Tímarit Máls og menningar - 01.12.1957, Blaðsíða 28

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
réttinn. Ég varð aldrei var við annað
en að ameríkumenn sem ég átti tal við
tækju þessu smáþjóðasjónarmiði af
skilníngi; þegar farið var að ræða
málið nánar, þá liættu þeir að staglast
á forustuhlutverkinu.
Æ og ævinlega var ég intur svars
uin herstöðvar á Islandi, hver væri af-
staða okkar til þeirra. Ég svaraði
ævinlega því sama: óvildar gagnvart
amerísku þjóðinni eða amerískum
einstaklíngum yrði ekki vart á ís-
landi; afturámóti hlyti sú staðreynd
að liggja öllum sæmilegum mönnum
í augurn uppi, að óheppilegt væri að
erlendir herir sætu í framandi löndum
á friðartímum. Ég vitnaði oft til um-
mæla Johns Fosters Dullesar um
vandamál sem því væru samfara að
hafa amerískt setulið á íslandi, því þó
þar væru ekki nema 6.000 hermenn
útlendir svaraði það til þess að
Bandaríkin hleyptu inn í land sitt 6
miljónum útlendra hermanna: jafnvel
þó þið elskuðuð Kínverja, munduð
þið síður vilja hafa 6 miljónir þeirra
í einkennisbúníngum, gráa fyrir járn-
um, á bökkum Missisippifljóts. Þó ég
svaraði þessum spurníngum ameríku-
manna um herstöðvamálið stundum
oft á dag, bæði við einstaklínga og
fyrir áheyrendahópum af ýmsri stærð,
þá heyrði ég aldrei rödd sem tæki á
máluin þessum af ofstæki eða skiln-
íngsleysi; öðru nær.
Yfirleitt fanst mér mjög lærdóms-
ríkt að heyra hve ameríkumenn eru
umtalsfrómir um aðra. Þeir draga
ekki dul á að þeir séu hræddir við
rússa. Samt heyrði ég ekki talað af
meiri kulda um ýmsar glefsur úr al-
þjóðlegum ræðum Khrústsjofs en
sumar aðgerðir Dullesar í alþjóða-
málum. Hvernig sem á því stóð rakst
ég aldrei á einstaklíng né lenti í
nokkrum hópi manna þar sem talað
væri af samúð um stefnu Dullesar í
utanríkismálum. Stundum var ég eini
maðurinn í heilum hóp, sem af
kurteisi var að reyna að bera eitthvað
í bætifláka fyrir karlinn.
Hvar sem ég hef farið um meðal
amerikana á landi og sjó fyltust menn
jafnan góðfúslegri forvitnisöfund
þegar þeir heyrðu að ég ætlaði til
Kína. Sú staðreynd að þeim væri
meinað að fara þángað sjálfum gaf
þeim enn eitt kærkomið tilefni að
hella úr skálum reiði sinnar yfir Dul-
les karlinn. Ég heyrði hvergi í Amer-
íku sagt orð til ámælis kínverjum eða
Kínaveldi né nokkursstaðar talað um
þetta ríki líkt því sem um óvinaríki
væri að ræða. Aðeins heyrði ég aftur
og aftur talað af lítilli virðíngu um
einn kínverja, jafnvel af ótrúlegasta
fólki, svosem miljónamæríngum,
hefðarfrúm og herforíngjum, en sá
inaður var ekki Maó Tse Túng einsog
næst liggur að halda, heldur Sjang
Kæsjek aumínginn.
218