Ægir - 01.03.2007, Síða 26

26
Æ G I R H U N D R A Ð Á R A
við sig í landi; Bjarna Jónsson
frá Vogi, Halldór Jónasson,
Matthías Þórðarson fornminja-
vörð og Björn Þórðarson.
Til að byrja með var útgáf-
an fjárhagslega á ábyrgð
Matthíasar og var eftirtekjan
rýr. Fyrsta árið var halli á út-
gáfunni, en síðan tók aðeins
að vænkast hagur og gat
Matthías farið að reikna sér
100-200 krónur á ári í laun,
sem ekki þótti mikið.
Ægir hafði komið út mán-
aðarlega fyrstu árin, en í júlí
árið 1909 var látið staðar
numið við útgáfu blaðsins.
Ástæðan var sú að Matthías
var þá búsettur í Sandgerði
og hafði þar svo mörg járn í
eldinum að enginn tími gafst
til rit- og útgáfustarfa. En
þráðurinn var tekinn upp í
ársbyrjun árið 1912, en þá
hafði Fiskifélag Íslands verið
stofnað, og það tók að sér út-
gáfu Ægis á nýjan leik undir
ritstjórn Matthíasar Þórðarson-
ar og annaðist hann hana
næstu tvö árin.
Ritstjóri í 23 ár
Árið 1914 tók Sveinbjörn Eg-
ilsson við ritstjórn Ægis og
hafði hana með höndum
lengur en nokkur annar rit-
stjóri blaðsins eða í 23 ár.
Sveinbjörn kom úr eilítið öðr-
um jarðvegi en Matthías.
Hans áhugi beindist meira að
farmennsku og slysavarna-
málum en fiskveiðum, enda
hafði hann lengi verið far-
maður. Í fjörutíu ára afmælis-
blaði Ægis árið 1947 skrifaði
Mattthías Þórðarson hugvekju
og komst svo m.a. að orði
um ritstjóratíð Sveinbjörns Eg-
ilssonar:
„Á sínum langa ritstjóraferli
skrifaði Sveinbjörn Egilsson
margar góðar og nytsamar
hugvekjur, einkum um örygg-
ismál sjómanna og slysavarn-
ir, sem voru hans hjartans
mál,“ sagði Matthías og bætti
við að Sveinbjörn hafi alltaf
haft eitthvað íhugunarvert að
bera á borð fyrir lesendur,
„skrifað með fjöri og fyndni
létt og lipurt, eins og honum
var eiginlegt.“
Sveinbjörn var orðinn hálf-
áttræður þegar hann lét af rit-
stjórn Ægis, en við honum
tók fræðimaðurinn Lúðvík
Kristjánsson, sem ritstýrði
blaðinu í átján ár. Jafnhliða
ritstjórn Ægis hóf Lúðvík að
vinna að hinu merka stórvirki,
„Íslenskir sjávarhættir“, sem
er ómetanleg heimild um
sögu íslensks sjávarútvegs.
Í viðtali í 90 ára afmælis-
blaði Ægis segir Lúðvík Kristj-
ánsson m.a.:
„Blaðvinnslan var á þess-
um tíma allt önnur en er í
dag – engin segulbönd eða
þess háttar. Fyrstu árin sem
ég var við Ægi var hann
prentaður í Gutenberg og
handsettur þar. Friðfinnur
Guðfinnsson, leikari, hand-
setti blaðið á þessum árum og
þetta tók langan tíma í
vinnslu. En ég man að vinn-
an við blaðið var mikil og
tímakaupið var ekki hátt.
Fyrsta árið sem ég var við Ægi
var kaupið 100 krónur á
mánuði fyrir að koma út
blaði en það þótti afskaplega
lítið. En ég vildi ekki setja mig
á háan hest með kaup til að
byrja með og það hækkaði svo
þegar frá leið. En ég kenndi
líka með þessu, bæði á nám-
skeiðum Fiskifélagsins og í
barnaskóla.“
Lengstaf verið mánaðarrit
Jafnframt ritstjóraskiptum í
ársbyrjun 1955 urðu þær
breytingar að Ægir kom út
hálfsmánaðarlega. Davíð
Ólafsson, fiskimálastjóri, tók
við ritstjórninni. Þessi háttur
var hafður á við útgáfuna, þ.
e. að blaðið kom út hálfs-
mánaðarlega, til vors 1978, en
allar götur síðan hefur blaðið
verið mánaðarrit, raunar hafa
í mörg undanfarin ár komið
út ellefu tölublöð á ári af Ægi
– tekið er hefðbundið sum-
arleyfishlé í einn mánuð.
Frá því að Davíð Ólafsson
tók við ritstjórn og til ársins
2001 voru fiskimálastjórar eða
aðrir starfsmenn Fiskifélags
Íslands ábyrgðarmenn Ægis
og komu á einn eða annan
hátt að útgáfunni. Um mitt ár
1993 urðu þó þær breytingar
að útgáfuþjónustan Skerpla
tók að sér útgáfu Ægis fyrir
Kvótaárið
1984
Í framtíðini mun þó ársins
1984 örugglega fyrst og
fremst verða minnst sem
ársins þegar kvótar voru
alfarið notaðir við stjórnun
fiskveiða. Margir spáðu illa
fyrir þessu kerfi og þá al-
veg sérstaklega því mikla
valdi sem látið var í hend-
ur sjávarútvegsráðherra.
Ég er einn af þeim sem
litu á þetta kerfi sem hreint
neyðarúrræði og átti von á
verulega meiri erfiðleikum
en fram hafa komið. Að
mínu mati hafa framsöl
aflakvóta sniðið af þessu
verstu gallana. Vafalaust
greinir okkur á um þetta,
það er bara mannlegt.
(Björgvin Jónsson í ræðu á
Fiskiþingi 1984)
Auglýsing frá Kristjáni G. Gíslasyni hf. árið 1962.Annað hvort
að tugta kellu
eða gefa hana
upp á bátinn
Í rauninni voru engin mál
kláruð í vor, því í lögunum
stendur jú að þjóðin eigi
kvótann þótt útgerðin
megi hafa af honum allt
gagnið og tekjurnar. Við-
staddir verða að fyrirgefa
að sem einum af þessari
250 þúsund manna þjóð
finnst mér lítið koma til
svona eignarhalds. Mér
finnst það svona hálfvegis
eins og að eiga konu, sem
láta einhvern útgerð-
armann hafa allar nytjar af
henni. Hver heilvita maður
sér að það er engin fram-
tíð í svoleiðis hjónabandi.
Annað hvort er að tugta
kellu og koma henni í hús
eða gefa hana upp á bát-
inn.
(Markús Möller, hagfræðingur,
í erindi á Fiskiþingi 1990).