Læknablaðið - 15.09.2010, Side 26

ÆÐIGREINAR
N N S Ó K N
til greina hefur komið að taka upp bólusetningu
gegn pneumókokkum meðal barna hér á landi
hefur verið mælt með að gerð yrði úttekt á
kostnaðarhagkvæmni slíkrar bólusetningar sem
tæki mið af íslenskum aðstæðum.11
Upptaka almennrar bólusetningar gegn
pneumókokkum er talsverð fjárfesting fyrir heil-
brigðisyfirvöld. Við mat á því hvort slík fjárfesting
sé hagkvæm eða hvort skynsamlegra sé að verja
fjármunum í önnur verkefni þarf að taka ýmsa
þætti til greina. Huga þarf að því hvað kostar að
bólusetja oghver kostnaðurinn er ef ekki er bólusett.
Einnig þarf að skoða hvaða áhrif bólusetningin
hefur á heilsu og hver kostnaðarhagkvæmnin
er. Kostnaðarvirknigreining er hagfræðileg
aðferð sem getur verið árangursrík þegar erfitt
eða óheppilegt þykir að meta fjárhagslegan
ávinning íhlutana í heilbrigðiskerfinu. Við slíka
greiningu er kostnaður vegna íhlutunar metinn
á móti ýmsum tegundum árangursmælinga
eins og viðbótarlífárum, viðbótar lífsgæðaárum
eða fækkun á veikindadögum.12 Reiknað er
út svokallað kostnaðarvirknihlutfall sem sýnir
hlutfall kostnaðar og virkni. Með þessari
aðferð er hægt að skoða hver kostnaðurinn
er vegna hverrar viðbótareiningar af virkni.
Ymsar kostnaðarvirknigreiningar hafa verið
gerðar á pneumókokkabólusetningum erlendis.
Tafla I. Meginatriði greiningarinnar
Rannsóknarspurning Væri kostnaðarhagkvæmt að taka upp bólusetningu gegn pneumókokkum meðal barna á Islandi?
Samanburður Bólusetning með sjögildu bóluefni eða engin bólusetning
Tegund af hagfræðilegri greiningu Kostnaðarvirknigreining
Mælikvarði á virkni íhlutunar Viðbótarlíf og viðbótarlífár
Sjónarhorn Samfélagslegt
Verðlagsár 2008
Vernd bóluefnisins 4 ár
Þekjun bólusetningar 95%
Hópur sem fær bólusetningu Einn fæðingarárgangur á íslandi
Fjöldi skammta af bóluefni 3
Virkni bóluefnsins Heilahimnubólga: 93,9% Blóðsýking: 93,9% Lungnabólga: 25,5% Miðeyrnabólga: 6%
Afvöxtun 3%
Helstu forsendur Umsýslukostnaður er áætlaður 0 kr. Gert er ráð fyrir hópbólusetningu. Hjarðónæmi er tekið með í greininguna. Framleiðslutap foreldra vegna veikinda barna er skoðað. Ekki er tekið tillit til fækkunar á sýkingum af völdum ónæmra pneumókokka ef bólusetning er tekin upp. Ekki er tekið tillit til þess að með bólusetningunni gæti orðið aukning á sýklum og sýkingum af völdum hjúpgerða sem ekki er að finna í bóluefninu.
Samkvæmt niðurstöðum þeirra virðistbólusetning
gegn pneumókokkum með sjögildu bóluefni
vera hagkvæm ef miðað er við þrjá skammta af
bóluefninu og ef tekið er tillit til hjarðónæmis.9-13-15
Þótt rannsóknir hafi verið gerðar víða
erlendis á kostnaðarvirkni bólusetninga gegn
pneumókokkum er ekki einfalt að yfirfæra
þær niðurstöður á ísland þar sem faraldsfræði
pneumókokkasýkinga er mjög mismunandi milli
landa. Einnig geta þættir eins og samfélagsgerð
og uppbygging heilbrigðiskerfisins verið
misjöfn og leitt til mismunandi kostnaðar,
bæði vegna bólusetningarinnar sjálfrar og
meðferðar. Þess vegna er nauðsynlegt að skoða
sérstaklega hvernig staðan er hér á landi.
Tilgangur verkefnisins var að kanna hvort
hagkvæmt væri að bjóða íslenskum börnum upp
á bólusetningu gegn pneumókokkum. Til þess
að leita svara við spumingunni var stuðst við
kostnaðarvirknigreiningu.
Efniviður og aðferðir
I rannsókninni var ákveðið að skoða algeng-
ustu pneumókokkasýkingar og mögulegar
afleiðingar þeirra. Um var að ræða lieila-
himnubólgu, blóðsýkingu, lungnabólgu og
bráðamiðeyrnabólgu. Samanburður var gerður
á tveimur kostum, annars vegar ef bólusett
væri gegn pneumókokkum og hins vegar ef
ekki væri bólusett. Við mat á árangri var skoðað
hversu mörg viðbótarlíf og viðbótarlífár fengjust
með skipulagðri bólusetningu samanborið við
það ef ekki væri bólusett. Einnig var reiknað
út kostnaðarvirknihlutfall til þess að komast
að því hver kostnaður væri vegna hvers
viðbótarlífs og viðbótarlífárs sem hægt væri að
bjarga með bólusetningunni. Að lokum var gerð
næmisgreining til þess að ganga úr skugga um
hvort breytingar á grunnforsendum hefðu áhrif á
niðurstöður greiningarinnar. Stuðst var við íslensk
gögn eins og kostur var en í þeim tilvikum sem
þau voru ekki fyrir hendi var leitað í erlendar
fræðigreinar. Þær upplýsingar sem fengust hér á
landi komu meðal annars frá: fjármálaráðuney tinu,
Hagstofu Islands, Heyrnar- og talmeinastöð
Islands, Heyrnartækni, landlæknisembættinu,
Landspítala, Lyfjaverðskrá, ríkisskattstjóra,
Seðlabanka íslands, Tryggingastofnun ríkisins og
Verslunarmannafélagi Reykjavíkur. Greiningin
var miðuð við árið 2008 og allur kostnaður
reiknaður í samræmi við það. Samantekt á
meginatriðum greiningarinnar má sjá nánar í
töflu I.
538 LÆKNAblaöið 2010/96