Læknablaðið - 15.05.2010, Qupperneq 51

UMRÆÐA O G FRÉTTIR
UMFERÐARÖRYGGI
„Hagsmunasamtök eldri borgara þurfa að
koma að umræðu um akstur og umferðaröryggi
í auknum mæli. Talið er að hreyfanleiki sé ein af
meginundirstöðum ánægjulegs ævikvölds . . .
en, frelsi einstaklings til að komast á milli staða
takmarkast af frelsi annarra í umferðinni til að
geta verið þar óhultir. Það er mikilvægt að gert
sé ráð fyrir eldri borgurum í umferðinni, á hvaða
máta sem þeir komast á milli staða."
Birna lauk máli sínu með þeim orðum að
mikilvægt væri að rannsóknir á akstri eldri
ökumanna verði auknar, umfang vandamálsins
skoðað og möguleg úrræði fundin.
Gamall en frískur
„Siðfræðiráð hefur þetta frumvarp til umfjöllunar
og mun skila áliti sínu nú um mánaðamótin
(apríl/maí)," segir Jón G. Snædal öldrunarlæknir,
formaður siðfræðiráðs Læknafélags íslands. „Mín
persónulega skoðun á þessari grein frumvarpsins
er að með því sé verið að gera lækni skylt að
greina frá því ef hann telur að skjólstæðingur
hans sé ófær um akstur ökutækis. Með þessu er
verið að víkja þagnarskyldu læknisins gagnvart
sjúklingi til hliðar. Þetta tel ég ekki að læknar
geti sætt sig við. Ég vil líka leggja áherslu á að
ýmsar aðrar leiðir eru færar í dag. Læknir getur,
ef hann telur að yfirvofandi hætta stafi af akstri
sjúklings, tilkynnt það yfirvöldum á grundvelli
þess að trúnaðarskyldan verði að víkja fyrir
almannaheillum. Reynsla annarra þjóða af því
að lögfesta tilkynningaskyldu lækna er sú að það
breytir mjög litlu."
Jón segir hins vegar alveg rétt að tímabært sé
að færa margt til betri vegar og skýra betur þær
reglur sem í gildi eru. „Vottorðin sem við erum að
gefa út eru orðin 35-40 ára gömul og tímabært að
endurskoða þau. Trúnaðarlæknir Umferðarstofu
er mjög til bóta og ég tel að það leysi obbann af
þeim vanda sem læknar standa frammi fyrir. Það
sem við viljum ekki er að tilkynningaskyldan
verði lögfest. Ég tel að læknar upplifi það sem
ákveðna þvingun. Persónuvernd hefur einnig
túlkað þagnarskylduna mjög þröngt og það þarf
að taka tillit til þess."
Jón segir ennfremur að læknar hafi komið
sér upp ákveðnum verklagsreglum varðandi
mat á hæfi sjúklinga til að stjórna ökutæki.
„Öldnmarlæknar sem fást við sjúklinga með
heilabilun settu sér verklagsreglur fyrir lifandis
löngu og byggðu þær á rannsóknum sem gerðar
hafa verið. Vandinn reyndist minni en við áttum
von á."
Jón segir að þau mál sem valdi læknum
verulegum vanda séu tiltölulega fá en engu að
síður nægilega mörg og alvarleg til að setja verði
skýrar reglur um hvemig bregðast skuli við.
„A Grensásdeild og Reykjalundi sem fást við
endurhæfingu sjúklinga hefur lengi verið unnið
eftir ákveðnum verklagsreglum varðandi akstur;
varðandi sjúklinga með flogaveiki eða sykursýki
eru í gildi almennar reglur sem heimilislæknar og
taugalæknar miða við. Ég tel því að búið sé að ná
utan um vandann að verulegu leyti. Algengasta
vandamálið sem reynst getur heimilislækni erfitt
að leysa er eftirfarandi: Gamall maður kemur
til heimilislæknis síns sem hann hefur verið
hjá til margra ára. Ekkert er beinlínis að gamla
manninum, hann er frískur en einfaldlega orðinn
gamall. Læknirinn er samt farinn að efast verulega
um getu gamla mannsins til að aka en fyrir hann er
það gríðarlega mikilvægt að halda áfram að keyra
bílinn. Hann getur með engu móti sætt sig við
að missa ökuréttindin og læknirinn hefur ekkert
ákveðið í höndunum annað en að maðurinn er
orðinn gamall og þess vegna tímabært að hann
leggi akstur á hilluna. í slíku tilfelli er mjög gott
að geta vísað málinu til trúnaðarlæknis og fengið
úr því skorið hvort endumýja eigi ökuleyfið eða
ekki."
LÆKNAblaðiö 2010/96 363