Frjáls verslun - 01.03.2011, Blaðsíða 21

FRJÁLS VERSLUN 3.tbl.2011 21
fyrst & frEmst
Þ
að gæti virst undarlegt að kunnur
fræðimaður á sviði stjórn unar og
sérstaklega mann auðsfræða hafi
aðsetur á Íslandi, landi sem í það
minnsta landfræðilega séð er
einangrað og hugsan lega í fræðunum einnig.
Landsmenn eru ekki beinlínis þekktir fyrir
góða viðskiptahætti.
En Vlad vísar þessu með einangrunina
á bug. Í fyrsta lagi er viðskiptadeildin við
Há skólann í Reykjavík – HR – alþjóðlega
sam sett og í nánum tengslun við kennara
og vísindamenn við aðra viðskiptaskóla.
Sjálfur er Vlad tíður gestur á ráðstefnum í
fræðunum; gistiprófessor við aðra háskóla
og ritstjóri fræðitímarita auk þess að birta
þar greinar sínar. Hann sinnir einnig ráðgjöf
fyrir fyrirtæki og stofnanir í mörgum löndum,
þar á meðal á Íslandi.
„Háskólinn í Reykjavík er einfaldlega
þekkt ur meðal viðskiptaskóla erlendis og
það er engin ástæða til að óttast einangrun
svo fremi að lögð sé rækt við þessi erlendu
tengsl,“ segir Vlad. Og hann bendir á að
t.d. Friðrik Már Baldursson prófessor sé
þekktur maður á sínu sviði, kennaralið HR
al þjóðlegt og persónuleg tengsl við virta
háskólamenn.
Að kunna sig í útlöndum
Við notum fornafn í viðtalinu. Það er smá­
atriði, sem fellur undir hinn þvermenningar­
lega skilning. Ef til vill ekki svo smátt. Það er
menningarbundið hvort ókunnugt fólk notar
fornöfn án þess að hafa verið boðið það.
Í þýskumælandi löndum eru titlar og eftir­
nöfn notuð, í Ameríku er ekkert að því að taka
strax upp fornöfn í samtölum og á Ís landi
að eins fornöfn. Ávarpi Íslendingur landa sinn
með eftirnafni er það grín eða skens.
Þetta með nöfn og titla er eitt af ótalmörg­
um smáatriðum, sem menn í alþjóðlegum
viðskiptum verða að vita og virða. Annað
er: Hvað þýðir það að loka augunum þegar
maður hlustar? Meira um það síðar.
Alþjóðlegur Rússi
Vlad er Rússi frá Moskvu en fór þaðan 21
árs gamall ásamt Ritu konu sinni til Banda ­
ríkjanna þar sem hann lagði stund á MBA­
nám. Hann lauk síðar doktorsnámi í fjölmenn­
i ngarlegri stjórnun frá St. Gallen­háskólanum
Sviss. En hann er kanadískur ríkisborgari og
þegar börnin tvö tala um „heima“ er það í
Toronto í Kanada.
Vald segir að tilboðið sem hann fékk um að
kenna við HR árið 2008 hafi verið spenn andi
vegna þess orðs sem fór af skól anum. Hann
tók því án þess að vita að efna hagslegar
ham farir væru á næsta leiti. En það sem gerst
hefur síðan er líka spenn andi og lærdómsríkt
fyrir fræðimanninn dr. Vlad Vaiman.
„Ég skuldaði ekkert og því hefur hrunið
ekki beinlínis haft áhrif á fjölskylduna en
þetta hefur verið lærdómsríkur tími,“ segir
Vlad. Hann leggur og áherslu að á Íslandi
býr fólk við öryggi og hér er gott fyir börn
að alast upp. Og honum finnst Íslendingar
afskaplega vingjarnlegt og hjálplegt fólk þótt
samskiptahættir séu ekki alltaf fínpússaðir.
Sagt til syndanna
Vlad er núna forstöðumaður framhalds náms
í viðskiptafræði við HR. Námskeið sem hann
hefur staðið fyrir hafa vakið athygli bæði
inn anlands og utan. Kennsla hans bein­
ist að tveimur sviðum: Annars vegar er
mann auðsstjórnun og svo menningarlegur
skiln ingur.
Síðara atriðið fjallar um að virða menn­
ingu annarra þjóða og laga sig að henni
í alþjóðlegum viðskiptum. Ekki að kenna
öðrum þjóðum nýja siði eins og Íslendingar
hafa reynt og brennt sig á. Málið er að í
Róm semja menn sig að siðum Rómverja.
„Þetta fjallar bara um að vinna heimavinn­
0una,“ segir Vlad, „kynna sér siði annarra
þjóða og virða þessa siði þegar kemur að
viðskiptunum.“
Vlad hefur hiklaust bent Íslendingum á að
í útrásinni þóttust landsmenn oft vita betur
en aðrir. Þeir þóttust snjallastir allra. Oft var
litið á þetta sem hroka og mikilmennsku.
Ein af orsökum hrunsins
„Ég fullyrði að viðskiptavild Íslendinga eða
„goodwill“ var minni erlendis en menn héldu
einmitt vegna skorts á skilningi á menn ingu
annarra,“ segir Vlad. „Það skorti á mýktina og
virðinguna í samskiptum ís lenskra kaupsýslu­
manna við erlenda viðskiptavini. Það er ein af
orsökum hrunsins þótt fleira komi til.“
Hann nefnir stundvísi sem lítið dæmi.
Með al flestra þjóða er litið á óstundvísi sem
áhugaleysi og jafnvel óvirðingu.
„Á Íslandi er stundvísi ekki tekin alvarlega,“
segir Vlad. „Menn mæta fimm mínútum of
seint og koma sér að verki stundarfjórðungi
síðar. Í Austurríki, þar sem ég starfaði áður,
er mætt á nákvæmlega réttum tíma – í Sviss
fimm mínútum fyrir tímann. Núna mætir allt
mitt starfsfólk á réttum tíma!“ Vlad hlær.
Virðing fyrir menningu annarra er að mati
Vlads mikilvægur þáttur í samskiptum
kaupsýslumanna og hann hefur boðið upp
á námskeið og vinnuhópa í viðskipta­ og
samskiptamenningu. Eitt skemmtilegt menn­
ingardæmi er að ef Japani lokar augunum
á fundi þýðir það ekki að hann sé að sofna
vegna leiðinda, þvert á móti: Hann nýtur
þess sem sagt er!
Máttarviðir og mannauður
Hitt meginsvið Vlads er mannauðsstjórnun.
Það er sérgein hans. Hann er ritstjóri og
með höfundur bókarinnar „Smart Talent
Maga gemet“. Það er undirstöðurit í þessum
fræðum.
Vlad segir að einmitt á tímum samdráttar
og niðurskurðar skipti mannauðurinn miklu;
það að missa ekki hæfasta starfsfólkið
frá fyrirtækjunum. Á samdráttartímum vill
mannauðurinn rýrna, það reynir á innra
skipulag fyrirtækja, samskiptin innan þeirra,
máttarviðina og mannauðinn.
Þess vegna býður HR nú í haust upp á
sérstakt alþjóðlegt námskeið sem hefur
fengið enska heitið „Organizational Be hav­
iour and Talent Management“ – eða Máttar­
viðir og mannauður. Þetta er nám á meist­
arastigi. Teknir verða 30 til 35 nemendur inn
og umsóknarfrestur rennur út nú 5. júní.
Vald segir að viðbrögð hafi verið mjög góð
en kennarar verða bæði heimafólk hjá HR og
erlendir sendikennarar. Ekki hefur áður verið
boðið upp á sambærilegt nám á Íslandi.
Að varðveita mannauðinn
„Að mínu viti skiptir það meira máli nú en
nokkru sinni fyrr að halda í mannauðinn,
þekkinguna og hæfnina innan fyrirtækis,”
segir Vlad. „Eða hvernig hyggjast fyrirtækin
bregðast við þegar út úr kreppunni er komið
og allir hæfustu starfsmennirnir eru farnir?“
Nær okkur í tíma á dagskrá HR er vinnu­
stofa í stjórnun dagana 16. og 17. maí. Þá
er HR gestgjafi á 26. alþjóðaráðstefnunni
um mannauðsstjórnun með fyrirlesara og
leiðbeinendur frá mörgum háskólum.
Vlad segist bjartsýnn á möguleika ís­
lenskra fyrirtækja í alþjóðlegum viðskiptum
þrátt fyrir áföll. Mikilvæg reynsla hefur
feng ist í kjölfar hrunsins þótt sú reynsla hafi
verið dýrkeypt.
„Það er mikilvægt að íslenskir kaupsýslu­
menn gefist ekki upp á alþjóðlegum við ­
skiptum þrátt fyrir áföll. Þeir eru reynslunni
ríkari,“ segir Vlad. „Það er líka mikilvægt
að leggja rækt við mannauðinn í fyrirtækj­
unum, halda í fólkið þótt svo virðist sem
samkeppni um vinnuaflið sé minni en áður.
Fyrirtækin verða að vera viðbúin vextinum
þegar hann kemur.“
HR býður nú í haust
upp á sérstakt alþjóðlegt
námskeið sem hefur
fengið enska heitið
„Organizational Be­
hav iour and Talent
Management“