Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2009, Page 32

VÍSINDI Á VORDÖGUM
FYLGIRIT 60
en þeir eru próteinkljúfandi ensým sem helst er að finna í
lýsósómum. Styrkur cystatin C í blóði gefur góða mynd af
gaukulsíunarhraða (GFR) og er í vaxandi mæli notað sem vísir
fyrir nýrnastarfsemi. Sykurvirkir sterar svo sem dexametasón
geta örvað myndun cystatin C og séu þeir gefnir í háum
skömmtum hækka þeir styrk þess í blóði. Stökkbreyting í geni
cystatin C er þekkt fyrir að valda arfgengri heilablæðingu með
cystatin C æðamýlildi á íslandi. Markmið rannsóknarinnar
var að finna mikilvægar markraðir í stýrisvæði gensins og þá
afritunarþætti sem auka afritun þess við dexametasón örvun.
Efniviður og aðferðir: Afritunarvirkni búta af stýrilsvæði
tengdum vísigeni var mæld í ræktuðum HeLa frumum.
Fákirni og fjölliðunarhvörf voru notuð til að stökkbreyta
niturbasaröðum í stýrilsvæði og áhrif stökkbreytinganna á
afritunavirkni mæld. Þróaðar voru ELISA aðferðir til þess
að mæla bindingu afritunarþátta í kjarnaúrdráttum (nuclear
extracts) á mismunandi niturbasaraðir í stýrilsvæði. Notaðir
voru kjarnaúrdrættir úr HeLa frumum sem höfðu verið örvaðar
með því að bæta dexametasón í ræktunaræti svo og fákimi með
eðlilegri og stökkbreyttri niturbasaröð stýrilsvæðisins.
Niðurstöður: Ræktaðar HeLa frumur juku framleiðslu á cystatín
C um 80% við dexametasón styrkinn 10'<’M og afritunavirkni
cystatín C stýrils jókst um 48%. Sérstök ELISA mæling, þar sem
biotin merkt tvíþátta fákimi samsvarandi kjarnsýruröð frá -262
til -202, mótefni gegn afritunarþættinum Spl og kjarnaúrdráttur
úr HeLa frumum sem örvaðar voru með dexametason, sýndi allt
að 63% aukningu á Spl bindingu við þessa kjamsýruröð, en hún
inniheldur þrjár endurtekningar af markröð Spl/Sp3.
Ályktun: Aukin cystatin C framleiðsla HeLa frumna við
dexametasón örvun verður vegna aukinnar bindingar afritunar-
þáttarins Spl á stýrilsvæði cystatin C gens.
V-65 Markgen mögnunar á 8p12-p11 í brjóstaæxlum
Berglind Ósk Einarsdóttir’, Bjarni A. Agnarsson2, Kristrún Ólafsdóttir2,
Göran Jonsson3, Johan Vallon-Christersson3, Aðalgeir Arason* 1, Haukur
Gunnarsson1, Óskar Þór Jóhannsson4, Áke Borg3, Inga Reynisdóttir1',
Rósa Björk Barkardóttir’*
'Sameindameinafræði- og frumulíffræðieiningu rannsóknastofu í
meinafræði, Landspítala, 2vefjameinafræði, rannsóknastofu í meinafræði,
Landspítala, 3Department of Oncology, University Hospital, Lund,
Svíþjóð, Jkrabbameinslækningadeild, Landspítala. # Jafnt framlag.
boe@landspitali.is, ingar@landspitali.is
Inngangur: Brjóstakrabbamein er algengasta krabbamein
íslenskra kvenna og ein af hverjum níu konum greinist með
meinið. Erfðabrenglanir eru algengar í krabbameinsfrumum
og á 8pl2-pll er þekkt mögnunarsvæði sem tengist verri
sjúkdómshorfum. Markmið verkefnisins er að finna markgen
mögnunar á 8pl2-pll og eru gen sem sýna fylgni milli DNA
eintakafjölda og mRNA- og prótíntjáningar skilgreind sem
markgen og því möguleg æxlisgen.
Aðferðir: Niðurstöður kortlagningar á mRNA-tjáningamynstri
og DNA-eintakafjölda í 428 brjóstaæxlum með hjálp
örflögutækninnar voru notaðar til nákvæmrar kortlagningar á
8pl2-pll mögnunarsvæðinu og hlutfallslegrar tjáningar þeirra
gena sem liggja innan mögnunarsvæðisins. Prótíntjáning þeirra
32 LÆKNAblaðið 2009/95
gena sem sýndu fylgni á milli DNA-eintakafjölda og mRNA-
magns var könnuð með Western blettun í 11 brjóstafrumulínum
og 39 brjóstaæxlum með og án mögnunar á 8pl2-pll. Fylgni var
athuguð með Pearson's fylgniprófi.
Niðurstöður: Fjórðungur brjóstaæxlanna reyndist vera með
mögnun á 8pl2-pll. Kortlagning á svæðinu leiddi í ljós a.m.k.
þrjú aðgreind mögnunarsvæði og voru tvö þeirra valin til
frekari rannsókna. Innan svæðanna tveggja liggja 16 gen og
samkvæmt niðurstöðum örflögurannsókna okkar og birtum
niðurstöðum annarra rannsóknahópa er jákvæð fylgni á milli
DNA-eintakafjölda og mRNA-tjáningar hjá 12 af þeim 14 genum
sem til eru upplýsingar um (r a 0,6). Mótefni fást gegn prótínum
11 þessara 12 gena og skoðun á prótíntjáningu fjögurra þeirra
er lokið. Ekki er fylgni milli DNA eintakafjölda og prótínmagns
hjá tveimur þeirra (WHSCILI og FGFRl) en hjá tveimur er
marktæk fylgni, ERLIN2 (r a0.64, p sO.0001) og LSMl (r a0.84,
p sO.0001).
Ályktanir: Niðurstöður benda til þess að ERLIN2 og LSMl séu
markgen DNA mögnunar á 8pl2-pll, en frekari rannsókna er
þörf til að ganga úr skugga um hvort markgenin séu fleiri.
V-66 Hodgkins eitilfrumuæxli á íslandi: klínísk og
meinafræðileg rannsókn
Hallgerður Lind Kristjánsdóttir1J, Brynjar Viðarsson1, Friðbjörn
Sigurðsson1' Bjami A. Agnarsson2'3
1 Lyflækningasviði Landspítala,2 meinafræði Landspítala,3 læknadeild
HÍ
hallglk@landspital i. is
Inngangur: Hodgkins eitilfrumuæxli (Hodgkin's lymphoma
(HL)) er sjaldgæft illkynja æxli sem leggst aðallega á ungt fólk.
Sjúkdómurinn er læknanlegur í meirihluta tilfella í dag.
Efniviður og aðferðir: Markmið rannsóknarinnar er að taka
saman upplýsingar um alla sjúklinga sem greindust með
HL á íslandi á árunum 1990-2005. Safnað er upplýsingum
úr sjúkraskrám og vefjasneiðar skoðaðar. Gert verður tissue
microarray (TMA) og mótefnalitanir á vefjasýnunum.
Niðurstöður: Alls voru 105 einstaklingar greindir með HL
og var aldursstaðlað nýgengi 2,05 á 100.000 íbúa og hefur
ekkert breyst á þessu árabili. Karlar voru fleiri en konur (3:2)
og meðalaldur við greiningu var 38 ár (spönn 5-88 ára). Eftir
endurskoðun vefjasneiða voru 65% með hnútahersli (Nodular
sclerosis), 17% með blandaða frumugerð, 6% voru óflokkanleg
og aðrir undirflokkar voru innan við 5%. Á stigi II greindust
63%. Algengasta lyfjameðferðin var með ABVD (60/100) og
46 af 100 fengu geislameðferð. Heildar fimm ára lifun var 81%
og var betri hjá körlum (88%) en konum (71%) (p=0,04). Mikill
munur sást á lifun eftir aldri og var 94% hjá yngri en 60 ára en
29% hjá eldri en 60 ára. Hjá sjúklingum sem svöruðu illa fyrstu
meðferð var fimm ára lifun 42% og 81% hjá sjúklingum með
endurkomu. Sjö sjúklingar hlutu háskammtalyfjameðferð og
stofnfrumuígræðslu og eru fimm þeirra á lífi í dag.
Ályktanir: Almennt þá eru niðurstöður svipaðar og í öðrum
vestrænum löndum. Athyglisvert er að sjá að fimm ára lifun
er verri hjá konum og hve góð lifun er meðal sjúklinga sem
j