Tímarit Máls og menningar - 01.12.1971, Síða 15

Bylting sem ekki sér fyrir endann á
ursskeiðum eiga aðild að hinum starfandi hópi í þjóðfélaginu og allar ytri
aðstœður eru hagstœðar. Þetta snýst þó upp í ranghverfu sína og tekur á
sig mynd illkynjaðrar spillingar og þrældóms innan vébanda hinna sjálf-
sprottnu og harðýðgislegu framleiðsluhátta kapítalismans, þar sem verka-
maðurinn er skilyrtur af framleiðsluferlinu í stað þess að vera herra þess."1
Tilkoma iðnverkafólks sem stéttar og tilkoma sjálfvirkni í framleiðslu veitir
hvort tveggja fyrirheit um að konur muni öðlast frelsi til jafns við karla —
en hér er aðeins um fyrirheit að ræða.
Á því leikur enginn minnsti vafi, að konan hefur ekki enn öðlazt frelsi í
þeim skilningi, sem hér er átt við, þrátt fyrir alla iðnvæðingu, og gildir
þetta jafnt um lönd í austri sem vestri. Það er rétt, að á Vesturlöndum
flykktust konur um eitt skeið til þátttöku og starfa í ört vaxandi iðnaði
þessara landa, en brátt komst á eins konar jafnvægi í þessum efnum og síð-
ustu áratugi hefur konum við iðnaðarstörf fjölgað mjög óverulega. De
Beauvoir vonaði, að sjálfvirknin myndi skipta algerlega sköpum í þessu
efni með því að jafna til fulls aðstöðumun kynjanna að því er varðaði lík-
amsburði. En setji maður traust sitt á slíkar vonir, ætlar maður tækninni sem
slíkri sjálfstætt hlutverk, og fær það engan veginn staðizt sé málið skoðað
í ljósi sögunnar. Afleiðingar sjálfvirkni í kapítalísku þjóðfélagi gætu hugs-
anlega orðið þær, að þeim færi stöðugt fjölgandi, sem misstu atvinnu sína
vegna þess að „kerfið“ þyrfti ekki lengur á þeim að halda. Slík þróun myndi
bitna á konum öðrum fremur, af því að þær urðu seinni til þátttöku í atvinnu-
lífinu en karlar og eiga sér þar ekki eins traustan sess, en þessi þróun væri
ekki öndverð þeirri hugmyndafræði, sem hið borgaralega þjóðfélag hvílir á.
Mætti þá segja um hlutdeild kvenna í atvinnulífinu, að lítið var en lokið er.
Tæknilegir þættir þessa máls lúta þeim lögmálum, sem samfélagsgerðin setur
þeim, og það mun mestu ráða um framtíðarstöðu kvenna í atvinnulegum efn-
um.
Þótt við vísum til þess, að konur hafi veikari líkamsburði en karlar, gefur
það, ekki fremur nú en áður, neina viðhlítandi skýringu á því, hvers vegna
konur sitja ekki við sama borð og karlar í atvinnulegum efnum. Nauðungin
er vægari en áður var, því að hún hefur þokað fyrir ákveðinni hugmynda-
fræði, sem bæði kynin aðhyllast. í athugasemdum, sem Viola Klein gerði
við niðurstöður skoðanakönnunar, sem hún framkvæmdi meðal kvenna, er
vinna utan heimilis, komst hún m. a. svo að orði: „í svörum kvennanna við
spurningum okkar vottar hvergi fyrir þeirri afstöðu, að konum beri jafn-
1 Karl Marx: Das Kapital /.
205