Frjáls verslun - 01.05.2007, Blaðsíða 6

6 F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 0 7
þó eru þeir fleiri sem hafa lýst yfir ánægju sinni með hana,
það sýna viðtökurnar.
ÞAÐ ÞARF EKKI að fletta þessu tölublaði Frjálsrar
verslunar lengi til að verða vitni að því að margar konur
eru að ná árangri í viðskiptalífinu og hafa metnað og vilja
til að hafa sig í frammi. Það hafa stór skref verið stigin á
síðustu árum – án þess að nægilega hafi verið tekið eftir
því; svo oft gengur umræðan eingöngu út á prósentur
og hlutföll. Frjáls verslun birti fyrir fjórtán árum grein
um hvaða konur væru þekktastar í viðskiptalífinu á þeim
tíma. Þær voru í sjálfu sér ekki margar. Af tíu konum
þekktu flestir í viðskiptalífinu fimm þeirra; Guðrúnu Lár-
usdóttur í Stálskipum, Rakel Olsen í Sigurði Ágústssyni í
Stykkishólmi, Hildi Petersen í Hans Petersen, Gunnþór-
unni Jónsdóttur, ekkju Óla í Olís, og þá var ung kona
í tískuverslun að verða þekkt; Svava Johansen í Sautján.
Rannveig Rist var þá ekki orðin forstjóri álversins – en
hún hefur verið hvað mest áberandi í viðskiptalífinu síð-
ustu árin. Núna er listinn hins vegar langur af kunnum
konum í atvinnulífinu.
ÞAÐ ERU FLEIRI hliðar á peningnum. Í fræðum
við skipta hefur þeirri spurningu lengi verið velt upp hvað
hvetji fólk til að stofna fyrirtæki og hvort langskólagengið
fólk stofni síður fyrirtæki vegna þess að það hafi það
svo gott í vinnu hjá öðrum. Þessi fræði eru nefnd frum-
kvöðlafræði. En er einhver munur á konum og körlum
varðandi stofnun fyrirtækja? Rannsóknir sýna að konur
eru þriðjungur þeirra sem stunda frumkvöðlastarfsemi á
Íslandi; þ.e. stofna og reka fyrirtæki. Þessi niðurstaða þykir
merkileg þar sem yfirleitt er um að ræða stofnun lítilla
fjölskyldufyrirtækja þar sem bæði hjónin koma við sögu.
Þess vegna hefur verið spurt hvort það geti verið að þegar
karlinn stofnar fyrirtæki líti eiginkonan ekki svo á að hún
sé að stofna fyrirtækið með honum – en hins vegar þegar
konan stofnar fyrirtæki líti eiginmaðurinn svo á að hann
taki þátt í því með henni.
VIÐHORF OG VILJI vega þungt. Eiginkonur eiga
líklegast um helminginn í öllum fyrirtækjum landsins og
hafa í reynd tekið þátt í að stofna flest fyrirtæki á Íslandi
með makanum. Sé vilji fyrir hendi hjá konum að setjast
í stjórnir fyrir tækja – þá blasir við að vinnan hefst heima
fyrir næst þegar kosið veður í stjórn stórra fyrirtækja. Ég
segi ekki með einhverju koddahjali, en hún byrjar heima
fyrir.
Jón G. Hauksson
ÞEGAR HAFT ER í hug að konur – sem makar – eiga
líklegast um helming allra fyrirtækja í landinu blasir við
nokkuð einföld lausn á því hvernig hægt er að fjölga
konum í stjórnum stærstu fyrirtækja landsins. Hún er sú
að konur ræði við maka sína heima fyrir og sækist eftir
því að setjast í stjórnir þeirra fyrirtækja sem fjármagn
þeirra gefur þeim rétt á að setjast í. Þessi leið er engin
ný bóla. Fjölmargir hafa bent á hana í ræðu og ritum.
Umræðan hreyfir samt lítið við málinu því ekki er að sjá
að eiginkonur hafi tekið sæti karlanna í stjórnum stóru
hlutafélaganna á undanförnum árum. Hvers vegna er það
svo? Ég held að svarið sé frekar áhugaleysi en að eigin-
mennirnir séu ófáanlegir til að gefa sætin eftir. Það má
ekki horfa fram hjá því að þótt konur séu giftar mönnum
í viðskiptum þurfa þær ekki að hafa áhuga á slíku vafstri;
margar hafa sömuleiðist menntast á öðru sviði
og vilja starfa á þeim vettvangi. Hugsanlega
finnst eiginkonum líka að karlarnir hafi átt
hugmyndina að fyrirtækinu, að það sé meira á
þeirra áhugasviði og að stjórnarsetan sé þeirra
mál. Það er ómögulegt að fullyrða um það hver
sé skýringin.
ÞAÐ ER AUÐVITAÐ ekkert lögmál
sem segir að kynjahlutfall eigi að vera jafnt í
stjórnum. Fjármagni fylgja völd um stjórn-
arsetu og það ræður úrslitum. Eigendur fjár-
magnsins velja hæfileikaríkustu einstaklingana;
hvort heldur sem þeir eru kona eða karl. Það
verður ekki streist á móti því með einhverri löggjöf. Út frá
hæfileikum einstaklinga væri vissulega eðlilegast að kynja-
hlutfallið væri sem jafnast. En hæfileikar og áhugi er ekki
það sama, hvað þá viðhorf. En hvernig er hægt að kveikja
neistann og vekja áhuga? Margt bendir til að mesta hvatn-
ingin felist í fyrirmyndum. Fyrirmyndir og fordæmi vekja
upp vilja – og vilji er allt sem þarf.
ÞAÐ BLAÐ SEM Frjáls verslun gefur núna út – og
helgað er konum í viðskiptalífinu – snýst um fordæmi
og fyrirmyndir. Blaðið kveikir vonandi neistann hjá sem
flestum konum til að hafa sig meira í frammi við stjórnun
fyrirtækja; að þær setji sér það sem markmið að setjast í
stjórnir með tíð og tíma. Þetta er fjórða árið í röð sem
Frjáls verslun gefur út sérstakt kvennablað á þessum árs-
tíma; blað sem helgað er konum sem hafa komist til met-
orða; blað sem segir frá fyrirmyndum; blað sem hvetur.
Ekki eru allir áskrifendur ánægðir með þessa sérútgáfu, en
VINNAN HEFST HEIMA FYRIR:
„Á ég að setjast í stjórn?“
RITSTJÓRNARGREIN
Vinnan hefst
heima fyrir næst
þegar kosið verður
í stjórnir stórra
fyrirtækja. Ég segi
ekki með einhverju
koddahjali, en hún
byrjar heima fyrir.
BYR - sparisjóður | Sími 575 4000 | www.byr.is
Er þitt fyrirtæki að fá það besta sem við höfum að bjóða?
Persónuleg og vönduð þjónusta, sérsniðin að þörfum hvers og eins er það besta sem við
höfum að bjóða. Með lipru skipulagi og stuttum boðleiðum bjóðum við þér skýrar og
einfaldar þjónustuleiðir og þú velur það sem þér hentar hverju sinni. Kynntu þér málið
– við leitum lausna.