Tímarit Máls og menningar - 01.09.1967, Blaðsíða 14

Tímarit Máls og menningar
önnur samþjöppuS í örfáar hending-
ar eða allt niður í hljóðtákn, að dada
hætti. Eitt hinna stytztu nefnist Vor
og er þannig:
Blátónar þrastarins hitta vatnið,
loftbólur kippast við,
leita upp,
springa.
Skáldið mótar kvæðin algerlega að
sínum hætti, fylgir engum settum
reglum, og lesandanum eru settir þeir
kostir að sjá og skynja með skáldinu
eða fara alls á mis ella. Mörgum sem
vanir eru greiðari leiðum kann að
finnast hús skáldsins læst með slag-
brandi og þurfi kjark til að brjótast
þangað inn, en getur lika verið þess
vert til að skyggnast um inni eða fá
nýja útsýn úr turni, þó að verði að
þræða sig áður upp nokkra vindu-
stiga. Þessi ljóð gefa nýtt viðhorf og
að jafnaði sterka mynd og eru ekki
nærri eins óaðgengileg og virðast
kann í fyrstu. En þau eru ekki til að
útskýra, heldur verða menn sjálfir að
leita þar skilnings eða áhrifa. Það er
í þessum kvæðum skörp sjón, sterk
tilfinning, efasemdir og heit spurn.
Hitt er annað mál hvort þau myndu
ekki vinna á því að vera sett fram á
ljósari eða einfaldari hátt. Mörg
kvæðin hafa hvassa skírskotun til nú-
tímamannsins: Fótspor í Buchenwald,
Evrópa, Afturhvarf hryggdýranna o.
fl. Eitt ljóðanna í óbundnu máli hef-
ur fyrirsögnina eða upphafið:
Hvað mælir tunguskorinn fyrir daufum
eyrum?
Ilvert ber mig fóthöggvinn um eyðistig?
Þar er spurt: ... „Hve lengi, hve
lengi hef ég reikað um þessa mold-
brúnu eyðimörk og látið firðina
næða gegnum barminn, í sömu spor-
um!
Kemst ég þá aldrei til byggða,
aldrei þar sem lindin sprettur fram
og golan strýkur björkinni um vang-
ann, kemst ég aldrei að grátunum ?
Hve lengi ...
Fram sléttuna, gegnum tímann,
gegnum húmið, fram skýbreiðurnar
þar sem hrúðurkarlarnir sitja á hæg-
indi og varpa skuggum. Þar er varð-
an, bakvið tómið, bakvið rúmið, með
auga falið undir svörtu skyggni.“
Af þessu yfirliti má sjá að Ijóða-
bækurnar í fyrra gefa allfjölbreytta
og andstæðuríka mynd af íslenzkri
ljóðagerð. Ef við bætum því svo við
til hliðsjónar að út kom Rímnasafn,
valið af Sveinbirni Beinteinssyni, þar
sem gefin eru sýnishorn af rímum
frá upphafi og fram til ársins 1960,
mega Ijóðabækurnar á árinu sannar-
lega gefa efni til íhugunar, og liggur
þá næst að spyrja: Getum við af þess-
um bókum gert okkur hugmynd um,
hvar íslenzk ljóðagerð er stödd, hver
er fjölbreytni hennar og hvert hún
stefnir?
108