Tímarit Máls og menningar - 01.03.1956, Blaðsíða 50

TIMARIT MALS OG MKNNINGAR
ingi, stundum látlausum, stundum
íburðarmiklum, eftir því sem skáldinu
þykir hæfa, en aldrei í hversdagsflík-
um.
Um þennan búning hafa verið rit-
aðar fræðibækur, þar sem sérkenni
hans er flokkuð bragfræðilega, og má
öllum vera ljóst, að hann er oft gerð-
ur af frábærum hagleik. En til þess að
búningur kvæðis þyki fagur, stoðar
lítt þótt öllum bragfræðireglum sé
fylgt, hér þarf listasmekk, sem brag-
fræðinni er örðugt að gera skil, svo
að vel sé.
Allir kannast við sonnettu Jónasar
Hallgrímssonar, „Ég bið að heilsa“,
og ég vona að við kunnum hana öll og
séum sammála um að hún sé aðdáan-
lega fögur. Uppistaða efnisins er —
eins og nafnið bendir til — sú, að ís-
lenzkur piltur í fjarlægu landi biður
að heilsa stúlkunni sinni heima á
Fróni. Þá kemur ívafið. Kveðjan er
ekki send með pósti, heldur farfugli,
vorblæ og haföldu, og stúlkan er ekki
kölluð „elsku hjartað mitt“, heldur
„engill með húfu og rauðan skúf í
peysu“. Þá kemur loks að sjálfum
vefnaðinum. Til þess að vefa lista-
verkið þurfti sjálfan vefarann mikla
frá Hrauni í Oxnadal.
Fyrir mörgum árum flulti Kristinn
meistari Andrésson merkilegt úlvarps-
erindi um þessa sonnettu og rakti á
ýmsa lund þá mörgu hárfínu þræði,
sem formtöfrar hennar eru ofnir úr.
Það er fyrsta tilraun til slíkra athug-
ana, sem mig rekur minni til, og efnið
var tekið þeim tökum sem hlutu að
verða áheyranda minnistæð. Ég man
að höfundi varð tiðrætt um hið hnit-
miðaða orðaval, mýkstu og þýðustu
orð málsins eins og blíðum, þýðum,
rniði, friði, eru valin sem rímorð, til
þess að gefa kvæðinu sinn hugljúfa
blæ.
I fyrsta hefti Tímarits Máls og
menningar 1955 er merkileg grein eft-
ir Helga Hálfdanarson, sem hann
nefnir „Ég er að blaða í bók“. Þessi
grein gæti áreiðanlega orðið mörgum
ljóðaunnanda holl leiðsögn um það,
hvernig blaða skal í ljóðabók. Bókin
er „Ljóð Snorra Hjartarsonar“.
Greinarhöfundur gerir meira en að
fletta blöðunum. Hann skoðar ljóðin
skyggnum augum, skynjar töfra
þeirra, andar að sér ilmi þeirra, og sá
sem les greinina finnur með honum
angan af lyngi, sem hvergi er nefnt.
Ég vona að enginn misvirði við mig,
þótt ég taki orðréttar nokkrar línur.
Um kvæðið Sumarnótt segir hann
meðal annars:
„Þegar ég hef leitazt við að skilja
milli forms og efnis, að svo miklu
leyti sem það verður kallað sitt hvað,
og reynt að skoða hvort um sig, leyfi
ég ljóðinu að gróa á ný saman í eina
órofa heild, þar sem efni og form er
eitt, þar sem ekkert skraut er lengur
skraut, heldur áskapaður fagur eigin-
leiki.
Og nú les ég kvæðið aftur, les hægt
40