Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Blaðsíða 103

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Blaðsíða 103
DMSACNIH UM ÉÆKUft hugsunum sem stríða á okkur. Svo mun um fleiri: ])á sem eldri eru en við, að ég nú ekki tali um hina yngri, sem mikið skáld hefur öðrum mönnum fremur gullið tæki- færi að tala til og nánast skyldur við. Ég tel vafasamt, að höfundur slíkur sem H. K. L. skrifi bók án tilgangs. Tilgangur- inn með Brekkukotsannál er vafalaust margþættur og m. a. sá að skírskota til hins eftirsóknarverða í fábreyttu lífi, óspilltum hugsunarhætti, og umhverfi fjarri því tildri og þeim mannskemmandi skarkala sem ein- kennir t. d. þann höfuðstað íslands, sem orðinn er, um miðja þessa öld. En — skír- skotun vafin þeim umbúðum sem Brekku- kotsannáll er, fær tæplega þann hljómgrunn sem ætlazt er til og hún á skilið. Það er leiðinleg staðreynd, en staðreynd eigi að síður. Venjulegum lesanda getur hæglega yfirsézt, að um nokkra skírskotun sé að ræða; já, jafnvel bókmenntaspekingi. Að vísu opnar enginn svo skáldverk eftir H. K. L., að hann fái ekki nokkuð fyrir snúð sinn. En það er þó einu sinni svo, þrátt fyrir allt sem sam-mannlegt má teljast með öllum þjóðum, jafnvel á öllum tímum, að nútími í symbóli og gerfi hins liðna er ærið tor- fundinn fyrir venjulegan mann yfirleitt; kannske einkum og sér í lagi fyrir þá kyn- slóð sem nú er að vaxa úr grasi og finnst allt það sem gamalt er harla fjarlægt — en svosem nógu tilvalið að hlæja að, ef hægt er. Og það er svo sannarlega hægt að hlæja við lestur Brekkukotsannáls, og hlátur í sjálfu sér mjög hollur, auk þess sem hann getur borið vott um eitt aðalsmerki full- þroska manns: kímnigáfuna. Það er líka gott og blessað, að H. K. L. ætli beinlínis með annál sínum að fá okkur til að gleyma um stund því sem hrollvekjandi er á marg- nefndri Öld Kjarnorkunnar yfir græsku- lausu skopi. Einn ritdómari hefur gengið það langt að fullyrða, að slíkt muni vera höfuðtilgangurinn með verkinu, en það leyfi ég mér að efa. Menn fá það út úr bók- um sem þeir vilja; öllu heldur: það sem þeir eru menn til. Á sama hátt eru skoðanir skiptar um það, hvers ætlast beri til af höfundum. Eitt af því, sem manni hættir til að krefjast af slíkum sem H. K. L. er það, að hann skrifi ekki svo bók, að hún sé ekki stórvirki, helzt meira öllu sem hann hefur áður gert. Við höfum nefnilega vanizt því; þróun hans hefur verið slík, og við trúum því hún verði það enn um skeið, eins og samkvæmt lög- máli, hvort sem skynsamlegt er eða réttlátt að ætlast til þess. Svo óvenjulegur er hann meðal höfunda. Mér finnst þó fyrir mitt leyti ekkert undarlegt, þótt stórskáld sem hann skrifi bók slíka sem Brekkukotsannál — e. t. v. sér til hvíldar frá stærri verkefn- um — því það er trúa mín, að í framtíðinni skipi hún sess sem einskonar hugþekkt interludium in modo antico milli viðameiri þátta í þeirri hljómkviðu sem heildarverk hans er, þeirra sem þegar eru samdir og hinna sem hann á óskrifaða enn. Og ekki verður því heldur á móti mælt, að einmitt með þessari bók hefur hann að sumu leyti bætt við sig, endaþótt freistandi sé að benda á hið gagnstæða, svo sem hér hefur verið reynt. Hvað sem um allt þetta má segja, vil ég þó ekki ljúka máli mínu án þess að bera fram eina ósk. Ég ber hana reyndar ekki fram sem rithöfundur, því það hvorki get ég né ferst mér að gera; heldur sem hver annar lesandi örfárra bóka, sem ég reyni yfirleitt að velja af betra taginu. Sú ósk er: að H. K. L. skrifi nútímaskáldsögu, í öllum merkingum þess orðs; aktúela túlkun þess tíma sem við lifum á, þess umhverfis sem við skynjum, þeirra viðhorfa sem nú ríkja, og vandamála sem við blasa á miðri tuttug- ustu öld. Engum höfundi er betur treyst- andi til þess en honum, að ég hygg. Kemur þar allt til, og þarf ekki frekar rökstuðnings 181
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.