Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Blaðsíða 31

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
117
semja, gat hann fyrst þreifað lengi fyrir sér um yrkis-
efni, látið aðra menn segja sér fvrir verkum,, hvað hann
ætti að taka sér fjuár hendur (svo var bæði um Galdra-
Loft og Lyga-Mörð), verið sífellt að breyta uppistöðunni,
legið yfir liverri setningu tímunum saman með eilífum
útstrikunum og vangaveltum. Þá var eins og sú andagift,
sem honum annars var eðlileg og ósjálfráð, væri há-
bundin. Af hverju? Sumir kunna að halda, að þetta hafi
verið þvi að kenna, að liann skrifaði á útlendu máli. En
nú frumsamdi Jóhann sumt á íslenzku, og það gekk líka
treglega. Það kann að vera nokkuð hæft í því, að Jóhann
hafi að upplagi fremur verið ljóðskáld en leikritaskáld,
það hafi staðið lionum fyrir verki, að hann valdi sér
skáldskaparform, sem var að vísu vænlegt til fjár og
frama, en ekki i fullu samræmi við gáfnafar lians. En
hver getur neitað höfundi Fjalla-Eyvindar um að hafa
átt mikla dramatíska gáfu í vitum sínum? Þá munu
margir mæla, að lífskjör hans hafi verið þrengri en
góðu hófi gegndi og hann liafi auk þess verið nokkuo
drykkfelldur og laus á kostunum. En til þess er því að
svara, að hann gerði sitt bezla verk einmitt á þeim árum,
sem hagur hans var allra erfiðastur. Og úr léttúð Jó-
hanns og óreglu gerðu þeir mest, sem þekklu hann af
orðspori einu og vissu ekkert um vinnuhrögð hans. Sann-
leikurinn var sá, að hann var gæddur seigu og stæltu vilja-
þreki, skáldskapurinn var honum áhugamál, sem liann
sleppti aldrei tökum á. Jóhann var alls ekki svo hneigður
til víns, að hann hefði gefið sér tíma til þess að drekka,
ef hann liefði fundið, að andinn væri yfir honum til þess
að skrifa og sumblið drægi úr vinnu lians að þeim verk-
um, sem hann hafði sífellt í huga. Yfirleitt má ekki kenna
Bakkusi, þótt stórsyndugur sé, um meira en hann á skil-
ið. Þegar talað er um, að menn verði verldausir af
drykkjuskap, er hitt oft miklu sannara, að þeir drekka
af þvi að þeir eru verklausir. Það er afleiðing fremur en
orsök, enda ver fjöldi manna tíma sínum svo vesallega,