Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Blaðsíða 17

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
103
unda af lieitustu andstæðingum hans í fangabúðir, en
slóðu ekki betur á verði gegn sjálfum þjónum fasism-
ans innanlands en svo, að fjórtán af æðstu hershöfð-
ingjum Frakka voru eftir fyrstu ósigrana fyrir Þjóð-
verjum settir af fyrir svik, og hefur síðan hver land-
ráðamaðurinn af öðrum komið fram á sjónarsviðið, í
æðstu trúnaðarstöðum ríkisins. Hafa Englendingar ný-
lega kveðið upp þann dóm yfir yfirstétt Frakklands, að
hún liafi af ótta við uppreisn þjóðarinnar gefið upp vörn
landsins og tekið heldur þann kostinn að ofurselja það
óvinahernum. Og slíkt eru engin einsdæmi í sögunni,
en sýnir hins vegar átakanlega skýrt, hvílíkur voði er
húinn sjálfstæði þeirrar þjóðar, sem hefur yfir sér á
hættutímum ríkisstjórn, sem fæst ekki til að hlíta vilja
fólksins, heldur köldu fjárvaldi, sem á engar tilfinning-
ar, mannlegar né þjóðernislegar, en getur bundizt liags-
munaítökum livar sem vera skal.
Frakkland er ekki eitt í þessum harmleik síðustu tíma.
Lýðræði liverrar þjóðarinnar af annarri hefur verið
hrotið niður innan frá, fjárglæframennirnir fengið völd-
in í hendur. Styrjöldin sjálf er einmitt sönnun þess, að
fjárglæframennirnir hafa tekið ráðin af þjóðunum, hver
i sínu landi. Hún þurfti engum að koma á óvart. Lik
miljónanna, sem féllu í síðustu styrjöld, voru ekki fyrr
orpin moldu en hafinn var undirhúningur þess stríðs,
sem nú geisar. Þjóðirnar vissu um þennan undirbúning
og hræddust hann. Tugþúsundir radda hafa lirópað við-
vörun út í heiminn. Mörg undanfarin ár hefur staðið
þrotlaus liarátta, oft háð með vopnum, milli þeirra afla,
sem vildu hindra þessa styrjöld, og hinna, sem höfðu
það að markvísum ásetningi, hagsmuna sinna vegna, að
hleypa heiminum í hál. Öll friðarvígi þjóðanna, verk-
lýðshreyfing Þýzkalands, lýðveldi Austurríkis, Spánar,
Tjekkoslovakíu, Þjóðabandalagið, tilraunir lýðræðisríkj-
anna til samkomulags, voru brotin niður, hvert eftir ann-
að. Heimsstyrjöldin er engin slysni eða óhapp, sem stór-