Frjáls verslun - 01.03.2011, Blaðsíða 54

54 FRJÁLS VERSLUN 3.tbl.2011
Norðmenn reyndu fyrstir þjóða kynjakvóta til að auka hlut kvenna í at vinn u ­lífinu. Norsku kvóta lögin áttu sér nokk urn aðdrag­
anda en hafa gilt af fullum þunga frá 1.
janúar árið 2008. Með „fullum þunga“ er
átt við að brot á lögunum varða nauðunga­
rupplausn félaganna. Það eru ströngustu
hugsanlegu viðurlög gegn hlutafélagi –
enginn sleppur með að greiða bara sektir.
Og hver er reynslan? Núna rúmum
þrem ur árum síðar hefur ekkert félag sætt
viður lögunum og konur skipa 39% sætanna
í stjórnum um 500 norskra hlutafélaga. Lögin
eru því að fullu komin í framkvæmd og
enginn eigandi hlutafjár í öllum helstu fél ög­
um á vinnumarkaði Noregi möglar lengur.
Áætlunin um að koma á 40 prósent kynja­
kvóta í kjörnum stjórnum hlutafélaga, ann arra
en einkahlutafélaga, hefur gengið upp.
Undirbúningur fyrir 2013
Um þessa reynslu ætla tvær konur að tala
á ráðstefnu Félags kvenna í atvinnu rekstri
um kynjakvóta í atvinnulífnu á Hótel Hilton
hinn 13. maí. Báðar eru þær gjörkunn ugar
áhrifunum af norsku kvótalögunum – en
hafa nálgast lögin frá ólíkum endum:
Dr. Mari Teigen er rannsóknarstjóri hjá
Rannsóknarstofnun í félagsvísindum í
Ósló. Hún hefur staðið fyrir ítarlegum
könn unum á áhrifum laganna.
Danski markþjálfinn Benja Stig Fager­
land er eigandi fyrirtækisins Talent
Tuning. Hún hefur haldið námskeið fyrir
væntanlegar stjórnarkonur og í fyrir tækj­
um sem vilja auka hlut kvenna.
Málefnið er umdeilt en engu að síður
komið svo á veg á Íslandi að frá ársbyrjun
2013 á annað kynið að skipa minnst 40
prósent sæta í stjórnum hlutafélaga. Og
þar sem karlar eru fyrir í flestum sætunum
þýðir þetta að þeir verða að standa upp og
rýma pláss sín við stjórnarborðin og hleypa
konunum að.
tilmæli um kvóta tilgangslaus
Í samtölum við Frjálsa verslun lýstu bæði
Mari og Benja þeirri trú sinni að fjármála­
kreppan á Íslandi hefði styrkt hlut kvenna
í atvinnulífi landsmanna. Þetta er mjög
algeng trú erlendis og gjarnan tekið svo
til orða að það hafi komið í hlut íslenskra
kvenna að taka til eftir sóðalegt fjármála­
fyllerí karlanna. „Ég bíð spennt eftir að sjá
hvort þetta á við rök að styðjast eða hvort
þetta er bara mýta,“ segir Benja og hlær.
kynjakvótar
norSku kvótalögin
Samþykkt árið 2003 með fimm ára um þótt­
unartíma. Markmiðið er 40% hlutur kvenna
í stjórnum hlutafélaga, annarra en einka­
hlutafélaga.
1. janúar 2004. 40% kynjakvóti tekur gildi fyrir
stjórninr hlutafélaga ríkis og sveitarfélaga.
1. janúar 2006. Tilkynnt um nauðungar upp­
lausn brotlegra félaga innan tveggja ára.
1. janúar 2008. Lögin taka að fullu gildi. Ekkert
félag sætir viðurlögum. 40% markinu náð
Áhrifin önnur en ætlast var til
Kynjakvótar hafa áhrif í atvinnulífinu. Það er reynsla þeirra sem hafa beitt kvótum til að
auka hlut kvenna. En áhrifin eru ekki alltaf þau sem vonast var eftir. Og svo eru þeir sem vilja
ná sömu markmiðum án þvingunar laga.
TexTi: Gísli krisTJánsson
Kynjakvótar: