Tímarit Máls og menningar - 01.07.1957, Blaðsíða 113

Áskorun frá prófessor Frederic Joliot-Curie
ótt mikið hafi áunnizt að undanfömu til eflingar friði, og við höfum leyfi til að
vænta okkur mikils góðs af þeirri baráttu, þá er erfitt að gleyma hinni hryllilegu
eyðileggingu, sem kjarnorkusprengjur ollu í Hiroshima og Nagasaki, né afleiðingum
tilrauna með vetnissprengju, sem er þúsund sinnum sterkari. Enginn ætti að unna sér
hvíldar fyrr en þessi vopn hafa verið bönnuð með öllu. Það er hrein brjálsemi af stór-
veldunum að halda áfram framleiðslu kjarnorkuvopna.
Vísindamenn eru ekki „óraunsæir einfeldningar", sem skilja ekki, hve erfitt er að
finna lausn þeirrar hættulegu togstreitu, sem nú ríkir í alþjóðamálum.
Til þess að hægt sé að ná samkomulagi um útrýmingu kjarnorkuvopna — og á því
ríður framtíð alls mannkyns — verður tafarlaust að hætta öllum tilraunum með þessi
múgmorðstæki.
Mikilsmetnir vísindamenn hafa morgoft varað við hættunni. Frá því að fyrsta spreng-
ingin var gerð, hef ég talið það skyldu sína sem sérfræðings að nota hvert tækifæri til
að vekja almenning til umhugsunar um þessi mál.
Nú þekkja menn þá miklu hættu, sem stafar af geislavirkum efnum, er myndast við
kjarnorkusprengingu og eitra andrúmsloft og jarðveg. Magn þessara geislavirku efna
svo sem Strontium 90, hefur verið mælt víðsvegar um heim. Nú þegar liggja fyrir skýrsl-
ur um dreifingu þess á jörðu.
Meðalaldur Strontium 90 er um 30 ár. Það myndast hvert sinn er kjamorku- eða
vetnissprengja springur og stígur upp í gufuhvolfið. Það fellur jafnt og þétt til jarðar
með ryki og regni og sezt á gróður. Strontium frá fyrstu kjarnorkusprengingum á enn
eftir að falla. Það mun taka nokkur ár. Menn og skepnur neyta jurtafæðu og eiturefnið
berst þannig inn í líkamann. Mjólk verður einnig geislavirk.
Verði tilraunum ekki hætt, eykst Strontiummagnið óhjákvœmilega, einkum hjá börn-
um og unglingum á vaxtarskeiði, og veldur beinkrabba og hvítblæði í stórum stíl.
Af geislavirku Strontium og öðrum efnum, einkum geislavirku Caesium stafar sívax-
andi hætta fyrir mannkynið og komandi kynslóðir.
ViS erum einnig í hættu á friðartímum
Margir kæra sig kollótta, af því að þeir halda, að áhrif tilraunasprenginganna nái ekki
til sín, ef þeir séu nógu langt frá tilraunastöðvunum. En þar skjátlast mönnum!
Almenningi berast stöðugt nýjar og knýjandi viðvaranir frá sérfróðum vísindamönn-
um, sem reyna að fá stjómir allra landa til að fallast á afnám kjarnorkusprenginga
þegar í stað, og algera útrýmingu slíkra vopna.
191