Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Blaðsíða 71

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
157
Fyrstu endurminningar minar eru um hungur, kulda og
beizkju .... Þó man ég eftir (raunar veit ég ekki, hve-
nær það var, þvi að hugmyndir mínar um tima eru m,jög
þokukenndar) mögrum, háum, hrukkóttum, gömlum
manni, sem nam staðar fyrir framan mig, kinkaði kolli
og mælti: Á þessum aldri ættir þú sannarlega að vera í
skóla, að iæra. Menntun er hverjum manni áríðandi.
Hann talaði í lágum rómi og rödd hans var þrungin
blíðu, en andlit hans var mjög alvörugefið. Ráðleggingar
hans höfðu mikil áhrif á mig, ég gleymdi þrautum min-
um og hinum napra kulda og lagði af stað með þann
fasta ásetning að afla mér menntunar.
Hér og þar stóðu byggingar, sumar glæsilegar eins og
konungshallir, aðrar, sem, ekki voru eins veglegar. Mér
var sagt, að hinar síðartöldu væru skólar, þar sem liægt
væri að öðlast menntun. Ég var stöðugt að hugsa um
það, sem hinn aldurhnigni maður hafði talað til mín.
Og loks gekk ég óboðinn djarflega inn i einn skólann.
Farðu burtu, þetta er eklci staður fyrir þig .... Alls
staðar sama svarið. Síðar reyndi ég fyrir mér í öllum hin-
um byggingunum, frá þeim rikmannlegustu til hinna
yfirlætislausustu. En það mátti einu gilda, livert ég leit-
aði og hvort ég mætti grimmd eða velvild, á hverjum
stað var hin sama setning endurtekin:
Farðu burtu.
Þessi orð hittu mig eins og svipuhögg, ég laut höfði
í auðmýkt, fullur ótta og sársauka og gerði tilraun til
að hugsa, með hlátra og hæðnisköll skólabarnanna hljómr-
andi fyrir eyrum minum.
Var ég mannleg vera? Ég fór að efast um það. Því
lengur sem ég íhugaði það, því efablandnari varð ég. Ég
reyndi að varpa spurningunni frá mér, forðast að svara
henni, en látlaust ómaði í eyrum mér einhver hæðileg
rödd, sem spurði: Er það í raun og veru hugsanlegt, að
þú heyrir mannkyninu til?
Að síðustu leitaði ég hælis í musterisrústum, lífsleiður,