Frjáls verslun - 01.05.2005, Blaðsíða 65

U
ndir lok árs 2003 buðu 7 konur,
sem starfa við Háskólann í Reykja-
vík, sig fram til stjórnarsetu í fyrir-
tækjum á Aðallista Kauphallar
Íslands. Með þessu vildu konurnar slá á
þann orðróm að konur hefðu almennt ekki
áhuga á stjórnunar- og ábyrgðastörfum.
Allar höfðu þessar konur mikla þekkingu
á viðskiptum og reynslu af stjórnunar-
störfum. Þetta voru þær Guðfinna Bjarna-
dóttir, Þórdís Sigurðardóttir, Anna Margrét
Marínósdóttir, Halla Tómasdóttir, Hanna
Katrín Friðriksson, Þóranna Jónsdóttir og
Ásta Bjarnadóttir.
Árið 2003 var hlutur kvenna
í stjórnum fyrirtækja í Kauphöll-
inni 5,3%. Síðastliðið haust var
hlutur kvenna í stjórnum 81
fyrirtækis 10,08% en nú, eftir
að aðalfundarhrinu hlutafélaga
lauk, var hlutur kvenna kominn í 11,28%,
þ.e. af 390 stjórnarmönnum í 80 fyrirtækjum
voru konur 44 talsins en karlar 346. Konum
hafði fjölgað um einungis fjórar frá því í
haust. Það hversu fáar konur sitja í stjórnum
fyrirtækja hefur verið talið lýsandi fyrir
stöðu jafnréttismála á Íslandi, en hlutfall
kvenna í æðstu stjórnunarstöðum og fram-
kvæmdastjórnum er þó hærra en í stjórnar-
herbergjum þeirra.
Ásta Bjarnadóttir er forstöðumaður BS-
náms í viðskiptafræði við Háskólann í Reykja-
vík. „Aðdragandi þessa máls var að forkólfur
í íslensku atvinnulífi var spurður í fjölmiðlum
í kjölfar stjórnarkjörs hvers vegna ekki væru
konur í stjórninni, og sagði hann þá að það
væri erfitt að finna hæfar konur. Hann gaf í
skyn að konur gætu ekki eða vildu ekki sitja
í stjórnum fyrirtækja. Við vonuðum að þetta
framtak okkar yrði til þess að konum fjölgaði
í stjórnum og öllum yrði ljóst að til væri fjöldi
hæfra kvenna til að gegna stjórnunarstörfum.
Þessi hópur er nú í stjórnum nær 10 fyrir-
tækja, en almennt hefur konum í stjórnum
ekki fjölgað mikið.“
„Ég tel að orsök þessarar
stöðu liggi í því viðhorfi sem
margir fjárfestar hafa til þess
hvernig eigi að skipa í stjórnir.
Skammtímahagsmunir eru
ríkjandi en áhersla á góðan rekstur og að
byggja upp gott fyrirtæki til framtíðar er
víkjandi. Mér sýnist að fjármagnseigendur
vilji í raun ekki hafa mörg sjónarmið inni
á stjórnarfundum, heldur vilji halda þessu
öllu nálægt sér og geta tekið ákvarðanir
hratt án þess að þurfa að ræða mikið við
stjórnina, t.d. við sameiningu fyrirtækja. Því
skipa menn oft vini sína í stjórn, fremur en
að leita eftir breiðri þekkingu á mismunandi
sviðum. Þessi aðferð er algerlega í mótsögn
við stefnu Kauphallarinnar um óháða stjórn-
armenn. Svo má auðvitað líka spyrja sig af
hverju svo fáar konur fara fyrir því fjármagni
sem fjölskyldur landsins eiga.
Árangurinn af því að við buðum okkur
fram til stjórnarsetu er sáralítill, og megin-
skýringin er að mínu mati að viðhorfið til
þess hvernig eigi að skipa í stjórnir hefur
ekki breyst. Í opinbera geiranum eru mun
fleiri konur í stjórnum, enda er þar enginn
fjármagnseigandi sem hefur hag af því að
stjórnin sé einsleit, heldur er þjóðin öll eig-
andi þeirra fyrirtækja og stofnana. Þar virð-
ist ríkja meira mat á hæfni og þekkingu.
Vissulega má finna að meðal fjárfesta er
vaxandi vilji til þess að hafa konu í stjórn,
en yfirleitt láta menn aðeins eina nægja. Því
fylgir hins vegar ákveðinn vandi sem er sá að
rödd sem er í svo miklum minnihluta hefur til-
hneigingu til að fylgja meirihlutanum frekar
en að koma fram með ólík sjónarmið, það
sýna margar rannsóknir. En hver er sérstaða
kvenna sem stjórnenda? Konur hafa oftast
meiri samskiptahæfni, tala meira við grasrót-
ina og eru yfirleitt varkárari í fjármálum. Ein
kona í stjórn breytir hins vegar litlu. Strax og
konur í stjórn eru orðnar tvær þá eru líkur
til að þeirra sjónarmið fari að heyrast,“ segir
Ásta Bjarnadóttir.
TEXTI: GEIR A. GUÐSTEINSSON
MYND: GEIR ÓLAFSSON Ásta Bjarnadóttir, forstöðumaður BS-náms í viðskiptafræði við HR.
KONUR
VILJA SITJA
Í STJÓRNUM
FYRIRTÆKJA
„Árangurinn af því
að við buðum okk-
ur fram til stjórnar-
setu er sáralítill“
ÁSTA BJARNADÓTTIR:
F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 0 5 65