Tímarit Máls og menningar - 01.05.1955, Qupperneq 75

JOE HILL
Af rannsóknarniðurstöðum Stavis,
sem að nokkru leyti eru reistar á heim-
ildum, sem áður voru kunnar, er þó
unnt að gera sér hugmynd um hið ein-
stæða réttarhneyksli. Meðal alls þess,
sem gjört var Joe Hill til bjargar, vek-
ur þáttur Eckgrens, sænska sendiherr-
ans í Washington, sérstaka athygli;
skeyti þau sem hann sendi hvert eftir
annað og bökuðu honum fjandskap
koparkónganna eru þrungin persónu-
legum innileik og réttlátri reiði. Wil-
son forseti mótmælti einnig dauða-
dómnum kröftuglega, þótt það væri
haft að engu.
Auðvitað kváðu afturhaldsblöðin
við sama tón í þessum átökum eins og
í máli Rosenberghjónanna. Auðvitað
varð verjandi Joe Hills, Orrin Nelson
Hilton, hafður að skotspæni ruddaleg-
ustu svívirðinga og sviptur málfærslu-
réttindum í Utah-ríki árum saman. Þá
þegar, tveimur árum fyrir rússnesku
byltinguna — þ. e. a. s. áður en hægt
var að brenna allt framfarasinnað
fólk, hverju nafni sem nefndist, með
sama markinu: „flugumenn erlends
ríkis“, þá þegar voru ofsóknirnar
gegn því miskunnarlausar, lúalegar
og ofstækisfullar. Barrie Stavis lætur
tilvitnanir, sendibréf, símskeyti og
blaðafregnir tala og segja ævisögu og
gefa aldarfarslýsingu, sem á sér
ómargar hliðstæður. Síðari helming-
ur bókarinnar er í leikritsformi, og
þar reynir höfundurinn að gera grein
fyrir þeim málsatriðum, sem öruggar
heimildir verða nú ekki fundnar um
framar. Þar er nauðþvingaður lög-
reglumaðurinn leiddur fram, þar eru
dómararnir, afklæddir sýndarflíkum
embættisins, þar eru vandræðaleg
vitnin og þar eru fulltrúar verklýðs-
hreyfingarinnar ásamt Joe Hill.
Framkoma Joe Hills fyrir dómstól-
unum var örugg og óttalaus, enda þótt
hann gerði sér engar tálvonir. Dýr-
mætt hefði nú mátt vera, ef hraðritað-
ar heimildir hefðu varðveitzt frá þess-
um réttarhöldum, þar sem spilltir
þjónar réttvísinnar, sem fellt höfðu
dauðadóm yfir fanga sínum fyrir
fram, svöruðu áskorun hans með
aumlegustu undanbrögðum. í stað
þess verðum við nú að láta okkur
nægja tilvitnanabrot úr dagblöðum
frá þessum tíma, leiftrandi rökfærslu
Hiltons málfærslumanns, svo sem í
hinni tveggja klukkustunda löngu
ræðu við jarðarförina, og skýrslur
Joe Hills, einkenndar af rólegri alvöru
fremur en hvassri kímni hans. En það
er ekki heldur svo lítið!
Hann var særður af skammbyssu-
kúlu, sem hafði farið í gegnum annað
lungað, þegar hann var handtekinn.
Slíkir atburðir voru hversdagsleg tíð-
indi á þessum slóðum, þar sem hver
fullorðinn borgari eða því sem nær
bar skotvopn. En þetta voðaskot var
nú sett í samband við morð á tveimur
mönnum, sem framið hafði verið
sama kvöldið, og það var aðalákæru-
efnið gegn honum við réttarhöldin.
185