Læknablaðið - 15.12.2011, Blaðsíða 7

RITSTJÓRNARGREIN
Læknablaðið í sókn - nýjar leiðbeiningar
til höfunda fræðigreina
Tómas
Guðbjartsson
Höfundur er
brjóstholsskurölæknir á
Landspítala, prófessor
viö HÍ og situr (ritstjórn
Læknablaðsins.
tomasgud@
landspitali.is
í þessu tölublaði Læknablaðsins eru birtar
nýjar og endurbættar leiðbeiningar fyrir
höfunda fræðigreina.1 Þær hafa nú verið
endurskoðaðar frá grunni og flokkar fræði-
greina endurmetnir, sem og viðmið um
lengd, fjölda tilvísana og frágang mynd-
efnis og taflna. Vinna við endurbæturnar
hefur staðið í tæpt ár. Undirritaður hefur
leitt þá vinnu en margir hafa lagt hönd á
plóginn, bæði innan og utan ritstjórnar.
Markmiðið er að styrkja blaðið í sessi sem
alþjóðlegt vísindarit, enda er Læknablaðið nú
skráð í helstu gagnagrunna vísindatímarita
á sviði lífvísinda. Tekið hefur verið mið af
höfundaleiðbeiningum vísindarita eins
og New England Journal of Medicine, Lancet,
JAMA og British Medical Journal.
Helstu áherslubreytingar
• Flokkar fræðigreina hafa verið ein-
faldaðir og lengdartakmarkanir hvers
flokks eru nú gefnar upp í fjölda orða í
stað slaga áður. Á það bæði við um ágrip
(hámark 250 orð fyrir vísindagreinar)
og meginmál greina (hámark 3000 orð
fyrir vísindagreinar og 5000 orð fyrir
yfirlitsgreinar). Hverjum flokki fylgja
ítarlegri leiðbeiningar en áður um efnis-
tök og frágang texta.
• Fjöldi heimilda í hverjum flokki hefur
verið endurskoðaður, til dæmis er hann
að hámarki 30 í vísindagreinum í stað
25 áður. Hámarksfjöldi tilvísana er sem
fyrr 60 í yfirlitsgreinum á pappír, en í
netútgáfu gefst höfundum kostur á birt-
ingu fleiri heimilda.
• Frágangur heimilda er nokkuð breyttur.
Greint er frá nöfnum allra höfunda nema
þeir séu fleiri en sex, þá er bætt aftan
við sjötta nafnið et al. Þegar vitnað er í
íslenskar vísindagreinar eru nöfn höf-
unda skrifuð samkvæmt enskri ritvenju.
Heiti greinar og Læknablaðsins er þó
sem fyrr á íslensku. Vinnustaðar og há-
skólatengsla skal nú getið bæði á ensku
og íslensku. Með þessum breytingum
er leitast við að gera leit í alþjóðlegum
gagnagrunnum eins og PubMed og Web
ofScience auðveldari og tryggja að grein-
in sé tengd réttum háskóladeildum.
• Kröfur til yfirlitsgreina eru auknar.
Höfundar verða nú að gera grein fyrir
því hvernig heimildir voru fundnar í
rafrænum gagnagrunnum. Einnig er
lögð áhersla á að stuðst sé við ritrýndar
heimildir.
• Flokkar sjúkratilfella, sem áður voru
sjúkratilfelli annars vegar og hins vegar
sjúkratilfelli með yfirliti, hafa verið sam-
einaðir í einn flokk.
• Nýtt og ítarlegra eyðublað er komið í
stað tveggja eldri eyðublaða um hags-
munatengsl og höfundayfirlýsingu.
Lögð er áhersla á að eyðublaðið berist
um leið og greinin er send til blaðsins.
Eins og áður verða allir höfundar að af-
sala sér birtingarrétti til Læknablaðsins
og gefa upp hugsanleg hagsmunatengsl.
Jafnframt verða allir höfundar að greina
frá framlagi sínu til rannsóknarinnar
og/eða ritun greinarinnar. Þessar
áherslur taka mið af breyttum kröfum
erlendra vísindarita.
• Skerpt hefur verið á reglum varðandi
tvíbirtingu fræðigreina. Almennt er
gerð sú krafa að efnið hafi ekki birst í
öðrum vísindaritum. Einstaka undan-
tekningar eru frá þessari meginreglu og
er tvíbirting aðeins möguleg í samráði
við ritstjórn Læknablaðsins ef sérstakar
ástæður þykja fyrir birtingunni. Þá
verður að liggja fyrir skriflegt leyfi frá
ritstjóra þess blaðs þar sem greinin birt-
ist fyrst.
• Öllum fræðigreinum skal fylgja bréf til
blaðsins þar sem höfundar rökstyðja í
stuttu máli af hverju greinin á erindi í
Læknablaðið. Nú verður einnig að geta
númera á leyfum og/eða tilkynningum
vegna rannsókna, til dæmis frá Vísinda-
siðanefnd og Persónuvernd.
• Ekki þarf lengur að tilgreina lykilorð á
íslensku, heldur aðeins á ensku.
• Lögð er mikil áhersla á að samræma
útlit myndefnis. Því eru sýnd dæmi um
uppsetningu á töflum og myndum sem
æskilegt er að fylgja. Texti við töflur og
myndir þarf að vera bæði á íslensku og
ensku. Senda verður myndir í sérstakri
jpg-skrá, ekki í Word-skjali. Heildar-
fjölda taflna og mynda hefur verið
breytt og er hann nú 8 í vísindagreinum
og 10 í yfirlitsgreinum.
• Nú er stefnt að því að höfundar fái rit-
rýni í hendur innan þriggja mánaða frá
því að handrit er sent til blaðsins. Hafi
höfundum verið gefinn kostur á því
að lagfæra handritið, með hugsanlega
birtingu í huga, er nú miðað við að þeir
hafi tvo mánuði til þess. Berist leiðrétt
handrit ekki innan þess tíma, er litið svo
á að höfundar hafi ekki lengur áhuga á
birtingu greinarinnar í Læknablaðinu.
Læknablaðið hefur verið gefið út samfellt í
tæpa öld og er á meðal elstu vísindarita á ís-
landi. Ritstjórn hefur lagt mikla áherslu á að
fylgja í hvívetna reglum alþjóðlegra lækna-
tímarita um birtingu fræðigreina,2 ekki síst
til að tryggja að innsendar fræðigreinar
hljóti faglega og óhlutlæga umfjöllun sér-
fræðinga. Blaðið er í stöðugri þróun og er
það von mín og annarra í ritstjórn að þessar
nýju leiðbeiningar muni styrkja blaðið enn
frekar í sessi og verði sem flestum hvatning
til að senda fræðigreinar í blaðið.
1. Gudbjartsson T, Gunnarsdottir A, Sigurdsson E. Leið-
beiningar fyrir höfunda fræðilegs efnis í Læknablaðinu.
Læknablaðið 2011; 97: 699-704.
2. www.icmje.org - nóvember 2011.
Developing the journal - new guidelines for authors of
research articles
LÆKNAblaðið 2011/97 671