnakkastífleiki. Hann var mjög þurr á vörum, með
blóðskorpur í munni og brúnleita, að því er virt-
ist, fláka af yfirborðsdrepi á tungu. Hann var mjög
bólginn í koki. Fíngert brak heyrðist yfir hægra lunga.
Við hjartahlustun heyrðust eðlilegir hjartatónar og
slagbilsóhljóð (systólískt). Kviður var aumur undir
hægri rifjaboga en engar líffærastækkanir né aðrar
fyrirferðaraukningar fundust. Hann var með kylfu-
fingur (talið vera meðfætt) og flísablæðingar sáust
undir nöglum. Nöglin á hægri stórutá var inngróin og
talsvert sár og bólguholdgun (granulation) umhverfis
en ekki merki um bráða sýkingu.
Maðurinn var að nálgast sýkingalost án augljósrar
orsakar.
Vegna gruns um yfirþyrmandi blóðsýkingu (fulmi-
nant sepsis) var hann fluttur án tafar á gjörgæslu-
deild. Blóðprufur við komu (tafla I) sýndu merki um
alvarlega, undirliggjandi sýkingu með mikilli truflun
á efnaskiptum og lifrarstarfsemi, bráðri nýrnabilun
og alvarlegri blóðflagnafæð sem gat þýtt byrjandi
útbreidda segamyndun (disseminated intravascular
coagulation).
Fyrst eftir komu lá ekki ljóst fyrir hver væri orsök
þessa alvarlega sýkingarástands. Á röntgenmynd
af lungum (mynd 1) mátti sjá hringlaga þétting-
ar útlægt í báðum lungum, allt að 3 cm í þvermál.
Blóðgös reyndust vera pH 7,38, pC02 32 mmHg,
pO, lllmmHg, HC03' 18 mmól/L, BE -5 mmól/L
og 02 mettun 98%. Gerð var hjartaómun (trans-
thoracal) þegar á bráðamóttöku vegna gruns um
bráða hjartaþelsbólgu en ekki sáust merki um slíkt.
ENGLISH SUMMARY
Heiðdal S, Sigurðsson SE, Einarsson O,
Kristinsson KG
A Severe Throat Infection
Læknablaðið 2004; 90: 763-6
We report a case of Lemierre’s syndrome or, human
necrobacillosis, in a 33 year old icelandic male. A
severe clinical picture, fulfiliing all the criteria for this
syndrome, is described. With antibiotic therapy, and
critical care, the outcome was successful. A brief over-
view of infections due to Fusobacterium necrophorum,
with special emphasis on Lemierre’s syndrome, is
presented. Etiology, clinical symptoms, treatment and
prognosis of this syndrome are discussed. We believe
this to be the first case of human necrobacillosis to be
reported in lceland.
Keywords: Lemierre’s syndrom, anaerobic infection, anaero-
bic bacteria, septic thrombophlebitis, internal juguiar vein.
Correspondence: Sigurður Heiðdal, sigurdurh@fsa.is
Mynd 1. Fjölmargar daufar allt að 3 cm stórar hringlaga
þéttingar útlœgt í báðum lungum.
Ómskoðun af kvið sýndi eðlilega lifur, gallblöðru,
gallvegi, bris og nýru ásamt milta og ekkert annað
athugavert. Ómskoðun á hálsi sýndi einungis einn
rúmlega 1 cm stóran eitil undir húð, aftan til á hálsi
hægra megin. Teknar voru ræktanir frá hálsi, hráka,
blóði og þvagi og síðan hafin meðferð með kloxacill-
ín 2 gm x 4, ceftríaxón 1 gm x 2 og gentamícín 300 mg
x 1 í æð. Kloxacillín var fljótlega hætt vegna kláða og
útbrota. Við komu á gjörgæslu var hann í sýkingar-
Læknablaðið 2004/90 763