Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Blaðsíða 61

TIL FUNDAR VIÐ HEINE I WEIMAR
Fangabúðirnar í Buchenwald
standa að mestu með sömu um-
merkjum og þegar Rauði herinn tók
þær voriÖ 1945, og svo skulu þær
standa framvegis mönnum til minnis
og viðvörunar — og uppeldis. Þegar
við komum til búðanna var þar
fjöldi almenningsvagna fyrir utan
hliðið og á annaö hundrað þýzkra
skólabarna á fermingaraldri frá
Weimar. Ég spurði einn af leiðsögu-
mönnunum, hvernig á því stæði, að
þessir krakkar væru hér. Mér var
svaraö því til, að skólunum væri gert
að skyldu að segja þýzkum börnum
frá því, hvernig farið hefði veriö
með Þjóðverja og aðra Evrópumenn
á valdatímabili nazismans. Hér skal
glæpasaga nazismans verða varð-
veitt, svo að þær kynslóðir, er
byggja og byggja munu Þýzkaland,
fái ekki afsakað sig með minnisleys-
inu.
Skarpleitur hörkulegur maður
fylgdi okkur um fangabúðirnar og
sagði okkur sögu þeirra. Við göng-
um inn í fyrsta braggann — „lækn-
ingastofu“ fangabúöanna. Við éinn
vegginn var rúmlega mannhæðarhár
kvarði, þar sem mæld var hæð sjúkl-
inganna. Þarna höfðu SS-menn,
klæddir hvítum læknakuflum, stund-
að störf sín. Þeir báðu sjúklingana
að stilla sér upp við kvarÖann, síðan
gáfu þeir ljósmerki og opnaðist þá
lítill hleri að baki sjúklingsins, í
hnakkahæð, og í sama mund reið
skotið af í höfuð honurn. Þá var lík-
ið dregið út og flutt á færiböndum
til frekari afgreiÖslu.
Við göngum áfram um þetta
dauöahús og staðnæmumst loks í
kjallara einum í nyrðri enda þess.
Þar er lágt undir loft, en meðfram
þrem veggjum kjallarans, í seilingar-
hæð, eru festir miklir og sterklegir
járnkrókar, líkir þeim, sem sjá má í
geymsluklefum kjötkaupmanna.
Þarna var hægt að festa upp um 30
manns í einu, þeir sem veittu mót-
spyrnu voru rotaöir með digurri tré-
kylfu, áður en snörunni var brugÖið
um hálsinn á þeim. Við hröðum okk-
ur út úr þessu sláturhúsi. Okkur lá
flestum við köfnun. Ung stúlka rauö-
hærð vék sér afsíðis og seldi upp,
stúdínan frá Hamborg gengur nú hvít
í framan við hliðina á mér og segir
kjökrandi: Maður er svo umkomu-
laus! Kvenritari Heinenefndarinnar
laut höfði og blygðaðist sín fyrir að
vera Þjóðverji.
Ég geng við hliðina á leiðsögu-
manninum, sem þylur sögu fanga-
búðanna, hann virðist kunna þessa
sögu utanbókar. Hann bendir okkur
á staðinn, þar sem fangaverðir og
yfirmenn höfðu dýrabúrið sitt sér til
yndis og skemmtunar. Þarna gæddu
þeir skógarbjörnum á suörænum
aldinum, en tíu faðma frá var annaö
búr, fangabúr pólsku hermannanna,
139