Læknablaðið - 15.04.2005, Blaðsíða 62

UMRÆÐA & FRÉTTIR / ÚTLENDINGAR í HEILBRIGÐISKERFINU
Þorsteinn: „Þetta á ekki síst við fólk frá Aust-
urlöndum fjær, Tælandi, Víetnam, Kína og Japan.
Menning þeirra er svo ólík okkar.“
Ástríður: „En þegar þau komast inn í málin hér
á landi er oft eins og þau treysti okkur betur en
kollegum okkar í heimalandi þeirra. Þau fara oft
að spyrja okkur ráða í vandamálum ættingja sinna
heimafyrir."
- Á fundinum í Reykjavíkurakademíunni var-
aðir þú við því að túlkarnir væru látnir túlka of
mikið, Ástríður. Hvað áttirðu við með því?
Ástríður: „Það sem ég átti við var að túlkar eiga
það til að túlka ekki bara það sem sagt er heldur
líka það sem meint er. Þá er sú hætta fyrir hendi að
túlkurinn myndi eins konar ntúr á milli menningar-
heima. Eg vil fá að vita hvað manneskjan segir og
reyna svo að setja mig nógu vel inn í menningar-
heim hennar til þess að skilja það sem hún á við.“
Reynslan að verða til
- Hvernig eru innflytjendur sem þið fáið til ykkar
upplýstir um réttindi sín í íslenska heilbrigðiskerf-
inu?
Þorsteinn: „Það er allur gangur á því. Mig grun-
ar að upplýsingar um tryggingar innflytjenda fari
nokkuð leynt. Stundum er fólk í kerfinu heldur
ekki nógu vel upplýst. Til dæmis á skoðunin sem
við gerum að vera innflytjendum að kostnaðar-
lausu, í það minnsta það sem lýtur að smitsjúk-
dómunum, en það hefur viljað bregða við að stofn-
anir sem við þurfum að eiga samskipti við reyni
að rukka fólkið. Þá eru nienn kannski að blanda
saman leit að smitsjúkdómum og svo öðrum tilfall-
andi sjúkdómum sem koma í ljós við skoðun.
Þetta getur verið erfitt fyrir innflytjendur,
einkum ef þeir koma frá löndum utan Evrópska
efnahagssvæðisins. Reglurnar eru þannig að fólk
utan EES nýtur ekki trygginga í íslenska heilbrigð-
iskerfinu fyrr en eftir hálfs árs dvöl hér á landi. Á
þessu hálfa ári verður fólk að kaupa sér tryggingu
sem kostar á bilinu 30.000-60.000 krónur með mis-
mikilli sjálfsábyrgð. Við getum því staðið frammi
fyrir því að stofna til mikilla útgjalda fyrir viðkorn-
andi ef við sendum hann í meðferð strax eins og
við erum vön. Við reynum því að fresta meðferð ef
hægt er þangað til fólkið er komið inn í kerfið.“
- Hvernig er háttað upplýsingum til heilbrigðis-
starfsfólks um þessi mál?
Ástríður: „Þetta er svo nýtt að þekkingin og
reynslan er að verða til. Auk þess er löggjöfin að
breytast. En ég held að heilbrigðisstarfsfólk sé að
verða meira meðvitað.“
Heilsufarið er hluti af aðlöguninni
- En er nógu vel staðið að heilbrigðisþjónustu við
innflytjendur?
Þorsteinn: „Það er erfitt fyrir okkur að segja
um. En öll tölfræði segir okkur að það borgi sig að
gera vel við þá sem hingað vilja koma, það skilar
sér fljótt. Þetta er upp til hópa vinnusamt fólk sem
vill komast áfram í samfélaginu.“
Ástríður: „Ég held að það þurfi að gera átak
bæði í mennta- og heilbrigðismálum innflytj-
enda. Ég er hrædd um að málefni innflytjenda
vilji verða úti milli ráðuneyta. Þau heyra undir
félagsmálaráðuneytið en ýmis þjónusta sem
innflytjendur þurfa heyrir undir önnur ráðuneyti,
til að mynda menntamála- og heilbrigðisráðuneyti.
Hættan er sú að við gerum mistök og missum af
miklum mannauði. Ástandið í heilsugæslunni hér
í höfuðborginni hjálpar heldur ekki til. Sennilega
er mikilvægara fyrir innflytjendur en innfædda að
hafa fastan heimilislækni en á þeim er hörgull hér í
borginni. Við fáum fólk til okkar sem hvergi kemst
að í kerfinu. Oft endar fólk á bráðamóttöku með
vandamál sem ekki eiga þar heima og þurfa að
borga meira fyrir en í heilsugæslunni.“
- Á fundinum var því haldið fram að heilbrigð-
isþjónuslan þyrfti að velja sér markhópa í röðum
innflytjenda, fólks sem ástæða væri til að sinna
betur en öðrum. Þar voru nefndar til konur á aldr-
inum 20-30 ára. Hvers vegna?
Ástríður: „Já, ég held að þetta sé rétt. Það er
víðar en hér á Islandi sem konur bera ábyrgð á
heilbrigðismálum fjölskyldunnar. Þess vegna þarf
að auðvelda þeim aðgang að þjónustunni. I gegn-
um þær náum við betur til barnanna og jafnvel
eiginmannanna.“
Þorsteinn: „Það er líka hlutverk heilbrigðis-
starfsmanna að einskorða sig ekki við heilsufar
innflytjenda heldur að setja sig inn í þann ntenn-
ingarmun sem er til staðar og reyna að brúa bilið.
Með því móti hjálpa þeir til við aðlögun innflytj-
enda sem þarf að ganga vel fyrir sig.“
Ástríður: „Aðlögunin hlýtur að vera í því fólgin
að fólk geti notið sín í samfélaginu og að samfé-
lagið njóti krafta þess. Það næst ekki bara með
því að kenna fólki íslensku þótt það sé mikilvægt.
Heilsufarið er hluti af aðlöguninni."
Þannig lauk spjallinu við þau Þorstein og
Ástríði. Það væri hins vegar ástæða til að heyra frá
fleiri læknum sem hafa öðruvísi reynslu af sam-
skiptum við nýja íslendinga. Meira um það síðar.
378 Læknablaðið 2005/91