Frjáls verslun - 01.10.2012, Síða 127

FRJÁLS VERSLUN 11. 2012 127
dæminu. Þetta virkaði mjög
undar lega á mig og því fór ég að
leita heimilda utan námsins. Þá
fann ég fyrsta milljónamæring­
inn, sem ég tók viðtal við.
– Var erfitt að finna hann?
Já, ég þekkti enga milljóna­
mær inga og ég var eiginlega
bara krakki. Mig minnir að ég
hafi verið nítján ára. Ég komst
líka fljótt að því að milljónamær­
ingar vilja ógjarnan tala um
auðæfi sín. Flestir auðmenn eru
andstæða Donalds Trumps.
Þeir vilja fá að vera í friði með
sitt því þeir vita að um leið og
auður þeirra spyrst út verða
þeir fyrir ásókn fólks og fjölmiðla.
Þeir vilja vinna í kyrrþey og án
þess að vekja athygli.
Það varð að samkomulagi okk­
ar að ég gæfi aldrei upp nöfn
viðmælenda minna nema þeir
veittu til þess heimild. Mjög fáir
hafa veitt slíka heimild.
– Komstu auga á eitthvað
sam eiginlegt með þeim sem
þú ræddir við?
Persónurnar eru mjög ólíkar.
Sumir eru innhverfir og aðrir
opin skáir. Viðhorf þeirra til pen­
inga virtist hins vegar alltaf það
sama. Það var leiðarhnoðað í
þessum viðtölum: Viðhorfið til
peninga. Allir auðmenn hafa
góða reynslu af peningum. Þeir
líta á auð sem frelsi en það á
ekki við um allt fólk. Sumt fólk
hefur neikvæða reynslu af pen­
ingum, hatar peninga og hefur
komist í vandræði vegna þeirra.
– Á liðnu ári óx auður 13
prósenta bandarísku þjóð­
ar innar – þeirra allra ríkustu
– um 1,7 milljarða dollara.
Kemur það þér á óvart?
Nei, alls ekki. Horfum til þess að
alþjóðlegir verðbréfamarkaðir
hafa á allra síðustu árum vaxið
um 18 prósent. Flestir Banda­
ríkjamenn reyna hins vegar að
ávaxta fé sitt í húsnæðislánum
og á bankareikningum. Hinir
ríku veðja á alþjóðlega markaði.
Þar er núna besta ávöxtunin. En
þeir eru líka í þeirri góðu stöðu
að geta tekið áhættu og þola
að tapa.
– Hefjast menn frá fátækt til
auðlegðar vegna þess að þeir
leggja harðar að sér en aðrir?
Flestir halda að heppni ráði
mestu. Margir telja líka að auð ­
urinn sé ekki vel fenginn og ekki
með vinnusemi eða viðskipta­
viti. Það er ekki á rökum reist.
Auð vitað eru til skúrkar meðal
hinna ríku en skúrkarnir eru
ekki fleiri í hópi ríkra en fátækra.
Óheiðar leiki er ekki ávísun á
auð.
Því er það merkilegt að ríkt
fólk er fyrirlitinn hópur. Ríkt fólk
nýtur ekki sannmælis, jafnvel
ekki í ríkustu löndum heims.
Það er sorglegt. Við eigum
að hampa þessu fólki. Það er
tilhneiging til að sýna því óvirð­
ingu, sem mér finnst bara bilun.
Er hægt að breyta viðhorfinu
til auðmanna?
Ég vona það. Það er auðvelt
að hafa þá ríku að skotspæni.
Ég vona að með tíð og tíma
muni viðhorf landsmanna okkar
til auðlegðar breytast því ef
viðhorfið til auðhyggju skánar
ekki bráðlega erum við veru­
lega við illa stödd.
Finnur ríkt fólk fyrir fyrirlitn­
ingu og vill því aðeins
umgang ast annað ríkt fólk?
Mjög svo. Ég kalla þetta fjölda­
fælni. Auðmenn vilja halda sig í
sínum hópi en þeir tala ekki um
peninga sín á milli. Þeir þrá að
umgangast annað fólk. Margir
halda að þessi fjöldafælni stafi
af hroka; að auðmenn telji sig
betri en aðra. Það er ekki rétt.
Auðmenn leita félagsskapar
í hópi þar sem þeir sæta ekki
misrétti. Auðmenn eru minni­
hluta hópur sem ráðist er á og
því reyna þeir að eingangra sig
og standa saman.
Rithöfundurinn Steve Siebold
tók viðtöl við fjölda auðmanna í
Bandaríkjunum til að komast að því
hvernig svonefndir ofur-auðmenn
hugsa. Niðurstöðurnar birti hann í
bókinni „How Rrich People think“
eða „Hvernig hugsa þeir ríku?“.
„Árið 1984 var ég
bláfátækur stúdent
en átti mér draum
um að verða ríkur.
En ég sá ekki að það
væri nokkuð í náms­
efni mínu í við­
skiptafræði sem gæfi
leiðsögn fyrir tilvon­
andi auðmenn.“