Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Blaðsíða 84

170
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
sér að því að draga fram skoplegar hliðar Ólafs, stendur hann
af sér allt spé, manni þykir vœnna og vænna um hann, og að
síðustu fer okkur svo, að við getum ekki hugsað okkur lífið
án hans. Hann er orðinn hluti af eigin tilveru okkar. Það er
aðeins meistaranna að gera lesandanum persónu ekki geðfelld-
ari i upphafinu, jafn hugþekka.
Undirtónn þessa verks er ljúfsár tregi. Skáldið er dæmt til
að lifa i heimi, sem á ekki til nema í draumsýn þess sjálfs
þá fegurð og fullkomnun, sem það þráir. Þessi heimur er ekki
einu sinni þess hálfa lif. Það ber ófullkomleika hans með þján-
ingu, en lifir fegurð hans í innri sýn.
Skáldverkinu um Ólaf IÁárason er þá lokið. Það er erfitt að
lýsa því nema i löngu máli. Hver af fjórum bókum þess er
listaverk fyrir sig, með sérstökum stílblæ, þó falla þær allar i
samfellda heild og verða að lesast í samhengi. Sú fyrsta og
síðasta, Ljós heimsins og Fegurð himinsins, minna mest hvor
á aðra: þar er upphaf og endir ævibaugs skáldsins, þar sem
það stígur upp úr hafinu og gengur undir bak við jökulinn.
Þar nær list liöfundarins liæst, þar sem hún „roðnar rjóðast
á mótum rökkurs og ljóss“, á mótum hins dularfulla og liins
skilgreinanlega. Milli þessara endimarka liggur vegur mannlífs-
ins. ekki jafn skáldlegur, hrjóstugri, grýttari. Frá þeirri leið
segja Höll sumarlandsins og Hús skáldsins. Það er allt komið
í kring. Þökk sé þeim, sem gaf, og heill þeim lesendum, sem
eiga skilning til að njóta.
Kr. E. A.
Ólafur Jóhann Sigurðsson: Liggur vegurinn þangað?
Útgef. Ragnar Jónsson. Rvik 1940.
„Ef við fylgjum dæmi unga mannsins og horfum inn um
gluggana á þessari einstæðu verzlun, þá sjáum við fljótt, að hún
liefur talsverðar vörubirgðir og ótrúlega fjölbreytt úi val ....
Þessi orð úr öðrum kafla bókarinnar ætti maður að taka til
athugunar við lestur hennar. Höfundurinn hefur gert hina
merkilegustu tilraun til einstakra tjáninga i þessari bók og fjol-
breytnina vantar ekki heldur. Ýrnsar persónur, misjafnlega skýr-
ar, ganga hér fram hjá kastljósi leiksviðsins, maðui ei stadd-
ur á götuhorni til þess að virða fyrir sér mannlífið. Allii ^ita,
hve ólærdómsríkt það er, en um leið athyglisvert. Gröndal sagði,
mitt er að yrkja, ykkar að skilja. Þessi höfundur segir: Svona
kemur mér þetta fyrir sjónir, getið þið fylgzt með því. Óneit-
anlega er það öllu erfiðara fyrir lesandann, að samræma hina