Frjáls verslun - 01.02.2006, Blaðsíða 49

F R J Á L S V E R S L U N • 2 . T B L . 2 0 0 6 49
asar Á. Mathiesen setið í 40 ár sem „virkur meirihluti“ - án þess að
Fjármálaeftirlitið hafi gert svo mikið sem eina athugasemd við það.
Með öðrum orðum: Virkur meirihluti í 40 ár!
Stjórn Sparisjóðs Hafnarfjarðar hefur sömuleiðis sagt að í spari-
sjóði með aðeins 47 stofnfjáreigendur sé erfitt að bjóða fram lista
5 manna stjórnarmanna og fá auk þess 5 aðra stofnfjáreigendur til
að mæla með listanum, eins og krafist er samkvæmt lögum, án
þess að vangaveltur um „virkt eignarhald“ myndist sjálfkrafa. Það
sé ekki gert ráð fyrir öðru en listakosningu og því þurfa 10 stofn-
fjáreigendur í það minnsta að standa að framboði til stjórnar í spari-
sjóði. Í ljósi þess að stofnfjáreigendur SPH voru aðeins 47 þá blasir
við að stjórn skipuð 5 mönnum geti ekki annað en myndað virkan
eignarhluta, þ.e.a.s. ef túlkun FME er lögð til grundvallar. Bendir
byltingarstjórn SPH á að þessi staða hafi verið hjá SPH frá upphafi
án þess að Fjármálaeftirlitið hafi nokkurn tíma gert athugasemdir
þar um - fyrr en eftir aðalfundinn í fyrra.
Hefur FME farið fram með bægslagangi?
Mörgum finnst sem Fjármálaeftirlitið hafi farið með miklum
bægslagangi í þessu máli og hafa undrast
hörkuna í því, ekki síst þar sem fjörug stór-
viðskipti hafa verið með stofnfé í öðrum
sparisjóðum, og það séu viðskipti sem Fjár-
málaeftirlátið hafi látið afskiptalaust. Flestir
hallast að því að Matthías Á. Mathiesen hafi
einfaldlega farið mikinn niðri í Fjármálaeftir-
liti eftir að hann tapaði slagnum á aðalfund-
inum og hamast af óvenjumikilli hörku í mál-
inu. En aftur má spyrja hvort það hafi ekki
einmitt verið hlutverk Matthíasar að koma
grunsemdum sínum um „virkan eignarhlut“
til Fjármálaeftirlitsins.
En ekki ræður Matthías Fjármálaeftirlitinu? Kenningin er sú að
Páll Gunnar Pálsson, fyrrverandi forstjóri Fjármálaeftirlitsins, hafi
í fyrravor verið kominn með hugann við forstjórastarf Samkeppnis-
eftirlitsins, og sett málið í gang vitandi að hann myndi ekki afgreiða
það. Nýr forstjóri Fjármálaeftirlitsins, Jónas Fr. Jónsson, hafi svo
erft þennan kaleik, og staðið frammi fyrir því að eftirlitið ætti erfitt
með að komast frá því án þess að tapa virðingu - og því hafi færst
aukin harka í það með komu Jónasar. Hér skal áréttað að aðeins
er um kenningu að ræða, en þetta er engu að síður það sem menn
ræða sín á milli.
Hvers vegna var gerð bylting í SPH?
En hvers vegna var byltingin gerð í Sparisjóði Hafnarfjarðar mið-
vikudagskvöldið 20. apríl í fyrravor, að kvöldi síðasta vetrardags?
Fullyrt er við Frjálsa verslun að margir stofnfjáreigendur hafi
verið orðnir býsna þreyttir á ofríki og völdum Matthíasar innan
sparisjóðsins án þess þó að þora að hreyfa legg eða lið. Þeim hafi
fundist stofnfjárbréf SPH nánast verðlaus miðað við það sem uppi
var á teningnum í öðrum sparisjóðum. Þá hafi ýmsir verið ósáttir
við rekstrarárangur SPH og arðsemi undanfarin ár, ekki síst í sam-
anburði við arðsemi banka og annarra fjármálafyrirtækja.
Óróinn í SPH byrjaði að smita út frá sér þegar harðar umræður
urðu í öllum stærstu sparisjóðum landsins haustið 2002 þegar
SPRON-málið náði hámarki og verðmat komst á stofnfjárbréfin í
SPRON með tilboði Búnaðarbankans í þau. Þar með fengu stofn-
fjárbréfin í SPRON opinbert sölugengi. Kaupþing gerði svo tilboð
undir lok ársins 2003 og þá var farið í að breyta lögunum í snatri.
Auðvitað barst þessi umræða inn í aðra sparisjóði og stofnfjáreig-
endur í þeim fóru að velta verðmæti stofnfjárbréfa sinna fyrir sér,
þ.e. hvað þeir fengju umfram „uppreiknað nafnverð“.
Sömuleiðis fór hin sígilda umræða af stað um það hver ætti
sparisjóðina og hver ætti verðmætin sem fælust í muninum á
markaðsverði sparisjóðanna og hinu uppreiknaða nafnverði stofn-
fjárins. Þessi verðmæti hafa til þessa verið talin eign sparisjóðanna
sjálfra. Þess vegna varð hún til hin fræga setning; að sparisjóðirnir
ættu sig sjálfir. Að vísu á þessi „einskis manns eign“ að renna til
líknar- og menningarmála verði sparisjóður leystur upp.
Andstæðingar Matthíasar
Andstæðingar Matthíasar Á. Mathiesen hafa
vænt hann um að hafi haldið utan um stofn-
fjárbréfin í SPH eins og þau væru hans eigin.
Að hann hafi drottnað og útdeilt þessum
bréfum eins og honum sýndist; til útvalinna.
Hann hafi handvalið stofnfjáreigendur, fyrst
og fremst eftir fjölskyldutengslum og vin-
skap.
Reglurnar um viðskipti með stofnfé í
Sparisjóði Hafnarfjarðar hafa verið þær að
stofnfjáreigandi hefur mátt selja stofnfjár-
bréf sín á hvaða verði sem er og til hvers sem er, þó þannig að hann
beri gjörninginn undir stjórn SPH til samþykktar. Stjórn sparisjóðs
hefur þá skyldu að telji hún að það sé að myndast „virkur eignar-
hlutur“ vísar hún viðskiptunum til Fjármálaeftirlitsins.
Bylting í fyrravor og verðið rauk upp
Það er fullyrt af andstæðingum Matthíasar að sala stofnfjárbréfa í
Sparisjóði Hafnarfjarðar hafi í gegnum tíðina einungis verið frjáls í
orði en ekki á borði. Það er sagt að hafi t.d. stofnfjáreigandi ætlað
að selja stofnfjárbréf sín til einhvers utan sparisjóðsins hafi hann
borið það undir stjórnina eins og lög sparisjóðsins kveða á um. En
sá hængur hafi jafnan verið á að framsalið hafi strandað í stjórn-
inni. Hins vegar hafi í framhaldinu komið tilboð frá stjórninni um
að kaupa viðkomandi stofnfjárbréf og þau hafi síðan verið seld
til útvalinna. Í þessum viðskiptum hafi ævinlega verið miðað við
„uppreiknað nafnverð“ stofnfjárbréfanna sem var í lok síðasta árs
176 þúsund krónur bréfið. Eftir byltinguna í fyrravor rauk verð bréf-
anna upp og markaðsverð hvers bréfs er núna komið í um 40 til 45
milljónir króna. Margir stofnfjáreigendur hafa augljóslega ávaxtað
sitt pund vel í Hafnarfirði eftir að viðskipti urðu lífleg.
F R É T T A S K Ý R I N G - S P A R I S J Ó Ð U R H A F N A R F J A R Ð A R
Byltingarsinnar spyrja: Hvað
með SPH undir stjórn Matthías-
ar Á. Mathiesen í 40 ár þar sem
venslamenn og vinir hans voru
stofnfjáreigendur. Var þar virkur
meirihluti í 40 ár án þess að Fjár-
málaeftirlitið hafi gert svo mikið
sem eina athugasemd við það?