Tímarit Máls og menningar - 01.08.1940, Page 60

TÍMARIT MÁLS OG MEXNINGAH
146
lagaþrungin breyting, sem öllum er kunn. Með hvers-
konar örlögum sú breyting er þrungin, er aftur á móti
engum manni ljóst til þessa, og vér eigum vart þá völu,
að fær sé um, það fyrir að sjá, né um að spá. Reynslan
ein er þess megnug að færa oss heim sanninn um það,
og mun enda gera. Ástand vort er í bili, eins og allir vita,
það, að vér erum frelsi rúin þjóð í lierteknu landi, ófrið-
araðili, og hefur það ekki komið fyrir áður í sögu lands
vors.
★
Sjálfviljandi höfum vér ekki lent í þessum vanda.
Beina ábyrgð á því, sem gerzt hefur, berum vér enga, svo
vitað sé. Ófriðaraðili er því til þessa í raun og veru landið
eitt, en ekki þjóðin, þótt tvísýnt sé um, að hægt sé að gera
greinarmun þar á milli, einkum eftir að farið er að kúga
oss og tæla til hermannaflutninga og annarra verklegra
styrjaldar-aðgerða —- og úr því vér látum kúgast og tæl-
ast, sem aldrei skyldi verið hafa og ætli af að takast með
lögboði hið allra fyrsta. Yér höfum, eins og vera bar.
mótmælt hertökunni og ekki gengið í neinskonar frjálst
bandalag við heimsveldi það, er hefur þótt sæma að brjóta
á oss vopnlausum frið — oss til verndar, er látið í veðri
vaka; en það er alleinkennileg vernd, að hafa lög lands
vors og almennt velsæmi að engu, flæma búendur af
jörðum og gera t. d. hónda í einni af uppsveitum landsins
aðsúg og svívirðu með vopnstuddri rannsókn húsa, þar
sem ekki einu sinni sjúkri konu með 40 stiga hita er
hlift við hermannaheimsókn í svefnherbergi hennar og
enda glápt á liana eins og talið er, að naut glápi á nývirki.
Vernd sú, er fram hefur komið við oss til þessa frá
þeirri þjóð, er telur sig berjast fyrir frelsi og réttlæti,
vernd, sem eingöngu hefur verið fólgin í valdhoðum, lög-
brotum og ýmsu, sem hér skal ekki nánar að vikið, er
þeirrar tegundar, þó ekki væri annað, að vonandi eigum
vér ei heldur eftir að ganga í neins konar bandalag við
þessar einkennilegu frelsishetjur, hvorki sjálfviljugir né