Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Blaðsíða 87

Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Blaðsíða 87
„BERJIZT FYRIR FRELSl“ úthellingar. Við höfum aukið hraðann en læst sjálf okkur inni. Vélar sem færa alls- nægtir hafa skilið okkur eftir í skorti. Þekk- ingin hefur gert okkur tilfinningasljó, tækn- in gerir okkur hörð og óvingjarnleg. Við hugsum of mikið og finnum of lítið til. Við höfum meiri þörf á mannúð en vélum. Við höfum meiri þörf á gæzku og blíðu en tækni. Án þeirra eiginleika væri lífið grimmúðlegt, og allt væri glatað. Flugvélin og útvarpið hafa tengt okkur nánar saman. Sjálft eðli þessara uppfinn- inga hrópar á gæzku mannanna, hrópar á alheimsbræðralag um allan heim — mill- jóna örvæntingarfullra manna, kvenna og lítilla barna, fórnardýra þess skipulags sem fær menn til að kvelja og fangelsa saklaust fólk. Við þá sem til mín heyra segi ég: Orvænt- ið ekki. Hörmungin sem á okkur hvílir er aðeins tímabundið skeið ágirndar og heift- ar þeirra manna sem óttasl framþróun mannkynsins. Hatur mannanna líður hjá, og einræðis- herrar deyja; og valdið sem þeir tóku frá fólkinu hverfur til fólksins aftur. Meðan menn lifa og deyja glatast frelsið aldrei. Hermenn, gefizt ekki óþokkum á vald, mönnum sem fyrirlíta ykkur og þrælka ykk- ur, segja ykkur hvað þið eigið að gera, hvað þið eigið að hugsa og hvað þið eigið að skynja, sem þjálfa ykkur, fóðra ykkur, fara með ykkur eins og kvikfé, leiða ykkur til slátrunar. Gefizt ekki þessum óeðlilegu mönnum á vald — vélmönnum með vél- heila og vélhjörtu. Þið eruð ekki vélar. Þið eruð ekki kvikfénaður. Þið eruð menn. Þið geymið ást á mannkyninu í hjörtum ykkar, þið hatið ekki. Aðeins þeir ástlausu hata — þeir ástlausu og þeir óeðlilegu. Hermenn, berjizt ekki fyrir þrælahaldi, berjizt fyrir frelsi. í 17. kapítula Lúkasar er það skráð: „Guðsríki er hið innra í yður,“ — ekki einum manni eða hópi manna, heldur öllum mönnum. Þið, fólkið, hafið valdið, vald til að skapa vélar, vald til að skapa gæfu. Þið, fólkið, hafið vald til að gera lífið frjálst og fagurt, gera lífið að undursamlegu æfintýri. I nafni lýðræðisins skulum við þá nota þetta vald. Við skulum öll sameinast. Við skulum berjast fyrir nýjum heimi, sómasam- legum heimi sem gefur mönnum tækifæri til að starfa, sem færir æskunni framtíð og ellinni öryggi. Með slík loforð á vörum hafa óþokkar eflzt til valda. En þeir lugu. Þeir efna ekki loforð sín — þeir gera það aldrei. Einræðis- herrar gera sig frjálsa en þeir þrælka fólkið. Við skulum nú berjast til að uppfylla þetta fyrirheit. Við skulum berjast til að frelsa heiminn, brjóta niður takmörkin milli þjóðanna, afnema ágirnd, hatur og umburðarleysi. Við skulum berjast fyrir heimi vitsmunanna — heimi þar sem vísindi og framfarir færa öllum gæfu. Hermenn, í nafni lýðræðisins, sameinumst.“ Þessari ræðu lauk hann með persónulegu ákalli til konunnar sem hann elskaði og beið landflótta, Hönnu: „SjáSu Hanna! Mannssálin er komin með vcengi, hún lyjtir sér í átt til friðarbog- ans, til leiftrandi jramtíðar sem bíður þín, mín, okkar allra___ Líttu upp, Hanna! Horfðu til himins! Hanna! Heyrirðu! Heyrirðu!“ I þessum síðustu orðum logar næstum yfirskilvitleg ást. Chaplín hrópar hér aftur og aftur nafnið sem móðir hans bar, en hún hafði látizt tíu árum áður. Með ákalli trúar og kærleika reynir hann að hrífa allt mann- kyn með sér, hann vill láta rödd sína hljóma alstaðar, einnig í gröfum dauðra. Móðir hans, Hanna Chaplín, var gyðing- ur. En þegar Chaplín var spurður svaraði hann því alltaf til að hann væri ekki gyð- 165
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.