Frjáls verslun - 01.05.2007, Blaðsíða 99

F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 0 7 99
K V E N S K Ö R U N G A R
Vigdís
Finnbogadóttir
f. 1930
við um Vigdísi sem er nú eftirsóttur fyrir-
lesari og fulltrúi alþjóðastofnana.
Drifkraftur hennar er eðlislægur og ein-
lægur áhugi á umheiminum, samfara gáfum
til að tileinka sér hlutina snarlega. Það gildir
um Vigdísi eins og flesta sem ná árangri
að hún er vinnuþjarkur
og hugtök eins og að hafa
ekki tíma eða vera þreytt
virðast ekki til í hennar
huga. Þó það sjáist ekki
oft opinberlega þá hefur
hún einstaka kímnigáfu
og hæfileika til að koma
auga á óvæntar hliðar til-
verunnar auk þess sem
hún er innilega laus við að
taka sjálfa sig hátíðlega. Erlendur sendiráðs-
maður, sem eitt sinn þurfti að fara með
bréf á Bessastaði, varð klumsa þegar Vigdís
kom sjálf til dyra – það voru
engar ýkjur að hún vildi hafa
heimilislegt þar.
Vigdís hefur oft haft orð
á því góða veganesti sem hún
fékk frá foreldrum sínum,
Finnboga Rúti
Þorvaldssyni
prófessor og
Sigríði Eiríks-
dóttur sem
um árabil var formaður
Hjúkrunarkvennafélagsins,
þegar menntun og útivinna
kvenna var ekki sjálfsögð.
Það var heldur ekki
sjálfsagt fyrir jafnöldrur
Vigdísar að fara í langskólanám erlendis en
Vigdís hefur heldur aldrei haldið sig að því
sjálfsagða. Hún lærði frönsku í Grenoble,
París og seinna í Uppsölum
og nam leiklistarsögu í Kaup-
mannahöfn. Þegar heim kom
starfaði hún við Þjóðleikhúsið,
kenndi, var fararstjóri fyrir
erlenda ferðamenn og lands-
frægt andlit þegar hún kenndi
þjóðinni frönsku í sjónvarpinu.
Frá 1972 og þar til hún varð
forseti var hún leikhússtjóri
Leikfélags Reykjavíkur.
Löngu áður en umhverfismál urðu
almannamál hafði Vigdís áhuga á þeim.
Tungumál eru henni hugðarefni, hún er
velgjörðarsendiherra Sameinuðu þjóðanna í
tungumálum. Stofnun Vigdísar Finnboga-
dóttur í tungumálum var sett á laggirnar við
Háskóla Íslands 2001 og veitir tækifæri til
að sinna rannsóknum á sviði sem er hjart-
ans mál Vigdísar.
Það var ekki sjálfsagt
fyrir jafnöldrur Vigdísar
að fara í langskólanám
erlendis eins og Vigdís
gerði, en Vigdís hefur
heldur aldrei haldið sig
að því sjálfsagða.
stjóri Alþjóðaheilbrigðismálastofnunarinnar, WHO, 1998-2003.
Hún þykir með eindæmum ákveðin, er algjör vinnuþjarkur,
vinnur helst með fólki sem hún hefur sjálf valið sér til samstarfs og
gefur sér ekki mikinn tíma til að hlusta á mótrök. Í stjórnmálum
var hún óhrædd að sinna málefnum kvenna sem stjórnmálakonur
eru annars oft ragar við.
Gro eins og Norðmenn kalla hana er læknisdóttir, ólst að
hluta upp í Bandaríkjunum og fór þangað í fram-
haldsnám í læknisfræði. Frá föður sínum erfði hún
einnig stjórnmálaáhugann. Hún var kosin á þing
1977, var umhverfisráðherra 1974-1979, formaður
Verkamannaflokksins 1981-1992, forsætisráðherra í
nokkra mánuði 1981 – fyrsta og eina norska konan
hingað til og yngsti forsætisráðherrann. Hún var
svo aftur forsætisráðherra 1986-1989 og 1990-
1996 þegar hún hætti meðan allt lék í lyndi í land-
inu en í flokknum fannst þó ýmsum nóg komið.
Hún giftist stjórnmálafræðingnum Arne Olav Brundtland
1960. Hann var sérfræðingur hjá norsku utanríkisstofnuninni og
hefur tekið því af þolinmæði og skopskyni að vera eiginmaður
svo starfsamrar konu. Eftir að Gro hætti hjá WHO hafa þau búið
í Nice og Noregi. Hún var nýlega útnefnd sérstakur sendimaður
Sameinuðu þjóðanna í umhverfismálum og heyrðist reyndar
nefnd sem hugsanlegur arftaki Kofi Annans þegar hann lét af
störfum framkvæmdastjóra þar 2006. Eiginmaðurinn er iðulega í
för og þau þykja einkar samrýmd. Hann fékk hjartaáfall í fyrra og
hefur ekki verið heill heilsu síðan.
Mikið af því sem er vitað um manneskjuna Gro kemur frá
Arne Olav sem hefur skrifað tvær bækur um lífið með Gro, „Gift
med Gro“ (Kvæntur Gro) 1997 og framhaldið, „Fortsat gift med
Gro“ (Enn kvæntur Gro), 2003 – titill sem
ýmsir héldu að væri brandari þegar hann heyrð-
ist fyrst. Eiginmaðurinn segir meðal annars frá
því að þegar þeim hjónum var sagt að léttast
heilsunnar vegna tók hún á megruninni af sömu
einbeitninni og í starfinu, var með blóðþrýst-
ingsmæli á veitingastöðum, bragðaði ekki áfengi,
fór í göngutúra og talaði ekki um annað en
megrun.
Hún beitti líka sömu eljunni þegar hún
greindist með krabbamein. Stærsta áfallið var að sonur þeirra
hjóna, einn fjögurra barna, framdi sjálfsmorð 1992 – í kjölfarið
hætti Gro sem flokksleiðtogi þó hún hyrfi ekki frá sem forsæt-
isráðherra. Þegar hinn danski starfsbróðir hennar, Poul Nyrup
Rasmussen, missti einkadóttur með sama hætti spurðist fljótt út
að Gro hefði verið ein sú fyrsta til að hafa samband við hann.
Hún þykir með
eindæmum ákveðin, er
algjör vinnuþjarkur og
vinnur helst með fólki
sem hún hefur sjálf
valið sér til samstarfs.
Vigdís Finnbogadóttir.