Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2007, Síða 109

TULKUN A LÆKNAMOTTOKU
/ aðstæðzinum
Hér að ofan hef ég bent á nokkra þætti sem sýna að hlutverk túlksins og
samtal með túlki getur verið flókið og margt í þeirri stöðu sem ber að var-
ast eigi samskiptin að ganga sem best. I klínísku starfi er oft nauðsynlegt
að sætta sig við að aðstæður eru ekki alltaf eins góðar og við gjaman vild-
um. Erfiðleikar í samskiptum eru þó ekki næg ástæða til að gefa þau npp á
bátinn. Með því að temja sér einfaldar vinnureglur er einnig hægt að
minnka Kkur á skaða vegna ófuUnægjandi samskipta. Abnenmr þættir sem
reynst hafa vel í samtah læknis og sjúklings með túlki eru efdrfarandi:
1. Fá faglærðan túlk ef þess er nokkur kostur í stað þess að fá fjölskyldu-
meðhm eða vinnufélaga til að túlka.
2. Huga þarf að staðsetningu túlksins í herberginu. Hann ætti að vera
staðsettur með þeim hætti að hann lendi ekki á mihi sjúklings og lækn-
is og ætti að vera sem minnst áberandi í samtalinu.
3. Tala skal skýrt og skipulega, í stuttum setningum.
4. Gefa þarf samtalinu góðan tíma.
5. Gefa þarf sjúklingi tíma og tækifæri til að bera upp spumingar. Sjúk-
lingar eiga almennt erfitt með að spyrja lækni og þeim er það enn erf-
iðara þegar samtahð er túlkað.
6. Nauðsynlegt er að vera vakandi fyrir því að ahar upplýsingar séu túlk-
aðar. Hent getur þann sem túlkar samtal, einkum ef hann er ófaglærð-
ur, að svara spumingum sjúklings sjálfur og túlka þær ekki fyrir lækn-
inn. Túlkurinn telur þá að spumingunni sé beint til sín persónulega en
ekki th sjúklingsins eða læknisins eftir atvikum. Þetta getur gerst jafn-
vel þótt um sé að ræða spumingar sem varða sjúkdóminn eða meðferð-
ina. Læknir þarf því að vera vakandi fyrir því og óska eftir túlkun á öh-
um samskiptum og reyna þannig að fá vitneskju um ahar spumingar
sjúklingsins. Læknir ætti jafnframt að fylgjast með að aht það sem hann
segir sé túlkað fyrir sjúklinginn.
7. Ef samtal gengur iha er góð regla að boða sjúkling fljótt aftur og reyna
þá að ganga úr skugga um að viðkomandi hafi skihð það sem um var
rætt.
8. Mikilvægt er að læknir sé meðvitaður um eigin menningu og stöðu og
gera sér grein fyrir að sambandi læknis og sjúklings kann að vera öðm-
vísi háttað í þeim menningarheimi sem sjúklingur kemur úrk \él er
3 Cecil G. Helman, Culture, Health andl Illness, London: Hodder Amold Publica-
tdon, 2000, bls. 79-107.