Tímarit Máls og menningar - 01.12.1971, Blaðsíða 141

kostar við neina af þeim kenningum, sem
þekktastar eru í „mótívations" sálarfræði,
og kjósi þar af leiffandi aff fara fremur
sínar eigin götur. En ekki er mér Ijóst,
hver kenning hans er.
Ritverkið stendur þó hvorki né fellur
meff þessum kafla. Mismikill áhugi á námi
er staffreynd, hvemig svo sem hann er til
kominn.
I 3. kafla gerir höfundur nokkurn sam-
anburð á leik og starfi (námsstarfi). „Leik-
ur ber markmiff sitt í sjálfum sér ... Starf
stefnir aff keppimarki, sem liggur aff
nokkm leyti og stundum algerlega utan viff
athöfnina sjálfa“ (bls. 48). Eins og fram
kemur í þessari tilvitnun, eru hér gerff
skörp skil og dregnar af því ályktanir, sem
skólamönnum er hollt að hugfesta.
4. kafli nefnist Námshœjni og kennslu-
skipan. í fyrri hluta þessa kafla ræðir höf-
undur mismun námsgetu einstaklinga. Það
er aff vísu ekki beinlínis sagt, að náms-
geta sé jafngildi mœldrar greindar skv.
greindarprófi, en áherzlan er þó öll á þá
hliffina. A. m. k. gerir höfundur ekld grein
fyrir neinni af þeim mörgu rannsóknum,
sem á seinni ámm hafa verið gerðar og
varpa nokkrum efa á réttmæti þess aff
draga ályktanir um námsgetu af mældri
greind. Þetta þykir mér nokkur ljóður á
efnisreifun, en þegar svo að því kemur,
síffar í kaflanum, að fjalla um, hvernig
bregffast skuli viff mismikilli námsgetu
nemanda í kennslustarfinu, er ég höfundi
mjög svo sammála. Hann víkur þar aff hinni
títtnefndu deilu um þaff, hvort „hentugra
sé aff skipa nemendum í bekki eftir náms-
getu effa láta tilviljun ráffa“, og kveffur
upp svohljóffandi úrskurð: „Ef spurningin
er þannig fram borin, verður henni tæp-
lega svarað aff fullu. Starfsaðstæffur í skól-
anum og sérstaklega innan bekkjarins ráffa
miklu um þaff, hvor skipanin reynist heppi-
legri. Ef tök em á að skipta bekknum í
Umsagnir um bœkur
smærri starfshópa, sem vinna sjálfstætt aff
ákveffnum verkefnum undir leiffsögn kenn-
arans þá getur vel farið á því aff hafa
ólíkt gefna nemendur — innan vissra tak-
marka — í einni og sömu bekkjardeild. Til
þess þarf námsefnið aff vera aff einhverju
leyti valfrjálst, enda sé ekki öllum gert að
læra sama námsefni á sama tíma. Sé þess-
ari skipan fylgt út í æsar, heimtar hún
kennsluform, sem nálgast stundum einstak-
lingskennslu. Ef námsefniff er aftur á móti
einskorffað viff prófkröfur, sem gilda frá-
vikslaust fyrir alla, og hópkennsla er ein-
rátt kennsluform, þá verffur auðveldara aff
ná tilskildum árangri meff því að skipa
nemendum meff svipaða námsgetu saman í
bekk. Getuna hafa menn löngum ráffiff af
einkunnum frá undangengnu námi, t. d.
meff inntökuprófi effa jafngildi þess. Sú
affferð er þó ekki einhlít lengur, ef full-
nægja skal kröfunni um aff þroska hæfi-
leika hvers einstaklings viff þaff nám, sem
hann er hæfastur til. Þarf því jafnan að
beita nýjum og nákvæmari aðferðum" (bls.
66).
II. þáttur bókarinnar nefnist Vettvangur
og stejnumark menntunarviðleitninnar, og
nær hann yfir þrjá kafla (bls. 69—111).
Ilöfundur hefur nú náff sér vel á strik, og
er öllu léttara yfir frásögn og stíll liprari en
í upphafi bókar. Hér er komiff víða viff:
fjallaff um heimilið sem uppalanda, samfé-
lagiff og tíffarandann, stjórnmál og upp-
eldi og fjölmiðlun. Stefnumörk uppeldis
eru hér og rædd á nokkrum blaffsíffum,
menningarskilningur kennarans, hvatning-
armáttur hugsjónarinnar o. fl. — Enda þótt
fljótt sé hér farið yfir sögu, sýnist mér að
höfundur komi hér á framfæri í saman-
þjöppuffu formi kjarna hins uppeldislega
viffhorfs síns og afstöðu til þjóðfélags og
samtíma. Er þetta hinn frófflegasti og vit-
urlegasti kafli, sem fengur er að lesa.
Þegar hér er komið sögu, fer ritiff að fá
331