Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.05.2007, Page 184

JAMES CLIFFORD
Hvemig er hægt að fara í kringum „umskipti hins sama“? Svarta Atlants-
hafið sem mótsaga nútímans verður ekki skilgreint nema út ffá þ\ú opna
sári sem þrælahald og kvnþáttakúgun veitti. Það er einnig „hefð“ menn-
ingar sem hefur þraukað og fundið nýjar leiðir og Gilroy skrifar út frá
henni. En áður en hann getur kallað til hið ofiiotaða hugtak „hefð“, sem
er uppspretta margfaldrar eðlisht-ggju, verður hann að endurskilgreina
það, „þvinga það upp“:
[Hefðina] má sjá sem ferh ffemur en endalok og hér er hún
hvorki notuð til að bera kennsl á fortíð sem hefur tapast né til
að benda á uppbótarmenningu sem gæti endurheimt leiðina til
hennar á ný. Hér er hún heldur ekki notuð sem andstæða nú-
tímaleikans né ril að vekja upp myndir af heilnæmu hjarðHfi í
Afríku sem stilla má upp á móti eyðandi, málstola valdi sem
fylgir sögu Ameríkuálfanna og til enda Karíbahafsins efrir tíma
þrælahaldsins. Hefðin getur nú orðið leið til að færa í hugtök
hin brothættu boðskiptasambönd yfir tífna og rúm sem eru
grunnur, ekki tvíheimasjálfsmynda heldur ttúheimasamsvörun-
ar. Þegar [hefðin] er endurskilgreind með þessum hætri vísar
hún ekki á sameiginlegt inntak tvíheimamenninga heldur til
Popular Culture: A Project by Micbele Wallace, ritstj. Gina Dent, Seattle: Bay Press,
1992, bls. 303-316, um hugmyndina um umskipti hins sama (sem fengin er frá
Leroi Jones/Amiri Baraka). Þetta orðalag nær ekki að fullu, að mínu mati, þeirri
togstreitu og því ofbeldisfulla rofi sem er grundvöllur þeirrar ,Jtefðar“ sem Gilroy
rekur. I nýjustu skrifum sínum er hann að kljást við ýmsar útgáfur af
lífheildarhyggju á sama tíma og hann heldur ffarn margslungnum blendingi sögu-
legi-ar samfellu. Gilroy („It’s a Family Affair“) er mjög í mmi að reiða sig ekki á
skyldleika eða „fjölskyldu“ eða veita því forgang. Stefan Hehnreich („Kinship,
Nation and Paul Gilroy’s Concept of Diaspora", Diaspora 2,2/ 1993, bls. 243-249)
gerir hið gagnstæða en fjallar hvorki um The Black Atlantic né mikinn hluta
nýjusm skrifa Gilroys. Leiðandi, orðsifjafræðileg túlkun Helmreichs, á því hvem-
ig ættffæði karlmanna er sett skör hærra og er innbyggð í hugmyndina/ mtmd-
hverfinguna „diaspora", á bemr við þá eindregnu, h'nulegu, ættfræðilegu sýn á
tvfheima sem Gilroy dregur í efa. Þrátt fj,TÍr að Gilroy leggi almenna, en þó ekki
einhlíta, áherslu á karlmenn í skrifum sínum er ekki þar með sagt að þau séu lokuð
fýrir rejmslu kverrna eða því hvemig kyn, kynþættir, stéttir og kynferði skarast
með margslmignum hætti. Orðsifjar skapa eldd örlög. Eg er fylhlega sammála
verkefni Helmreichs um að „setja af stað nýjar merldngar hugtaksins tvíheimar"
(Stefan Helmreich, „Kinship, Nation and Paul Gilroy’s Concept of Diaspora“,
bls. 248).
182