Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Page 13

187
TÍMARIT MÁLS OG MENNINCAR
eru á stefnuskrá mótspyrnuhreyfingarinnar, sem ég hef þegar minnzt
á. Þið munið, að þessi stefnuskrá var saman af þjóðarráði mót-
spyrnuhreyfingarinnar og samþykkt af stjórninni. Allir stjórnmála-
flokkar, hægri flokkar jafnt sem vinstri flokkar og allar andlegar
stefnur eiga fulltrúa í þessu ráði og í stjórninni. Af þessu, betur en
nokkru öðru, sést, hvílík breyting hefur orðið í hugum og hjörtum
manna síðan 1940.
Vissulega verður þessum umbótum hagkerfisins ekki hrundið í
framkvæmd fyrr en fulltrúaþing, kosið af aljijóð, hefur samþykkt
þær.
Frakkland vill reyndar, að hin nýja stjórnarbylting fari fram í
röð og reglu, lÖglega og innan vébanda lýðræðisins. Samt hefur
stjórnin nú þegar gert bráðabirgðaráðstafanir. Hún lagði nýlega
hald á námur í Norður-Frakklandi, í Pas-de-Calais og le Gard og á
Renault-verksmiðjurnar, án þess að um Jijóðnýtingu sé að ræða.
Samkvæmt stefnuskrá mótspyrnuhreyfingarinnar á starfsfólk að
fá hlutdeild í stjórn fyrirtækja.
Þetta eru auðvitað ekki nema stærstu drættirnir í Jieim umbótum,
sem á verður komið á viðskiptasviðinu. Mér vinnst ekki tími til að
fara út í smáatriði eða Iíta á önnur svið. En Jiað skuluð Jrið vita,
að alls staðar kemur fram sami viljinn til algerrar nýjungar. Ég
mun nefna eitt dæmi. Samkvæmt skýrslu frá stjórnskipaðri nefnd
verður öll fræðsla endurskipulögð eftir nýjum meginreglum. Enn-
þá hef ég ekki sagt neitt um stjórnarskrá Frakklands. Hún verður
ákveðin af fulltrúaþingi, sem þegar hefur verið nefnt stjórnlagaþing.
Til þess verður kosið af öllum almenningi — korium jafnt sem körl-
um, og er þar um nýbreytni að ræða — þegar fangar og herleitt
fólk verður komið aftur til heimkynna sinna. Almennar kosningar
meðal frönsku þjóðarinnar eru ekki hugsanlegar, meðan tvær og
hálf miljón manna og kvenna eru í höndum Þjóðverja. Einu kosn-
ingar, sem fram geta farið, meðan svo stendur, eru bæja- og sveita-
stjórnarkosningar. Þær eru nú í undirbúningi og mun þeirra skannnt
að bíða.
Hvernig verður hin nýja stjórnarskrá? Svo sem ég hef sagt, mun
Frakkland verða lýðveldi. Og að öllum líkindum verður haldið
tryggð við þingræðið. Þó verður krafizt meiri ága af þingmönnum