Tímarit Máls og menningar - 01.12.1944, Blaðsíða 109

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
283
fyrr eða síðar. Oft hefur meira að segja verið ritað gáfulega, hófsamlega og
Tneð verðskulduðu lofi um bókina í Suðurríkjablöðum, sem við höfum þó lært
að skoða sem hin hættulegustu virki suðrænna bábilja. Bannið á Strange
Fruit átti sér ekki stað í Suðurríkjunum, það átti sér stað í Boston....
Rúmsins vegna er ekki hægt að birta nema mjög lítið úr hinni ágætu grein
Bernards De Voto. Hann sýnir fram á, að bannið hafi verið ólöglegt, aðeins
samtök milli ráðandi manna, sem liafa lögregluna á valdi sínu.
Síðar í greininni segir hann:
....Enginn bóksali í Boston selur bókina, vitandi það, að næði lögreglan
honum, þá kæmi verzlunarfélagið ekki til hjálpar. (Bóksalarnir eru frjálsir
að gera hvað sem þeir vilja, sagði formaður bóksalafélagsins við mig, en fé-
lagið hefur gert allt, sem í þess valdi stendur.) Allir eru ánægðir. Málið hefur
verið leitt til lykta í algerum kyrrþey, ótruflað jafnt af opinberum fyrirmæl-
um sem af athygli fjöldans. Engin opinber ritskoðun hefur átt sér stað, engr-
ar almennrar andstöðu hefur orðið vart, lögreglan er róleg, bóksalarnir ör-
uggir, og þó að frelsi einhvers Bostonbúa eða einhvers rithöfundar hafi verið
skert, skiptir Boston sér ekki af því.
I þessu sambandi verður að gera sér grein fyrir, að bókmenntir eru ekki
mikilvægt atriði fyrir Bostonbúa. Það eru um sjötíu og fimm ár síðan nokk-
urrar almennrar virðingar fyrir bókmenntum liefur orðið vart þar og full
fimmtíu ár síðan nokkur áhugi hefur fundizt þar á slíku. Vitanlega eru gróða-
vænlegar bækur virtar þar, og enn eru möguleikar fyrir rithöfund að verða
virtur þar og jafnvel dáður fyrir yfirburði á skíðum eða sem veiðimaður,
einnig ef hann auðgast á kauphallarviðskiptum eða ef postulínssafn hans eða
jafnvel ástamál vekja umtal í blöðum, en fyrir hvoru tveggja er borin mikil
virðing í Boston. Hinsvegar er óhugsandi, að bókmenntir veki almennar um-
ræður hér. Sú var tíðin, að menn eins og Ralph Waldo Emerson og Henry
Thoreau gátu vakið almenna andstöðu gegn hanni bókar eins og Leaves of
Grass eftir Whitman, en það eru mörg ár síðan.
Það verður að skiljast, að Stiange Fruit er ekki bönnuð vegna æsingamáls
þess, er bókin tekur til meðferðar. Það er satt, að kynþáttahatur fer vaxandi
í Boston, eins og ég mun gera að umtalsefni í síðari greinum, en við erum
mjög umburðarlyndir, þegar deilt er um negravandamálið í öðrum landshlut-
um. Með þeirri framkomu erum við að lifa eftir gömlum venjum. Hinn sanni
umbótamaður í Boston var verksmiðjueigandi, sem tók sér mjög nærri þræla-
liald í Georgíu, eins og Thoreau sagði, eða lögfræðingur í borgarráðinu, sem
þráir að koma á þjóðfélagslegu réttlæti á Filippseyjum, eins og Thoreau hefði
orðað það, ef hann hefði lifað lengur. Ástæðan fyrir banni þessarar bókar
var alls ekki hið viðkvæma mál, sem hún tekur til meðferðar, ástir milli hvíts
manns og negra, hún var kvnferðisleg. Ástæðan var í rauninni þrjár kyn-
ferðislega opinskáar línur bókarinnar. Formaður bóksalafélagsins hefur sagt
mér, að hann gæti tryggt útgefandanum sölu bókarinnar í Boston, ef höf-
undurinn vildi strika út einar þrjár línur. (Ég spurði hann, livort hann liti