Ægir - 01.07.2003, Side 57

57
S E A F O O D p l u s
Þekkt er að tíðni ýmissa sjúk-
dóma er lægri meðal þjóða þar
sem fiskneysla er tíð. Tíðni
sykursýki af gerð tvö er til að
mynda mun lægri á Íslandi en í
nágrannalöndunum auk þess
sem munur sést á tíðni hjarta-
og æðasjúkdóma og á blóð-
þrýstingi.
Mjög ólíklegt er að ástæðan sé
eingöngu fiskneysla þjóðarinnar,
en þó hafa áhrif omega-3 fitusýra,
sem eru í talsverðu magi í fiski og
fiskafurðum, verið mikið rann-
sökuð og er margt sem bendir til
verndandi áhrifa þeirra gegn ýms-
um sjúkdómum. En fiskur inni-
heldur einnig aðra þætti sem
gætu, eins of fitusýrurnar, haft
verndandi áhrif. Mjög nýlegar
rannsóknir benda til þess að
fiskprótein gætu stuðlað að betri
blóðsykurstjórnun, lækkað blóð-
þrýsting og bætt blóðfitusam-
setningu.
Áætlaður kostnaður um 200
milljónir króna
Verkefnið YOUNG, sem stýrt er
af Ingu Þórsdóttur prófessor í
næringarfræði við Háskóla Ís-
lands, samanstendur af þremur
verkefnum. Heildarkostnaður við
verkefnið er áætlaður um 200
milljónir króna og um er að ræða
samstarfsverkefni fimm þjóða (Ís-
lands, Spánar, Írlands, Portúgal
og Danmerkur). Meginmarkmið
rannsóknarinnar er að auka þekk-
ingu á næringarfræðilegum áhrif-
um lífvirkra efna í fiski sem nýst
gæti í heilsueflingu og forvörnum
sjúkdóma meðal ungra evrópskra
fjölskyldna.
320 sjálfboðaliðar taka þátt
Í stærsta verkefninu munu 320
ungir, of þungir, sjálfboðaliðar frá
þremur löndum (Íslandi, Spáni og
Írlandi) taka þátt í íhlutandi
rannsókn. Meginmarkmið íhlut-
unarinnar felst í því að nú verður
í fyrsta sinn mögulegt að bera
saman áhrif fiskifitu og
fiskpróteina, auk heildar
fiskneyslu á ýmsar heilsufarslegar
breytur, sem meðal annars tengj-
ast ofþyngd og fitudreifingu í lík-
amanum. Það má velta því fyrir
sér hvort minnkandi fiskneysla
landans eigi þátt í mikilli aukn-
ingu á ofþyngd og offitu síðustu
áratugina. Niðurstöður verkefnis-
ins munu gefa upplýsingar um
það og gætu þær nýst í heilsuefl-
ingu bæði hérlendis og erlendis í
framtíðinni. Verkefnið er einnig
gríðarlega mikilvægt fyrir ís-
lenskan fiskiðnað, ekki síst ef nið-
urstöður verkefnisins benda til
þess að fiskprótein hafi góð
heilsufarsleg áhrif og gætu nýst í
baráttunni gegn ofþyngd og
offitu.
Fiskafurðaneysla mæðra
á meðgöngu
Ófrískar konur og börn þeirra er
viðfangsefni hinna verkefnanna
tveggja í „YOUNG“. Mjög góðar
upplýsingar eru til hérlendis um
neyslu fisks og fiskafurða meðal
500 ófrískra kvenna. Í YOUNG
er ætlunin að rannsaka börn þess-
arra kvenna og varpa ljósi á hvaða
áhrif fiskafurðaneysla mæðra á
meðgöngu hafi á heilsu barna
þeirra. Slík rannsókn hefur ekki
verið gerð annarsstaðar í heimin-
um og er Ísland kjörinn vettvang-
ur slíkrar rannsóknar vegna
sterkra hefða í fisk og lýsisneyslu.
Að lokum snýr eitt verkefnið að
ófrískum konum og fæðingar-
þunglyndi, en þessi hluti mun
fara að mestu leyti fram í Dan-
mörku í samstarfi við Sjúrð Ol-
sen. Hann hefur um árabil rann-
sakað áhrif omega-3 fitusýra á
fósturþroska og -vöxt. Tilgátan er
sú að fisksneysla á meðgöngu geti
komið í veg fyrir eða minnkað
líkur á fæðingarþunglyndi og eru
eldri rannsóknir þar lagðar til
grundvallar. Alls verða rannsak-
aðar um 100 þúsund konur.
(Millifyrirsagnir eru blaðsins)
YOUNG-verkefninu
stýrt frá Íslandi
„Mjög góðar upplýsing-
ar eru til hérlendis um
neyslu fisks og fiskaf-
urða meðal 500 ófrískra
kvenna. Í YOUNG er
ætlunin að rannsaka
börn þessarra kvenna
og varpa ljósi á hvaða
áhrif fiskafurðaneysla
mæðra á meðgöngu
hafi á heilsu barna
þeirra.“
Inga Þórsdóttir, pró-
fessor í næringar-
fræði, skrifar.