Tímarit Máls og menningar - 01.03.1954, Blaðsíða 99

BARROWS DUNHAM OG HUGSANAFRELSIÐ
89
ann í Fíladelfíu, seinustu árin forseti heimspekideildar. Hinn 27. febrú-
ar í fyrra var hann kvaddur á fund rannsóknarnefndar McCarthys til að
láta yfirheyra sig. Þegar þangað kom, neitaði hann að svara öðrum
spurningum en um heimilisfang og fæðingardag og ár, og ákvað nefnd-
in að ákæra hann fyrir að hafa sýnt þjóðþinginu lítilsvirðingu, og er
það hin venjulega ákæra þeirrar nefndar, þegar svo stendur á; eru mörg
dæmi um að hinir ákærðu hafi hlotið langa fangelsisvist og háar sektir.
— Barrows Dunham sýndi með þessu að hann var staðráðinn í að veita
viðnám gegn skoðanakúguninni og var reiðubúinn að taka afleiðingun-
um. Framkoma hans var í samræmi við hegðun margra annarra sem
nefndin hafði ætlað að yfirheyra og samhljóða skoðunum Einsteins sem
hefur hvatt alla menntamenn til að neita yfirheyrslu rannsóknarnefndar-
innar. Einstein hefur komizt svo að orði, að sérhver þeirra verði að vera
reiðubúinn „að þola fangelsi og örbirgð, í stuttu máli, að fórna persónu-
legum velfarnaði sínum fyrir menningarlegan velfarnað lands síns.
Hinum afturhaldssömu stjórnmálaforingjum hafi tekizt að gera alla vit-
ræna viðleitni tortryggilega í augum almennings með því að söngla í sí-
fellu um erlenda hættu.“ Þegar þessum árangri hafði verið náð, ætluðu
þeir að halda áfram á sömu braut með því að útrýma öllu kennslufrelsi
og svipta stöðu sinni alla þá sem láta ekki kúgast, — það er að segja
svelta þá.
Einstein hefur mælt með þeirri aðferð að hafna allri samvinnu við
yfirvöldin um þessi mál, því að góður árangur væri vís, ef nógu margir
neituðu að svara spurningum rannsóknarnefndanna. „En fáist ekki nógu
margir til að stíga það alvöruspor, þá eiga menntamenn þessa lands ekki
betra skilið en þá ánauð sem þeim er fyrirhuguð.“
Barrows Dunham þurfti ekki að bíða lengi afleiðinganna af fram-
komu sinni á fundi nefndarinnar, skömmu seinna var honum sagt upp
stöðu sinni við háskólann. Nemendur hans héldu þá fjölmennan fund og
mótmæltu skelegglega þessari ráðstöfun, og kennarafélag borgarinnar
veitti ofsóknarmönnum hans um þetta leyti verðugt svar með því að sæma
Dunham verðlaunum fyrir framúrskarandi afrek í þágu menntamála á
undanförnu ári. I tilefni af því flutti Dunham ræðu og lýsti þar baráttu
sinni svo spaklega og einlæglega, sem hans var von og vísa, að hún á það
fyllilega skilið að koma fyrir sem flestra augu, og verða hér þýddir kafl-
ar úr henni.