Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Blaðsíða 79

„BERJIZT FYRIR FRELSl“
Chaplín virtist nú leggja allt kapp a að
láta bandariskan almenning gleyma sér.
Síðustu tíu árin höfðu menn sagt um hann:
Aðrir leikarar hafa „press-agents" (blaða-
julltrúa) til að stunda áróður fyrir sig.
Chaplín hefur „suppress-agent“ (fulltrúa
til að kœfa fréttir) til að koma í veg fyrir
að nafn hans komist í blöðin.
Samt símuðu fréttaritarar stórblaðanna
út um allan heim frá New York 5. febrúar
1935:
Lögreglan stóð í ströngu við að halda op-
inni leið að dyrum Rivoli-kvikmyndahúss-
ins, er þúsundir forvitinna manna hópuðust
saman á Broadway. Menn vildu fá að sjá
frœgt fólk á leið til frumsýningar á „Nú-
tímanum“, nýjustu kvikmynd Chaplíns.
M. a. gat að líta feðgana Douglas Fair-
banks, Gloríu Swanson, Ginger Rogers og
Edward G. Robinson.
Yfirleitt kvarta gagnrýnendur undan f>vi
að þessi nýja mynd sé ekki nógu heilsteypt.
Þeir telja ýmis atriði myndarinnar athyglis-
verð og vel gerð en atburðarásina losaralega
og tilviljunarkennda. Á henni sé raunar
hvorki upphaf, endir né miðja. Sumir halda
því fram að Chaplín hafi œtlað að gera úr-
val úr fyrri.afrekum og þessvegna sperrzt
við að endurtaka ýmsa atburði úr gömlum
„Charlie-myndum“. Allur almenningur
skemmtir sér þegar hann kemur auga á hi •>
gamalkunna Chaplín, sem skeytti hvorki
um háfleyga sálfrœði né þóttist vera heim-
spekingur eða umbótamaður í þjóðfélags-
málum.
En hinn gamalkunni Charlie birtist í ger-
samlega nýju hlutverki í Nútímanum. Hann
var verkamaður í stóru iðjuveri. Chaplín
kynnti sjálfur myndina sem „söguna um
iðnaðinn, framtak einstaklingsins og mann-
tnn í leit að lífshamingju".
í iðjuverinu mikla er allt vélvætt, og for-
stjórinn notar sjónvarp til að vera hvarvetna
sýnilegur og nálægur. Verkamennimir fara
til vinnu sinnar eins og sauðir til slátrunar.
Stundum er Chaplín annars hugar og kem-
ur öllu á ringulreið við færibandið, en þar
er það verkefni hans að herða sömu róna
endalaust.
Þegar forstjórinn hefur séð hvernig möt-
unarvélin bregzt gersamlega mælir hann
svo fyrir að hraðinn skuli aukinn. Tilbreyt-
ingarleysið og hamagangurinn við færi-
bandið svipta Chaplín ráði og rænu. Hann
dansar eins og skógarguð, hann ímyndar
sér að hnappar á kventreyju séu rær, og
hann dælir smurolíu yfir verkstjórann, lög-
regluþjónana og hjúkrunarmennina. Hann
er lokaður inni á geðveikrahæli. Þaðan
kemur hann aftur heilbrigður, en atvinnu-
laus.
Sem hann reikar um á götunum tekur
hann upp rauðan klút sem dottið hefur af
vörubíl. Fyrir aftan hann birtist kröfu-
ganga. Lögreglan ákærir hann fyrir að vera
forsprakki göngunnar og tekur hann fastan.
Hann er settur í fangelsi sem minnir hann
á gömlu verksmiðjuna en er öllu vistlegra.
Eftir að honum er sleppt fær hann vinnu á
skipasmíðastöð, þar sem hann hleypir hálf-
gerðu skipi af stokkunum og sökkvir því.
Aftur er Chaplín atvinnulaus og lætur
taka sig fastan til þess að fá mat og húsa-
skjól í fangelsinu. Hann er settur upp í
lögreglubíl og hittir þar unga stúlku (Pau-
lettu Goddard), eins konar eldri systur Gav-
roche þeirrar sem Victor Hugo lýsir, en hún
hefur verið handtekin fyrir að stela brauði
til matar sér. Hann fellir hug til hennar, og
þeim tekst að flýja saman úr lögreglubíln-
um. Síðan setjast þau að í skúrgarmi niðri
við ströndina.
Hann fær atvinnu sem næturvörður í stór-
verzlun. Þar skemmtir hann vinkonu sinni
með æfintýralegum dansi á hjólaskautum.
Enn er hann settur í fangelsi, talinn vera
157