Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1954, Blaðsíða 95

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1954, Blaðsíða 95
OPIÐ LAND • LOKUÐ MENNING 85 skyni að svara þeirri spurningu höfum við nú reynt að skýra hugtakið menningu, leiða í ljós í hverju hún felst og við hvaða skilyrði hún get- ur blómgazt eða hrörnað. Bollaleggingar þessar hafa smám saman gef- ið okkur svar við spurningunni. Það er ástæða til að óttast um fram- tíð íslenzkrar menningar, ef hún reynist lokuð inni í sjálfri sér, stöðnuð, og ef hún gefur nútíma Islendingi ekki nægilega lipurt og sveigjanlegt hugsanaform til þess að skilja og skynja þann veruleika, sem hann lif- ir í. Við erum einnig þeirrar skoðunar, að íslenzkri menningu sé ekki svo mjög hætta búin af erlendum menningarstraumum. Ef það á fyrir henni að liggja að liðast sundur vegna þeirra áhrifa, er það vegna þess að hún býr ekki yfir nægum styrk til þess að hafna og velja það, sem eykur gildi hennar, án þess að hún glati undirstöðu sinni. Eg get ekki stillt mig um að minnast á að lokum, hvernig mér virð- ist ástatt um menninguna hér á landi. Því heyrist oft fleygt, að íslend- ingar séu mjög menntuð þjóð. Satt er það, að hér finnast vart ólæsir eða óskrifandi menn, nema fávitar séu. Menn þekkja allmjög deili á bókmenntum þjóðarinnar, sögum, kvæðum og fræðiskrifum. Menn vita margt um aðrar þjóðir og það sem gerist innan lands og utan. Ef þetta nægir lil þess að þjóð geti talizt menntuð, standa íslendingar framar- lega meðal þjóða. Þetta vil ég þó frekar nefna þekkingu en menntun. Menntunin er nær okkur en þekkingin; hún speglast í öllu atferli manns, klæðaburði, umgengni hans við aðra, hverri hreyfingu. Því er hægt að vera menntaður, án þess að búa yfir mikilli þekkingu. Fróðlegt er að bera saman í þessu tilliti þá kynslóð, sem nú er að hníga í valinn og þá, sem upp vex. Feðrum okkar og mæðrum var gjarnt að tala í kviðlingum, málfar þeirra bar oft furðu mikinn keim af Islendingasögum. Þeir heilsuðust og kvöddust á sérstæðan, íslenzkan hátt; siðferði þeirra og sjónarmið voru íslenzk einnig, jafnvel svo að okkur hættir til að undrast, þegar við rekumst á hinn gamla siðferðis- þroska og lífsspeki. Þessi kynslóð var því menntuð, hvert mat sem við leggjum á þá menningu. Athugum nú æskulýð landsins. Á þeim mikla mun, sem er á honum og eldri kynslóðinni, sjáum við hvar íslenzk menning er stödd. Við erum ekki lengur menntuð jijóð; við erum lærð, skólagengin þjóð. Það hefur ekki tekizt að láta menningu feðranna gegnsýra líf sona þeirra og dætra. Bilið á milli þess sem við vitum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.