Læknablaðið - 15.04.2005, Blaðsíða 47

UMRÆÐA & FRÉTTiR / NORRÆNT SAMSTARF
Öflug læknafélög heimsótt
LÍ gerði út leiðangur til að kynna sér kjarasamninga og starfsemi læknafélaga í Noregi
og Svíþjóð
í lok febrúar gerði Læknafélag íslands út þriggja
manna sendinefnd til að kynna sér kjaramál og
starfsemi læknafélaganna í Noregi og Svíþjóð. Þar
voru á ferð Sigurður E. Sigurðsson stjórnarmaður
í LÍ og formaður samninganefndar sjúkrahúss-
lækna, Gunnar Armannsson framkvæmdastjóri
og Guðbjartur Ellert Jónsson hagfræðingur lækna-
samtakanna. Læknablaðið náði tali af Sigurði og
spurði hann hvað honum hefði þótt athyglisverð-
ast af því sem fyrir augu og eyru bar í ferðinni.
„Það sem helst blasti við var stærðarmunurinn
því félögin sem við heimsóttum hafa tugi þúsunda
lækna innan sinna vébanda og á annað hundrað
manns í vinnu, hvort félag. Læknafélögin eru öflug
fyrirtæki eða stofnanir og í Noregi rekur félagið
umfangsmikla fjármálastarfsemi til viðbótar við
hefðbundna starfsemi stéttarfélags. Það kemur
raunar til af því að umsjón með námsleyfum norskra
lækna er samkvæmt kjarasamningum í höndum
félagsins en ekki stjórnenda á vinnustöðum lækna
eins og hér er raunin. Mér finnst umhugsunarvert
hvort við ættum ekki að taka upp samskonar
kerfi því það tryggir meira réttlæti og samræmi í
réttindum lækna en þegar námsleyfi eru ákveðin á
hverjum vinnustað.
Norrænu félögin hafa nýtl þennan styrk sinn til
að koma sér upp liópi atvinnumanna í gerð kjara-
samninga. Hún fer þannig fram að samninganefnd
lækna er einskonar baknefnd en atvinnumennirnir,
hagfræðingar og lögfræðingar, sjá um samnings-
gerðina. Þetta hefur ýmsa kosti, svo sem að nteð
þessu skapast meiri festa og samfella í samnings-
ferlið, það þarf ekki að byrja á byrjuninni í hvert
sinn sem skipt er um menn í samninganefndinni.
Auk þess verður samningsgerðin öll faglegri. Það
má segja að við séum komin með vísi að þessu fyr-
irkomulagi nteð því að hafa þá Gunnar og Bjart í
vinnu,“ sagði Sigurður.
Velheppnuð kerfisbreyting
Margt er ólíkt í kjarasamningum lækna hér á landi
og á Norðurlöndum enda uppbygging heilbrigðis-
kerfisins hvergi eins. „Norðmenn eru nýbúnir að
ganga í gegnum mikla uppstokkun á kerfinu eftir
að þeir komu á því sem þeir kalla „fastlægeordn-
ing“ árið 2001. Breytingin virðist hafa gengið vel
því viðvarandi skortur á læknum, einkum heimilis-
læknum, er að heita má úr sögunni. Auk þess hefur
kerfið dregið verulega úr óhóflegu vaktaálagi sem
ríkir víða meðal lækna. Mér finnst ástæða til þess
að við horfum til þeirra hvað uppbyggingu heil-
brigðiskerfisins varðar en það er ljóst að það þarf
rnikinn pólitískan styrk til að gera svona umfangs-
rniklar kerfisbreytingar.
Ýmis vandamál eru þó svipuð hjá okkur og
þeint. Það á til dæmis við um vinnutímatilskipun
Evrópusambandsins en um alla álfuna hafa læknar
verið að glíma við að endurskoða vinnutilhögun
sína í ljósi hennar. Norðmenn eru komnir lengra
í því en við og þeir virðast hafa reynt að forðast
miðlægar fyrirskipanir um vinnutímann. Þess í
stað er mönnunt gefinn kostur á að leysa málin
staðbundið og heilbrigðisstjórnin hefur engin af-
skipti af samningum nema allt fari í hnút. Þeir eru
hins vegar búnir að fella unglækna undir vinnu-
tímatilskipunina en eins og kunnugt er eru þeir
undanþegnir henni hér á landi. Það er okkur til
skammar en vonandi tekst að leysa þau mál í næstu Þröstur
kjarasamningum. Haraldsson
Læknablaðið 2005/91 363
Ljósm. Oivind Larsen/Tidsskrift for Den norske lægeforening